Samenvatting van paragraaf 1,4 en 5 van katern D Relativiteit van Systematische Natuurkunde voor het VWO. Duidelijke samenvatting met alle benodigde formules.
D. Relativiteit
[d1.|tijdrek|en|lengtekrimp]
referentiestelsel
Referentiestelsel: je ziet alle bewegingen in een stelsel waarvan jij het middelpunt bent. Jouw positie bepaalt dus
welke beweging je waarneemt.
speciale relativiteitstheorie
De speciale relativiteitstheorie van Einstein stelt dat de afstanden en tijden in de referentiestelsels van twee
waarnemers die eenparig t.o.v. elkaar bewegen niet overeen komen. Alleen de snelheid van het licht (c, ongeveer
3,0 • 108 m/s) is altijd overal in de ruimte hetzelfde. De ruimte en tijd zijn aan elkaar gekoppeld en vormen samen
de ruimtetijd. De speciale relativiteitstheorie geldt alleen voor eenparige bewegingen, maar de algemene
relativiteitstheorie beschrijft ook versnelde bewegingen en het effect van de zwaartekracht op de ruimtetijd.
tijdrek
Licht is opgebouwd uit fotonen, deeltjes die bewegen met de
lichtsnelheid. Een lichtklok bestaat uit twee spiegels
waartussen een foton heen en weer beweegt. De tijd die een
foton nodig heeft om tussen de spiegels heen en weer te
bewegen is de periode (T) en d is de afstand tussen de spiegels.
s 2d
Er geldt dan T = =
v c
• Stel, persoon A zit in een rijdende trein met een lichtklok en
persoon B ziet deze trein voorbijrijden. Persoon A zou de
lichtklok dan zien zoals in het linkerfiguur, terwijl persoon B
het rechterfiguur ziet (aangezien de trein naar rechts
beweegt). Volgens persoon A legt het foton in 1 periode afstand d af, maar volgens persoon B is deze afstand
groter dan d. Aangezien de lichtsnelheid altijd gelijk is, komt persoon B uit op een grotere periode dan persoon
A (het foton doet er volgens B dus langer over om tussen de spiegels heen en weer te gaan dan volgens A).
Tijdrek: een proces in een stelsel dat beweegt t.o.v. jou, duurt voor jou langer dan voor een waarnemer in dat
stelsel zelf.
• Ruststelsel: het stelsel dat niet beweegt t.o.v. het proces (in het voorbeeld van de lichtklok het stelsel van
persoon A)
Je berekent de tijdrek met:
Δtb = γ ⋅ Δte
• Δtb is de tijd van een proces in s, die een waarnemer meet als hij beweegt t.o.v. het ruststelsel van dit proces
• Δte is de eigentijd van een proces in s, die een waarnemer meet als hij zich in het ruststelsel van het proces
bevindt
• γ is de relativistische factor (geen eenheid)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anoukrensen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
