Hoofdstuk 1: De Republiek
1.1 het begin van de opstand
Luther verschijnt voor de Rijksdag in Worms (1521): Duitsland bestond uit verschillende
staatjes met elk een eigen vorst. Volgens Luther mag de vorst het geloof van zijn
onderdanen bepalen en daarom steunen veel vorsten Luther. Daar was Karel V niet blij mee,
want hij kreeg zo dus minder macht. Karel V roept Luther op om in Worms te verschijnen en
vraagt Luther om zijn ideeën te herroepen, maar Luther weigert. Karel V verklaart Luther
vogelvrij (vrij om te moorden)
Kenmerkend aspect: Splitsing van de kerk in West-Europa
Instelling van de drie Collaterale Raden (1531): Karel V wil centralisatie, dus hij stelt de drie
Collaterale Raden in. Deze drie Raden besturen vanuit Brussel (hoofdstad van de
Nederlanden):
- Raad van State: hierin zitten de belangrijkste Nederlandse edelen en zij mogen naar
Brussel komen om Karel advies te geven over het beleid in de zeventien Nederlandse
gewesten
- Geheime Raad: hierin zitten vooral juristen en rechtsgeleerden en zij hielden toezicht
op de wetten en stellen nieuwe wetten op die ingevoerd moeten worden
- Raad van Financiën: ook hierin zitten hoge edelen en rechtsgeleerden en zij zorgen
voor de uitvoering en het toezicht op het financiële beleid in de gewesten
Kenmerkend aspect: Het begin van staatsvorming en centralisatie
Instelling van de bloedplakkaten (1550): in de Nederlanden kreeg de kerkhervormer Calvijn
meer aanhangers dan Luther. Volgens hem mag een gelovig zelf zijn geloof bepalen, zonder
toestemming van de overheid. Karel V was het hier niet mee eens, dus hij stelt de
bloedplakkaten in (afkondiging van een wet): hierin staat dat je de doodstraf krijgt en je
goederen worden afgenomen als je ketterse boeken en afbeeldingen bezat, maar ook als je
protestantse bijeenkomsten bijwoonde.
Kenmerkend aspect: Het streven van vorsten naar absolute macht
1.2 het ontstaan van de Republiek
Het ontzet van Leiden (1574): het lukte Alva niet om de opstand in de Nederlanden snel
neer te slaan. In 1572 sluit Leiden zich aan bij de opstand. De reactie van Alva hierop was dat
hij Spaanse troepen Leiden lieten omsingelen en de stad bijna een jaar lang uithongerde. De
staten van Holland laten gebieden rondom Leiden onder water lopen en de Spaanse troepen
vluchten.
Kenmerkend aspect: Het ontstaan van de Nederlandse staat
Alteratie van Amsterdam (1578): Amsterdam is als enige Hollandse stad nog Katholiek, dus
de opstandelingen proberen Amsterdam aan hun kant te krijgen doormiddel van:
propaganda, een aanval en handelsblokkade. De Calvinisten in Amsterdam krijgen meer
, invloed op de schutterij en het Katholiek stadsbestuur wordt gedwongen om de stad te
verlaten. Amsterdam wordt zonder bloedvergieten protestants.
Kenmerkend aspect: Het ontstaan van de Nederlandse staat
Plakkaat van Verlatinge (1581): Filips II vond de Unie van Utrecht niks en verklaarde Willem
van Oranje vogelvrij. Leiders van de Unie van Utrecht richtte de opstand nu ook tegen Filips
II in plaats van alleen tegen Alva, dus zij kwamen met het plakkaat van Verlatinge. Hierin
stond dat de Tiran, Filips II, werd afgezworen als landsheer. Dit was gebaseerd op de leer van
Calvijn
Kenmerkend aspect: Het ontstaan van de Nederlandse staat
De Spaanse Armada wordt verslagen (1588): Filips II voert veel dure oorlogen. Hij is
meerdere malen failliet gegaan, dus de Republiek wint steeds meer terrein op Filips II. De
kans dat de Republiek zou gaan winnen tegen Filips II was heel klein. Filips II was getrouwd
met de katholieke koningin van Engeland, maar zij stierf snel en ze werd opgevolgd door
haar half zus. Zij was protestant. Filips II zweert Engeland weer katholiek te maken. Hij
besluit de Spaanse Armada naar Engeland te sturen. Hij onderbreekt dus de strijd tegen de
Republiek. Spaanse marine is volledig verwoest.
Kenmerkend aspect: Het ontstaan van de Nederlandse staat
1.3 De Gouden eeuw
Johan van Oldenbarnevelt wordt onthoofd (1619): Van Oldenbarnevelt was landsadvocaat
en hoogste ambtenaar van Holland. Hij vertegenwoordigde de Republiek in het buiteland.
Maurits was hoogste gewestelijke functionaris en opperbevelhebber van leger en vloot.
De Staten van Holland staat toe dat Hollandse steden zelf soldaten mogen inhuren die niet
naar de stadhouder hoeven te luisteren. Maurits accepteert dit niet en zet het leger in. Van
Oldenbarnevelt wordt opgepakt en onthoofd.
Kenmerkend aspect: de bijzondere plaats en de bloei van de Nederlandse Republiek
Coen verplaatst het bestuurscentrum van de VOC naar Batavia (1619): Ze bouwen een heel
handelsnetwerk op in Oost-Azië en hebben dus een sterk bestuur punt nodig.
Kenmerkend aspect: de bijzondere plaats en de bloei van de Nederlandse Republiek
De ontwikkeling van handelskapitalisme en wereldeconomie
Ontstaan van de Portugees-Israëlitische gemeente in Amsterdam: er was veel meer vrijheid
in de Republiek dan in andere landen en dat trekt dus veel religieuze groepen. Er komen veel
Joden naar de Republiek. Dat was de rede van de bouw van de Synagoge. Portugese-joden
waren rijker dan Oost-Europese en brachten kennis, kapitaal en handelscontacten met zich
mee
Kenmerkend aspect: de bijzondere plaats en de bloei van de Nederlandse Republiek
De ontwikkeling van handelskapitalisme en wereldeconomie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper naomilockefeer. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
