H2 Nederland verandert
§1 Rotterdam: vernieuwing van het stadscentrum
De historisch binnenstad ontstond aan de rivier de Rotte, daar lagen toen ook de eerste havens.
Lesboek
De groei van de binnenstad
• Na 1870: Rotterdam werd de belangrijkste haven voor bepaalde industriegebieden. De stad
breidde uit met havens en woonwijken.
• WOII (1940): bombardement op binnenstad, hierdoor gingen veel oude gebouwen verloren.
• Na WOII: stedelijke vernieuwing met weinig sfeer, de historisch binnenstad was uiteindelijk een
centrale zakenwijk geworden.
• Na 1980: de aantrekkelijkheid voor werken, wonen en vrije tijd verbeteren ➡ nieuwe kantoren
voor bedrijven in de commerciële dienstverlening en de quartaire sector, moderne hoogbouw,
veel nieuwe woningen, uitbreiding van voorzieningen, uitbreiding van stadscentrum.
Oude havens, nieuwe functies
De havens in de binnenstad waren te klein geworden voor moderne schepen, en kregen bij de
herinrichting nieuwe functies.
• Eerst kwamen er bij de oudste havens op de noordoever nieuwe kantoren, appartementen,
terrassen en een museum.
• Na 1990: bij de grote havens aan de zuidoever kwam veelhoogbouw met culturele
voorzieningen, horeca, kantoren en woningen. Het werd een uitbreiding van het stadscentrum,
door de Erasmusbrug werden de twee delen van Rotterdam met elkaar verbonden.
Ruimtelijke ordening: het maken van plannen voor de inrichting van een gebied. Dit kan vele jaren
duren omdat er veel verschillende meningen zijn over het gebruik van de grond.
Een nieuw station
2014: Rotterdam heeft een nieuw station, het vorige station was te klein geworden voor het
toegenomen aantal reizigers. Het nieuwe station zorgt voor een soepele overstap tussen
verschillende transportmiddelen (van het lokale naar het internationale schaalniveau).
• Ook de omgeving rond het station is vernieuwd met kantoren, woning en voorzieningen voor
toerisme en vrije tijd. Het station maakt deel uit van het stadscentrum.
• Door de hogesnelheidstrein is Rotterdam meer een internationale stad geworden.
Aantrekkelijke stad
Het aantal inwoners is ink toegenomen door de aandacht voor wonen (re-urbanisatie), daardoor
zijn er nu ook meer voorzieningen en is het levendiger.
• Belangrijk kenmerk: hoogbouw in verschillende bouwstijl. Rotterdam is de modernste stad van
Nederland. Dankzij de stedelijke vernieuwing neemt het belang van toerisme toe.
Basisboek
B8 Dimensies (vaardigheid)
Er zijn 5 dimensies.
• Fysische dimensie (natuur)
• Economische dimensie (geld & werkgelegenheid)
• Sociaal-culturele dimensie (cultuur & leefomstandigheden)
• Demogra sche dimensie (aantal mensen en de verandering daarin)
• Politieke dimensie (politiek).
fi fl
, B164 Compacte stad en re-urbanisatie
Door de suburbanisatie nam de bevolking van de steden af, om weer mensen te trekken moest er
meer worden gebouwd. De ruimte om te bouwen was er, want veel fabrieken en
bedrijventerreinen stonden leeg dus daar werden nieuwe woningen gebouwd. Er werden ook
nieuwe woonwijken dichtbij de stad gebouwd.
• Compacte stad-beleid: het beleid om meer te bouwen in de steden en dicht tegen de steden
aan.
• Re-urbanisatie: het aantal inwoners stijgt weer na jaren van bevolkingsafname.
B166 Model van een stad
De meeste steden hebben een vaste opbouw:
• Historische binnenstad: oudste deel van een stad. Hier zijn ook monumenten, het belangrijkste
is werken, winkelen en uitgaan.
• Stadscentrum/Central Business District: heeft dezelfde ruimtegebruikers als de binnenstad maar
is uitgestrekter.
• Oude woonwijken/waar vroeger industrie was: liggen om het centrum heen.
• Nieuwe woonwijken: aan de rand van de stad, er is veel ruimte voor groen.
• Bedrijventerreinen: in de buurt van snelwegen.
B167 Cityvorming en stedelijke vernieuwing
Het grondgebruik in een stad verandert voortdurend.
• Cityvorming: de verdringen van de woonfunctie door kantoren en winkels (in de binnenstad).
• Na 1960: bedrijven verhuisden naar de rand van de stad (suburbanisatie van werken), omdat:
- beter bereikbaar
- goedkopere grond
- meer ruimte
- minder overlast voor de rest van de stad
Dit hoort ook bij stedelijke vernieuwing.
B168 Grondprijs en ruimtegebruik
• Ruimtegebruik: het gebruik van ruimte voor wonen, werken verkeer of recreatie. In een stad
wordt dit bepaald door de prijs van de grond, in het stadscentrum is de grond erg duur. Dat
komt doordat veel bedrijven en winkels daar willen zitten (er is meer vraag dan aanbod).
Hierdoor is er ook veel hoogbouw in het centrum.
• Als verschillende ruimtegebruikers dezelfde plek willen innemen, is er concurrentie om de ruimte
• Hoe verder van het stadscentrum, hoe lager de grondprijzen zijn. Er is namelijk minder
concurrentie. De woningdichtheid neemt dan ook af.
B169 Ruimtelijke ordening
• Ruimtelijke ordening: het maken van plannen voor de inrichting van een gebied (wonen, werken,
enz.). Er zijn vaak meningsverschillen over, daarom is er wet waarin staat dat de overheid
uiteindelijk beslist.
• Er zijn overheden op 3 niveaus: het rijk, de provincie en de gemeente.
• Rijksoverheid maakt plannen voor Nederland als geheel: ze wijzen aan waar nieuwe
woonwijken, snelwegen of andere zaken van nationaal belang moeten komen.
• Provincies en gemeenten werken de plannen uit. Gemeenten maken bestemmingsplannen,
waarin nauwkeurig staat hoe een stuk grond gebruikt wordt.
