Week 1: Rechtshandelingen: totstandkoming en geldigheid
Hoofdstuk 3 Wilsontbreken, nietig en vernietigbaar.
Bij de totstandkoming van rechtshandelingen kunnen verschillende ‘probleemsituaties’
worden onderscheiden.
Artikel 3:33 BW-rechtshandeling
Een rechtshandeling vereist een op een rechtsgevolg gerichte wil die zich door een
verklaring heeft geopenbaard.
Uitleg van hoe een geldige rechtshandeling tot stand komt.
Wilsontbreken
- Als de wil en verklaring niet overeenstemmen is er geen rechtshandeling. Er is in dan
sprake van een wilsontbreken.
- Via de weg van artikel 3:35 BW kan in dit geval toch een rechtshandeling tot stand
komen. Dit is een uitzondering.
Artikel 3:35 BW is bedoeld voor de situatie waarin iemand iets verklaart dat hij niet
wil, maar de partij aan wie de verklaring gericht was, op grond van alle omstandigheden,
aan de verklaring redelijkerwijs een bepaalde zin (bedoeling) mocht toekennen.
- De uitdrukking is dat deze partij een beroep heeft op gerechtvaardigd vertrouwen. Of er
is sprake van gerechtvaardigd vertrouwen dient objectief te worden bezien. De
subjectieve mening van de persoon die een beroep op artikel 3:35 BW is niet relevant.
Van wilsontbreken is geen sprake:
- Wanneer een geestelijk gestoorde onder invloed van de stoornis, iets verklaart wat hij,
zonder de invloed van de stoornis, eigenlijk niet zou hebben gewild. Er is hier namelijk
wel een wil.
Artikel 3:34 BW bepaald echter dat bij een verklaring die gedaan is onder invloed van
een geestelijke stoornis, de wil wordt geacht te ontbreken. Het bevat hiervoor een
rechtsvermoeden.
Een rechtsvermoeden maakt de bewijslevering in een procedure eenvoudiger. Indien
een beroep een rechtsvermoeden kan worden gedaan, hoeft de bijbehorende stelling niet
te worden bewezen.
In het geval van artikel 3:34 BW betekent het rechtsvermoeden dat, wanneer kan worden
aangetoond dat een rechtshandeling voor de geestelijke gestoorde nadelig was, niet
hoeft te worden bewezen dat de rechtshandeling onder invloed van de stoornis is
verricht.
Een beroep op artikel 3:34 kan, net als in een normale situatie van wilsontbreken,
wel worden gepareerd met een beroep op artikel 3:35 BW.
, Rechtshandelingen kunnen nietig of vernietigbaar zijn.
o nietige rechtshandeling - artikel 3:40 BW
Een nietige rechtshandeling is eigenlijk geen rechtshandeling, omdat deze voor het recht
überhaupt niet bestaat.
Een rechtshandeling is nietig indien deze in strijd is:
1. met de wet (een overeenkomst sluiten met een huurmoordenaar om iemand te laten
vermoorden)
2. met de goede zeden (een overeenkomst waarin een vader met zijn ex-vrouw tegen
betaling overeenkwam dat zij de voogdij over hun kind zou opgeven)
3. met de openbare orde (een overeenkomst tussen een politieke partij en een
verkiezingskandidaat)
Ook rechtshandelingen die door een handelingsonbevoegde zijn verricht zijn nietig.
(artikel 3:43 BW)
o Een vernietigbare rechtshandeling
kan tijdelijk bestaan, maar is na vernietiging gelijk aan een nietige rechtshandeling. Zij
heeft met terugwerkende kracht nooit bestaan.
Bij wilsgebrek is er wel een wil maar deze wil is onder zulke bijzondere omstandigheden
ontstaan, dat je niet kunt zeggen dat er normaal gewild is.
Een rechtshandeling kan o.a. vernietigd worden op grond van wilsgebrek:
- Bedrog, bedreiging of misbruik van de omstandigheden (art. 3:44 BW)
- Dwaling (art. 6:228 BW). Dwaling komt alleen voor bij overeenkomsten.
Of:
- Omdat de rechtshandeling is aangegaan door een handelingsonbekwame. Dit zijn
onder curatele gestelden en minderjarigen, tenzij zij handelen met toestemming van
hun curator of wettelijk vertegenwoordiger (art. 3:32 BW).
- Iemands wiens geestvermogen blijvend of tijdelijk is gestoord (art. 3:34 BW)
Vernietigbare rechtshandelingen worden vernietigd door een buitenrechtelijke
verklaring of een rechterlijke uitspraak (artikel 3:49 BW). Na vernietiging heeft de
rechtshandeling nooit bestaan (artikel 3:53 lid 1 BW).
Alles wat op grond van een vernietigde rechtshandeling is geleverd of verricht, kan
worden teruggevorderd op grond van onverschuldigde betaling.
Indien de wederpartij door de vernietiging ongerechtvaardigd is verrijkt, kan de schade
die iemand hierdoor lijdt op grond van artikel 6:212 BW worden vergoed. 1
Figuur 3.3 ‘probleemsituaties’ bij rechtshandelingen op blz. 113
1
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper irisbrinkman2. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
