2021
Consument & recht in
de praktijk
SISELA AHMADI
Hoofdstukken: 1 t/m 11, 13 & 15
Boek: Consument & recht in de praktijk
Schrijver: P. Samim
Incl. college aantekeningen
Samenvatting Consument & recht in de praktijk – Sisela Ahmadi
, 1
Hoofdstuk 1 – Waar gaat het consumentenrecht over?
Rechten consumenten
Het consumentenrecht regelt, zoals de naam het zegt, de rechten van de consumenten en de verplichtingen
van de verkoper. Daarnaast regelt het consumentenrecht wat de plichten van de consumenten zijn. je kunt
zeggen: in het consumentenrecht worden de rechten en verplichtingen van de consument(koper) en handelaar
geregeld.
Belang voor de consumenten
Het consumentenrecht is voor jezelf van belang omdat je hierin als consument je rechten, plichten en de
verplichtingen van de verkoper of handelaar kunt vinden. Bovendien is het consumentenrecht voor jou als
professional erg belangrijk. Je kunt later met cliënten te maken krijgen die van oordeel zijn dat hun rechten als
consument geschonden zijn, zodat zij door jou als professional geholpen willen worden. Aangezien iedereen,
bijna dagelijks overeenkomsten sluit waarbij men vaak als consument wordt aangemerkt, zijn er in de praktijk
ook veel vragen (en soms problemen) op dit gebied.
Belang voor de verkoper
Voor de verkoper is het consumentenrecht onder meer van belang omdat de verkoper hierin kan zien wat zijn
verplichtingen zijn jegens de consument zodat de verkoper hier rekening mee kan houden bij het aanbieden,
promoten, verkopen van producten en het bieden van service na het aangaan van de (koop)overeenkomst.
Ook kan de verkoper in het kader van het consumentenrecht de verplichtingen van de consumentenzien en op
basis hiervan, indien nodig, maatregelen nemen.
Consumentenrecht: koopovereenkomst
De vraag wat een koopovereenkomst is wordt beantwoord door artikel 7:1 BW. Hierin staat: ‘Koop is de
overeenkomst waarbij de een zich verbindt een zaak te geven en de ander om daarvoor een prijs in geld te
betalen.’
- Bij het aangaan van een koopovereenkomst kan er sprake zijn van een ‘gewone’ koopovereenkomst of
een consumentenkoop. Met de ‘gewone’ koopovereenkomst wordt bijvoorbeeld een
koopovereenkomst tussen twee ‘particulieren’ onderling bedoeld.
- Sluit je een koopovereenkomst, dan moet je een prijs in geld betalen. De verkoper moet vervolgens
het door jou gekochte product aan jou geven en ervoor zorgen dat de eigendom wordt overgedragen.
Wat het overdragen van de eigendom betreft moet de verkoper ervoor zorgen dat aan alle criteria is
voldaan, zodat je de nieuwe eigenaar van het product wordt.
- Voorbeeld: Je loopt een supermarkt binnen en doet een paar kaasstengels in het winkelmandje.
Vervolgens loop je naar de kassa en betaal je voor de kaasstengels. Hier is sprake van een
koopovereenkomst in de zin van art. 7:1 BW. De verkoper (de supermarkt) verbindt zich hier om de
zaak (kaasstengels) te geven terwijl jij daarvoor een prijs in geld betaalt.
Let op: een overeenkomst komt tot stand door een aanbod en de aanvaarding daarvan zoals in artikel 6:217
BW is bepaald. Dit geldt ook voor het tot stand brengen van een koopovereenkomst. Hierbij is het niet nodig
dat je als koper de koopprijs daadwerkelijk betaald hebt. Art. 7:1 BW waarin de definitie van een
koopovereenkomst staat bepaalt immers dat de ene partij (de verkoper) zich verbindt de zaak te geven en de
andere partij (de koper) zich verbindt de koopprijs in geld te betalen. Het aanbod en de aanvaarding ervan is
dus voldoende om een koopovereenkomst tot stand te brengen. Bovendien is het aangaan van de
koopovereenkomst met betrekking tot de roerende zaken niet-registergoederen vormvrij. De
koopovereenkomst kan dus zowel mondeling als schriftelijk worden aangegaan. Sommige overeenkomsten
dienen echter wel schriftelijk te worden aangegaan. Denk bijvoorbeeld aan een overeenkomst die je aangaat
betreffende de levering van energie.
Samenvatting Consument & recht in de praktijk – Sisela Ahmadi
, 2
- Koopovereenkomst:
a. De verkoper verbindt zich om een zaak te geven > de verkoper moet ervoor zorgen dat de zaak
afgeleverd wordt en de koper eigenaar wordt.
b. De koper verbindt zich de prijs in geld te betalen > de koopovereenkomst komt ook tot stand als
de koopprijs nog niet betaald is.
c. De koopovereenkomst kan zowel mondeling als schriftelijk worden aangegaan.
Consumentenrecht: consumentenkoop
Niet elke koop is een consumentenkoop en je bent niet bij elke koop een consument. Waarom is het belangrijk
om te weten wanneer je als consument wordt aangemerkt? De meeste beschermende regels in het kader van
het consumentenrecht zijn dwingend van aard wanneer er sprake is van een consumentenkoop. De verkoper
mag van de regels die dwingend van aard zijn niet ten nadele van de consument afwijken.
- De meeste regels met betrekking tot koopovereenkomsten staan in: Titel 1 van Boek 7 BW, artikelen
7:1 tot en met 7:50 BW. Titel 1 van boek 7 BW noemen wij ‘de kooptitel’.
- De regels van de kooptitel zijn zowel op ‘gewone’ koopovereenkomsten als op de consumentenkoop
van toepassing. Maar in geval van een consumentenkoop zijn deze regels voor een groot deel
dwingend van aard. Dit betekent dat de verkoper van deze bepalingen niet ten nadele van de
consument mag afwijken.
Let op: tegenwoordig doen veel mensen hun aankopen via internet, dus op afstand. Velen sluiten ook
abonnementen via internet af. Wij spreken in deze gevallen van de ‘overeenkomst op afstand’. Ook worden er
soms aankopen gedaan buiten de verkoopruimte van de verkoper. Denk bijvoorbeeld aan verkopers die bij
consumenten thuis langsgaan om een product te verkopen. Wij spreken in dergelijke gevallen van de
overeenkomst buiten de verkoopruimte.
- Hoewel in geval van een overeenkomst op afstand en een overeenkomst buiten de verkoopruimte de
consument extra bescherming krijgt door middel van enkele artikelen die in boek 6 BW zijn
opgenomen, blijven ook de regels voor de consumentenkoop hierop van toepassing.
- Voorbeeld: Lilian koopt een fruitblender via Bol.com. Nu Lilian een overeenkomst op afstand (dus via
internet) aangaat met een handelaar, zijn veel van haar rechten te vinden in boek 6 BW. Ook staan
haar rechten in de kooptitel van boek 7 BW.
Consumentenkoop: art. 7:5 lid 1 BW bepaalt: ‘In deze titel wordt verstaan onder consumentenkoop: de koop
met betrekking tot een roerende zaak die wordt gesloten door een verkoper die handelt in het kader van zijn
handels-, bedrijfs-, ambachts-, of beroepsactiviteit en een koper, natuurlijk persoon, die handelt voor
doeleinden buiten zijn bedrijfs- of beroeps- activiteit.
- Consumentenkoop: koper natuurlijke persoon > koopt een roerende zaak > voor privédoeleinden> van
een professionele verkoper.
Vereiste 1: koper natuurlijk persoon
Het eerste vereiste om van een consumentenkoop te spreken is dat de koper een natuurlijke persoon moet
zijn. wanneer een rechtspersoon van een professionele verkoper (een handelaar) een product koopt, wordt de
rechtspersoon niet aangemerkt als een consument. Evenmin is sprake van een consumentenkoop wanneer een
natuurlijke persoon van een andere natuurlijke persoon die geen handelaar is een product koopt voor eigen
gebruik.
- Voorbeeld: Je bent een natuurlijke persoon. Je koopt een wettenbundel van de uitgever om hier ten
behoeve van je studie gebruik van te maken. in dit voorbeeld is aan het eerste vereiste voldaan nu je
aan natuurlijke persoon bent.
Samenvatting Consument & recht in de praktijk – Sisela Ahmadi
, 3
Vereiste 2: roerende zaak
Het tweede vereiste waaraan voldaan moet zijn om van een consumentenkoop te kunnen spreken is dat het
product dat je koopt een roerende zaak moet zijn. zaken zijn of roerend of onroerend. Onroerend zijn de
grond, de nog niet gewonnen delfstoffen, de met de grond verenigde beplantingen, alsmede de gebouwen en
werken die duurzaam met de grond zijn verenigd, hetzij rechtstreeks, hetzij door vereniging met andere
gebouwen of werken. Zie art. 3:3 BW. Roerende zaken zijn zaken die niet onroerend zijn. Zie art. 3:3 lid 2 BW.
- Het tweede vereiste waaraan voldaan moet zijn om van een consumentenkoop te kunnen spreken is,
zoals wij hiervoor hebben gezien, dat de zaak die je koopt een roerende zaak moet zijn.
- Voorbeeld: Je loopt een winkel binnen en koopt voor je eigen gebruik een fiets. De fiets is een roerende
zaak de fiets is immers niet duurzaam met de grond verbonden.
Vereiste 3: privédoeleinden
Wanneer je een product koopt voor het uitoefenen van je handels-, bedrijfs-, ambachts- of beroepsactiviteit,
word je niet aangemerkt als een consument omdat hier geen sprake is van een privegebruik. Het derde vereiste
is immers dat je het product voor je privegebruik koopt.
- Voorbeeld: Je koopt een pakje spaghetti van een supermarkt om voor jezelf en voor je vrienden te
koken. Aan het derde vereiste is voldaan nu je het pakje spaghetti voor eigen gebruik koopt.
Vereiste 4: professionele verkoper
Het vierde vereiste is dat je het product van een professionele verkoper koopt. Je koopt het product met
andere woorden van een verkoper die handelt in het kader van zijn handels-, bedrijfs-, ambachts- of
beroepsactiviteit.
- Voorbeeld: Je koopt een zak chips van een supermarkt, dus een verkoper die bedrijfsmatig handelt.
- Voorbeeld (fout): Je koopt van je collega (natuurlijk persoon) een boek (roerende zaak). Je collega
heeft het boek niet meer nodig en had het gekocht voor haar privégebruik. Zij verkoopt dit boek aan
jou, omdat je er geïnteresseerd in bent. Je collega is een natuurlijk persoon en handelt niet in het kader
van een handels-, bedrijfs-, ambachts- of beroepsactiviteit.
Consumentenrecht: herhaling
Zoals wij hiervoor stelden wordt de consument in het kader van het consumentenrecht goed beschermd. Het
consumentenrecht geeft immers veel rechten aan de consumenten.
Consumentenrecht: geen zaak, wel consumentenkoopregels
De consumentenkoopregels zijn in sommige gevallen ook van toepassing zonder dat er sprake is van een
koopovereenkomst met betrekking tot een zaak. Dit betekent dat je in die gevallen als consument wordt
aangemerkt zodat de beschermende regels, met uitzondering van een aantal artikelen op jou van toepassing
zijn.
- Consumentenkoopregeling: koop van dieren, levering van elektriciteit, warmte, koud en gas via
leidingen en stadsverwarming, levering van digitale inhoud en vermogensrechten.
Geen zaak, wel consumentenbescherming: dieren
‘Dieren zijn geen zaken’. Dit staat in art. 3:2a BW. Koop je een kat, dan is er geen sprake van een roerende zaak
die je gekocht hebt. Dit betekent dat niet aan alle vereisten is voldaan om van een consumentenkoop te
spreken.
- Art. 3:2a lid 2 BW geeft een oplossing. Hierin staat: ‘Bepalingen met betrekking tot zaken zijn op
dieren van toepassing, met in achtneming van de op de wettelijke voorschriften en regels van
Samenvatting Consument & recht in de praktijk – Sisela Ahmadi
