Recht
Betekenis:
- het recht regelt.. / verbiedt..
Recht = law (rechtstelsel)
Objectief recht
- Ik heb recht op
Recht = right (een recht dat iemand heeft)
Subjectief recht
- Dat doet geen recht aan../ “het recht” moet zegevieren
Recht = rechtvaardigheid
Objectief recht
Definitie:
Geheel van rechtregels (in Nederland; Nederlands objectief recht)
Alle rechtsregels bij elkaar in NL
Maar ook regels van de europese unie vallen hieronder (bijv. door hun ingevoerde privacy
wet AVG).
Doel:
- Ordening/ vreedzaam verloop van de samenleving
- Objectief recht regelt verhoudingen/ relaties.
Subjectief recht
Definitie (niet keerzijde van objectief recht):
Een recht (bevoegdheid, aanspraak) van iemand in een concreet geval.
Voorbeeld:
- Ik ben bevoegd de overhangende takken van de buurman te snoeien
- Recht op openbaar vervoer/ bellen/ levering van wat je koopt
Degene met subjectief recht heet crediteur of schuldeiser
Zijn wederpartij heet debiteur of schuldenaar
Wie kunnen subjectief recht hebben?
- Rechtssubjecten (personen)
Rechtssubject = drager van rechten en plichten
- Hebben dieren ook rechten?
Nee!
Er zijn 2 soorten rechtssubjecten/ personen
1. Natuurlijke personen
- Mensen (ontstaan door geboorte; in buik nog geen mens)
2. Rechtspersonen
- Organisaties met subjectieve rechten
NV (=naamloze vennootschap grote bedrijven), BV (=Besloten vennootschap kleine
familie bedrijven), verenigingen, stichtingen, overheidsinstanties
Ontstaan door oprichting
Bijvoorbeeld: stichting Fontys Hogescholen heeft eigendomsrecht zoals een mens.
,Objectief recht (2)
2 grote gebieden:
Publiekrecht
Criterium publiekrecht:
1. Tenminste 1 der partijen is overheid(sinstantie); EN
2. Gebruikt overheidsgezag (zijn wil kan opleggen aan een burger)
Voorbeeld: ik wil een garage bouwen toestemming gemeente vragen bouwvergunning
kent hem toe of weigert hem
Is een gevaarlijk recht (misbruik) discriminatie (denk aan toeslagenaffaire)
Overheid heeft macht burger is zwakkere partij
Voorbeeld: DUO bepaald of je stufie krijgt
Deelgebieden publiekrecht
Staatsrecht
Wie is de overheid en wat is overheidsgezag?
Bestuursrecht
Overheidsbesluiten in concrete gevallen (ook: belastingrecht en sociale zekerheidsrecht)
Voorbeeld: Duo weigert jouw aanvraag op stufie op grond van reden die volgens jou onterecht is.
Wat kun je hier tegen doen?
Voorbeeld: UWV keert geen WW uit op grond van reden die volgens jou onterecht is.
Wat kun je hier tegen doen?
1. Waar moeten UWV en DUO zich aan houden
2. Wat kun jij doen als UWV en DUO dit niet hebben gedaan
Strafrecht
- Verdachten vervolgen en straf eisen
- In overheid is niet rechter
Naar Openbaar Ministerie
Politie (gedeelte): zij mogen jouw vrijheid beperken; door bijv. je aan te houden bij
vermoeden van schuld of fouilleren bij ergere bezwaren.
Voorbeeld: (verdacht van crimineel feit:) jij hebt bij de rellen politiewagen bekogelt
OM vervolgt je (brengt je voor de rechter)
Bij rechter eisen ze dat er jou een straf wordt opgelegd.
Rechter besluit
Privaatrecht
- Regelt verhoudingen burgers op basis van gelijkwaardigheid
- Kamer huren van een verhuurder
Bv: huur en koopovereenkomsten
- Arbeidsovereenkomst (uit vrije wil)
- Overheid kan ook privaat zijn pand kopen (koopovereenkomst)
Deelgebieden privaatrecht
Personen- en familierecht
- Wie ben ik en met wie heb ik familierechterlijke betrekking?
Wie vangt jou op bij overlijden beide ouders?
, Rechtspersonenrecht
- Wat is rechtspersoonlijkheid en wie heeft dat?
Organisaties die rechten kunnen hebben, welke zijn dat, hoe zien ze eruit, hoe moet je die
organiseren en welke beperkingen horen daarbij.
Bijvoorbeeld: hoe moet je een BV oprichten.
Erfrecht
- Wie erft bij overlijden?
Hoe zijn erfrechtrelaties, hoe zitten die in elkaar en hoe kun je dat doorkruisen
Bijvoorbeeld: door een testament
Vermogensrecht
- Regelt positie van iemand t.o.v. diens vermogen (hieronder valt ook arbeidsrecht)
Iedereen heeft vermogen, want iedereen heeft iets wat in positieve zin iets waard is en
iedereen heeft schulden
(schulden: jaarlijkse bijdrage telefoonabonnement, collegegeld betalen, laptop kopen)
Een andere indeling van objectief recht
- Materieel vs. Formeel recht
- Regels van materieel recht regelen hoe wij ons tot elkaar hebben te gedragen
Voorbeeld: hoe WG zich tegenover zieke WN moet gedragen)
- Regels van formeel recht regelen wat we moeten doen als een regel van materieel recht
wordt geschonden.
- Formeel recht heet ook wel procesrecht
Omdat dit “kan” leiden tot een rechter
Kennisclip 3 week 1: rechtsbronnen
Objectief recht
Definitie: geheel van rechtsregels in NL: Nederlands objectief recht (Nederlands rechtsstelsel)
Doel:
- Ordening/ vreedzaam verloop samenleving
- Objectief recht regelt verhoudingen/ relaties
Rechtsbronnen
Vindplaatsen en ontstaansbronnen van rechtsregels (van objectief recht), 4 soorten:
1. De wet
2. Jurisprudentie (geheel van rechterlijke uitspraken)
3. Internationale verdragen (denk aan EU unie regels)
4. Gewoonte en andere ongeschreven rechtsbronnen
Voorbeeld punt 2: vroeger alleen vrouwen weduwenuitkering, door rechters uitspraak nu ook
mannen.
De wet
- Door bevoegd overheidsgezag vastgesteld geheel van rechtsregels op een bepaald gebied.
Algemene regels die ordening/ vreedzaam verloop samenleving moet zorgen
- Wetten zijn besluiten met algemeen geldende regels die voor het hele land gelden
- Ook lagere overheden (provincie en gemeente) mogen algemene regels maken voor het
eigen grondgebied
APV= Algemene plaatselijke verordening
Zelfde als wet, maar noemen we niet zo
, Voorbeelden: Opiumwet, Politiewet, gemeentewet, rijtijdenwet
Wetboek: grote wet (ifz) waarin een deel van het objectief recht systematisch wordt geregeld
Voorbeeld: burgerlijk wetboek van strafrecht (voor belangrijkste strafbare feiten)
- De meeste wetten bevatten algemeen geldende regels
Uitzondering bijvoorbeeld Wet tot goedkeuring van het huwelijk van de kroonprins
Moet door de wet goedgekeurd worden
Voorbeeld: Prins Friso wilde trouwen met vrouw dubieus verleden
Niet goedgekeurd wel getrouwd geen recht op de troon mocht Willem iets overkomen.
Wet voor een concreet geval (in week 2 meer)
Jurisprudentie
- Ook wel rechtersrecht
Tweeledige definitie:
1. Geheel van rechterlijke uitspraken
2. Rechtsregels die hierin te ontdekken zijn:
- Rechter moet beslissing nemen in elke zaak die aan hem wordt voorgelegd
- Ook wanneer de wet het niet regelt of niet voldoende duidelijk maakt
Rechter MOET dan toch een beslissing nemen
Niet doen is rechtsweigering rechter voor bestraft
Met zo’n gemaakte beslissing kan er nieuwe regel ontstaan
- Rechter moet wettekst interpreteren
- Rechters streven naar eenheid in de rechtsspraak
Lagere rechters nemen in gelijke gevallen gelijke beslissingen
Uitspraken van de Hoge Raad (HR) zijn leidend voor lagere rechters
Voorbeeld: op gebied van “onrechtmatige daad”.
Zutphense Waterleiding, 1911 vs. Lindebaum Cohen 1919
Handeling die ander benadeeld d.m.v. wet (1911), 8 jaar later zegt Hoge Raad dat
onrechtmatige daad is veel meer dan wat in strijd is met de wet.
Arbeidsrecht
- Wanneer is iets een dringende reden voor ontslag op staande voet?
Wet geeft aan “dringende reden” (wat is dit?)
Aanknopingen door rechterlijke uitspraken
- Is een arbeidsrelatie een arbeidsovereenkomst en bestaat er dus een
loondoorbetalingsverplichting bij ziekte?
Recht om geld te verdienen tijdens coronacrisis voor velen weggenomen (terwijl er ook
loondoorbetalingsverplichting is tijdens omstandigheden waardoor niet gewerkt kan
worden)
Aanknopingspunten door rechterlijke uitspraken
Internartionale verdragen
- Contracten tussen staten
- Om bepaalde materie te regelen
- Of internationale organisatie op te richten
- Multilateraal: meerdere staten, Benelux, EU en de VN
- Bilateraal: 2 staten uitleveringsverdragen (verplichtheid iemand uit te leveren)
Voorbeeld: EU-verdrag, handvest van de VN, Europees verdrag tot bescherming van de rechten
van de mens
- Supranationaal en intergouvernementeel
- Europadiscussie
Art. 94 Grw.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper larsteeuwen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.