Sociologie samenvatting
Kennisclip 1.2 Socialisatie
Wat is socialisatie
- Het proces waarbij mensen leren zich sociaal te gedragen in de voor hem relevante groep
➔ In de ene groep ander gedrag dan in de andere
- We leren dus de opvattingen over wat van belang is en hoe iets hoort
Voorbeeld:
1: gezellig zijn bij etentje (belang) – iedereen lol (hoe het hoort)
2: net zijn (belang) – etiketten volgen (hoe het hoort)
Bij mij thuis.. (socialisatie=)
Bewust (wat belangrijk is)
➔ Meenemen naar musea; leren geschiedenis
Onbewust (hoe het hoort)
➔ Als wij de tafel dekken ziet ie er zo uit
We leren waarden
- We leren van wat van belang is
➔ Wat is goed, wat is nastrevenswaardig?
➔ Eer, fatsoen, schoonheid, eerlijkheid, gastvrijheid, compassie, vrijheid etc.
- Waarden geven invulling aan doelen van een individu en groep
➔ Als jij fatsoen belangrijk vind eet je netjes
➔ Als jij schoonheid belangrijk vind kijk je op andere manier naar de wereld
- Af te lezen aan hoe mensen praten over waarden;
- En af te lezen aan hoe mensen deze waarden naleven in daden
We leren normen
- Praktische doorvertaling waarden in een bepaalde situatie
- Normen zijn concrete gedragsregels die aangeven wat verwacht wordt in een bepaalde
situatie, wat je moet doen of juist niet moet doen
- Normen geven invulling aan het ‘toepassen van waarden’
- Af te lezen hoe mensen handelen
- En af te lezen waarop men elkaar aanspreekt
Voorbeeld: netheid als waarde, gooit papier op de grond (past niet)
➔ Norm = gooi je rotzooi in de prullenbak
➔ Want streven waarden netheid
Verschillende soorten normen
Morele normen
➔ Verschil maken tussen goed en slecht gedrag
➔ Terug te vinden in religie (10 geboden bijbel)
➔ Wat je wel/ niet mag doen
➔ Evt. morele straf hemel/ hel
➔ Bewegen nauwelijks (met de tijd)
,Juridische normen
➔ Verschil maken tussen legaal en illegaal gedrag
➔ Voor diefstal ga je naar de gevangenis
➔ Verankerd in wetboeken
➔ Bewegen beetje (met de tijd)
Sociale normen
➔ Verschil maken tussen gepast en ongepast gedrag
➔ Sterk afhankelijk van groep/ situatie
➔ Wat vind je van tattoos
➔ Vroeger alleen onderkant samenleving, nu ook bovenaan
➔ Ze bewegen (met de tijd)
Bewust en niet-bewust gedrag
➔ Normen (geleerd door socialisatie)
- Door socialisatie wordt veel gedrag onbewust overgenomen
➔ ‘zo doen we dat gewoon’
- Het onbewust eigen maken van gedragsnormen
= internalisering (van jezelf maken)
➔ Leidt tot vanzelfsprekend gedrag
➔ Toch logisch? (waarom?); weet ik veel altijd zo gedaan
➔ Handig niet over elke handeling na te denken
➔ Iedere keer nadenken bakje pleur vast te pakken
- Pas in confrontatie met andere normen worden je eigen normen zichtbaar
➔ Ring in de onderlip in onze cultuur niet normaal, Afrika wel
➔ Eten van insecten bij ons raar, bij Aziaten niet
➔ Franse toilet → viespeuken
Hospitalisering
➔ Aanleren normen kan onhandig zijn
➔ Bijzondere vorm internalisering = hospitalisering
➔ We zien dit in bejaardentehuizen, psychiatrische inrichtingen, gevangenissen en
kloosters
➔ Mensen worden bijvoorbeeld heel erg geholpen → hierdoor erg afhankelijk
➔ Geen eigen drive dingen te doen, alles passief
➔ Norm= aangeleerd, want anderen deden dit voor hun
Normen leiden tot voorspelbaar gedrag (plaats/ situatiegebonden)
- Is handig in een samenleving, want ander reageert vergelijkbaar
Voorbeeld: in het verkeer geen regels/ borden
➔ Automatisch rechts rijden, stoppen rood licht
Voorbeeld: aansluiten achter in de rij, niet voordringen
➔ Voorkomt hoop ruzie/ gedoe
Voorbeeld: weet wat je moet verwachten op een trouwerij
➔ Je mag confetti over mensen heen gooien, zonder ergernis
• Dit alles leidt tot rust in de samenleving
,Kennisclip 1.3 normen, rollen en rolconflicten
Normen gekoppeld aan positie of rol
Voorbeeld: arts kun je dingen doen die worden verwacht, maar andere dingen worden totaal niet
verwacht
➔ Verwacht: serieus omgaan met mensen en aandacht geven
➔ Wijk je hier veel van af?
➔ Dan is dit vreemd
Voorbeeld: rol als moeder/ politie/ koningin etc.
- Iedere plek die je inneemt in groep/ maatschappij leiden tot normen
➔ Rolgedrag: gedragsnorm gekoppeld aan de maatschappelijke rol of positie
Wat kan het effect zijn? (van rolgedrag op mens)
- De norm voor het gedrag van de roldrager wordt bepaald door de verwachtingen/ eisen van
anderen
➔ Kan evt. leiden tot conflicten
➔ Publiek, maatschappij, organisatie, klant, groepsleden, patiënt, gezin, etc. willen allemaal
iets
Voorbeeld: Koningin Maxima
➔ Gezien als koningin (maatschappij)
➔ Gezien als moeder (gezin)
- Dit kan conflict opleveren tussen de persoon van de roldrager en de verwachtingen die aan
hem/ haar worden gesteld door anderen of zichzelf
Rolconflicten
2 types
Intern: als je de verschillende verwachtingen binnen 1 rol niet kunt combineren
➔ Advocaat Moskowvic: wordt verwacht klant bij te staan, maar ook te handelen volgens
wetten etc.
➔ Soms lucratief makkelijk om naar klant te buigen
➔ Leidt tot rolconflict
➔ Wielrenner Armstrong: wordt verwacht de beste te zijn en clean te blijven
➔ Kunnen botsen (rolconflict)
Extern: als je de verwachtingen aan je verschillende rollen in de samenleving niet kunt combineren
Voorbeeld: moeder en werknemer
Voorbeeld: partner, familielid, jezelf als persoon
➔ Als je deze niet kan combineren = extern rolconflict
, Intern rolconflict HRM-er
- Organisatie, WN, samenleving willen allemaal iets
➔ Rollen moet je zien te combineren
- Of organisatie verwacht van jou administratieve topper of andere 3 topper
Kennisclip 1.4 normen ontstaan en handhaving
Hoe ontstaat een gedragsnorm
1. Willekeurig gedrag
➔ Aan elkaar wennen en uitproberen
2. Herhaling willekeurig gedrag = er ontstaat een patroon
➔ Beginvormnorm
➔ Ingezet door leider/ hoge sociale status
3. Patroon wordt normaal gedrag = institutie
➔ Deze 3 stappen zijn proces institutionalisering
➔ Institutie= gestandaardiseerd patroon van denken en doen in bepaalde situaties
➔ zo gegroeid, afgesproken, of juridisch vastgelegd in een groep of samenleving
- Formele zaken: we rijden hier rechts
- Informele zaken: we groeten elkaar op straat/ of juist niet (bepaalde wijken)
Voorbeeld:
1. Willekeurig hoi zeggen op straat
2. Mensen nemen hoi zeggen over
3. Het wordt als normaal gezien om hoi te zeggen op straat
Controleren en handhaven
- Instituties worden gehandhaafd door instanties
➔ Wat we afgesproken hebben te doen
Voorbeeld 1: instantie, denk aan school
➔ Vol met regels (sommige irritant, maar wel duidelijkheid)
Voorbeeld 2: politie
➔ Handhaaft normen samenleving
Voorbeeld 3: kerk (maar ook gezin)