Het boek Ethiek en veiligheid van Gerben Bakker samengevat. Hoofdstuk 1 t/m 7 staan in de samenvatting verwerkt. In combinatie met de PowerPoints wordt alle belangrijke informatie benoemd.
Inhoud
Hoofdstuk 1............................................................................................................................................3
Ethiek..................................................................................................................................................3
Tikkende tijdbom................................................................................................................................3
Ethische theorieën..............................................................................................................................4
Fundamentele waardenconflict..........................................................................................................5
Morele problemen.............................................................................................................................5
Dilemma.............................................................................................................................................5
Hoofdstuk 2............................................................................................................................................5
Het consequentialisme.......................................................................................................................5
Utilisme..............................................................................................................................................6
Collateral damage...............................................................................................................................7
Bezwaren van het utilisme.................................................................................................................7
Hoofdstuk 3............................................................................................................................................7
Plichtethiek.........................................................................................................................................7
Plichtethiek en de rechtstaat..............................................................................................................8
Checks and balances...........................................................................................................................9
Kritiek plichtenethiek..........................................................................................................................9
Hoofdstuk 4............................................................................................................................................9
Deugdethiek.......................................................................................................................................9
Aristoteles........................................................................................................................................10
Deugden...........................................................................................................................................10
Morele rechtvaardiging....................................................................................................................11
Alasdair MacIntyre............................................................................................................................11
Communitarisme..............................................................................................................................11
Positieve en negatieve veiligheid......................................................................................................11
Burgerparticipatie.............................................................................................................................12
Hoofdstuk 5..........................................................................................................................................12
Emoties.............................................................................................................................................12
Morele emoties................................................................................................................................13
Emotie in de samenleving.................................................................................................................13
Angst.................................................................................................................................................14
, Woede..............................................................................................................................................14
Veiligheid als emotie........................................................................................................................14
Positieve veiligheidsbenadering.......................................................................................................15
Hoofdstuk 6..........................................................................................................................................15
Integriteit..........................................................................................................................................15
Integriteitsbeleving...........................................................................................................................16
Omgaan met integriteit....................................................................................................................16
Integriteit als moreel structuur.....................................................................................................16
Integriteit als eigen moraal...........................................................................................................17
Soft control.......................................................................................................................................17
Hoofdstuk 7..........................................................................................................................................17
Ethische perspectieven op technologie............................................................................................17
Regie over de techniek.................................................................................................................17
Regie door de techniek.................................................................................................................18
Privacy..............................................................................................................................................18
Value sensitive design.......................................................................................................................18
Veiligheidstechnologie......................................................................................................................18
Kernwaarden....................................................................................................................................19
2
, Hoofdstuk 1
Ethiek
Ethiek is de systematische bespiegeling op het menselijk handelen aan de hand van opvattingen over
goed en kwaad.
- Reflectie
- Menselijk gedrag en het handelen gaat niet om het denken, maar om het doen, maar het gaat
ook wel weer om de intenties en motieven van het doen en de argumenten die gegeven worden.
- Systematisch: het onderzoeken van waarom we iets doen op bepaalde gronden kan het beste
gebeuren door de motieven te ordenen en te categoriseren.
De opvattingen over goed en kwaad zijn ook wel normen en waarden.
- Normen zijn minder abstract dan waarden. Normen zijn als het ware de verkeersregels voor goed
gedrag.
- Waarden beschrijven de dominante ideeën die de maatschappij beschouwd als goed en
nastrevenswaardig. Waarden zijn de ijkpunten van het menselijk gedrag.
De ethiek is van belang, omdat het de grens tussen goed en kwaad niet wil overlaten aan willekeur of
aan een autoritaire doctrine die voor ons beslist wat goed is. In plaats daarvan zoekt het naar
gefundeerde uitgangspunten over goed en kwaad en toetst ze in hoeverre het gedrag op grond van
deze uitgangspunten te rechtvaardig is. Het valt duiden als een veiligheidsmechanisme.
Concretere punten waarom ethiek van belang is:
- Complexe bestuurlijke afwegingen ordenen
- Verantwoording geven
- Steeds grotere waardendiversiteit
- De bescherming tegen bureaucratisch management denken (en private belangen)
- De bescherming tegen technologisch exces
- Het waarborgen van integriteit
- Gedragspsychologische veiligheidsproblemen benaderen
- Morele handelingsopties in kaart brengen (wat moeten we doen?) (Probleem van de
syriegangers)
- Afweging tussen resultaat of principe? (Denk aan HTM gezichtsherkenningssoftware enz)
- Ethiek dient als uitgangspunt bij het formuleren van gedragsregels
- Ethiek als gedragspsychologisch onderwerp. Waarom weten we wat het geode is om te doen,
maar doen we het toch niet?
Tikkende tijdbom
Het probleem van de tikkende tijdbom is een denkbeeldig vraagstuk over het noodzakelijk kwaad om
vragen hierover scherper te krijgen. Het scenario luidt:
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maritvanderkleij. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,39. Je zit daarna nergens aan vast.
