In deze samenvatting zijn de college's van het derdejaarsvak Ethiek samengevat. De informatie uit het boek is hierin verwerkt en bevat ook footnotes om het betreffende stuk terug te kunnen lezen. Achterin de samenvatting is een handige begrippenlijst te vinden.
Inhoudsopgave
Ethiek – Integrale Veiligheidskunde.......................................................................................................1
Boek: Ethiek en Veiligheid – Gerben Bakker...................................................................................1
College 1: Introductie.........................................................................................................................3
Wat is ethiek?.................................................................................................................................3
Waarom is ethiek van belang voor veiligheid?...............................................................................3
Normen en waarden.......................................................................................................................3
Morele problemen en dilemma’s...................................................................................................3
De tikkende tijdbom.......................................................................................................................4
Ethische theorie..............................................................................................................................4
College 2: Gevolgenethiek en het maatschappelijk belang................................................................6
De aardgasbaten en de -kosten......................................................................................................6
Het consequentialisme...................................................................................................................7
Kenmerken van het consequentialisme..........................................................................................7
Universele plichten vs Belangen en doelen....................................................................................7
Utilisme vs. Good practice principles..............................................................................................8
Het maatschappelijk nut.................................................................................................................8
Het utilisme....................................................................................................................................8
Koepelgevangenis...........................................................................................................................8
Bezwaren tegen het utilisme..........................................................................................................8
College 3: Plichtethiek........................................................................................................................9
Maatschappelijk nut, maar..?.........................................................................................................9
Wat is de zetel van de moraal?.....................................................................................................10
Kant’s opvatting over de vrije mens..............................................................................................10
Wat betekent de ‘rede’ volgens Kant...........................................................................................10
Werkelijke autonomie betekent dus…..........................................................................................10
De rechtstaat................................................................................................................................11
College 4: Deugdethiek.....................................................................................................................11
Wat is deugdethiek?.....................................................................................................................11
Aristoteles en de basis van de deugdethiek..................................................................................11
De deugdethiek en de normatieve theorie...................................................................................12
Waakzaam en Dienstbaar.............................................................................................................12
, Politie-kids....................................................................................................................................13
Communitarisme..........................................................................................................................13
De deugden van de IVK’er............................................................................................................14
Deugdethiek en positieve veiligheid.............................................................................................14
College 5: Veiligheid en Emotie........................................................................................................15
Vormen emoties een basis voor de moraal?................................................................................15
Casus: de aanrijding van Ize..........................................................................................................15
Casus: de Londense rellen: massa, media en morele paniek........................................................15
Morele emoties............................................................................................................................16
Angst.............................................................................................................................................16
Woede en de drang tot erkenning................................................................................................17
Subjectieve veiligheid...................................................................................................................17
College 6: Integriteit.........................................................................................................................18
Wat is integriteit in de huidige samenleving?...............................................................................18
De relatie tussen integriteit en veiligheid.....................................................................................18
Casus: Werknemersspionage........................................................................................................19
College 7: Veiligheidstechnologie en ethiek.....................................................................................20
Casus: de schietpartij in Alphen aan den Rijn...............................................................................20
Waarom is ethiek in relatie tot veiligheidstechnologie van belang?.............................................20
Is er regie over de techniek mogelijk?..........................................................................................21
De autonomie van drones............................................................................................................21
Begrippenlijst....................................................................................................................................22
, College 1: Introductie
Wat is ethiek?
Ethiek is de systematische bespiegeling op het menselijk handelen aan de hand van opvattingen over
goed en kwaad.1
- Menselijk gedrag en het handelen; het gaat niet om het denken maar om het doen, maar het
gaat ook wel weer om de intenties en motieven van het doen en de argumenten die gegeven
worden
- Systematisch: het onderzoeken waarom we iets doen op bepaalde gronden. Kan het beste
gebeuren door de motieven te ordenen en te categoriseren
Waarom is ethiek van belang voor veiligheid?
- Complexe bestuurlijke afwegingen ordenen
o Morele handelingsopties in kaart brengen <wat moeten we doen?>
- Verantwoording geven
o Denk aan de Onderzoeksraad voor Veiligheid
- Steeds grotere waardendiversiteit
o Denk aan sociale veiligheidsvraagstukken omtrent religie en gender (bijvoorbeeld
#metoo)
- De bescherming tegen bureaucratisch managementdenken (en private belangen)
o Afweging tussen resultaat of principe? Denk aan ASML en levering chipmachine
- De bescherming tegen technologisch exces
o Denk aan HTM gezichtsherkenningssoftware
- Het waarborgen van integriteit
o Ethiek dient als uitgangpunt bij het formuleren van gedragsregels
- Gedragspsychologische veiligheidsproblemen benaderen
o Ethiek als gedragspsychologisch onderwerp: <Waarom weten we wat het goede is
om te doen, maar doen we het toch niet?>
Normen en waarden 2
Norm: verkeersregels voor goed gedrag
Waarde: een (gedeelde) voorstelling die het ijkpunt vormt van wat wordt gezien als waardevol of als
kenmerkend voor goed gedrag
Moraal: de verzameling van gedragsopvattingen in een samenleving of individu
Morele problemen en dilemma’s
Morele problemen draaien om de vraag: ‘wat behoren we te doen?’
- Benaderingen volgen meestal uit conflicterende
waardenposities
Dilemma: ‘Een morele afweging tussen twee handelingsopties waarbij
beide opties in gelijkwaardige mate problematisch zijn of niet
verkiesbaar.’3
1
Ethiek en Veiligheid – bladzijde 22
2
Ethiek en Veiligheid – bladzijde 23
3
Ethiek en Veiligheid – bladzijde 37
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ivkmeid. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
