, Hoofdstuk 3: plasticiteit
3.1 Definiëring van een begrip
Plasticiteit = veranderbaarheid. Hiermee kan men bedoelen: de hersenen als geheel, de flexibele of
veranderbare inrichting van het brein of de elementen: eigenschappen van neuronen en synapsen.
De informatie die door het zenuwstelsel stroom brengt nuttige veranderingen teweeg (door input en
output). Plasticiteit is per individu verschilt (musicus, schrijver, etc.). Plastische veranderingen treden
op wanneer er informatie door het zenuwstelsel stroomt: er zijn stimuli en er is actie. Er moet dus
een prikkelaanbod zijn. Iemand moet ook wat ondernemen (actie).
Een sleutelstructuur voor neurale plasticiteit is de synaps, zij bepalen het functioneren van neuronen
binnen knooppunten en hun connecties, en daarmee het functioneren van een neuraal netwerk als
geheel. Twee basisprocessen die essentieel zijn bij de plasticiteit van de neurale synaps.
1. Habituatie: gewenning, afstomping. Als iets niet belangrijk is wordt het op een gegeven
moment niet meer doorgegeven. Ook belangrijk bij motoriek (motorische efficiëntie: meer
effect met minder spieren).
2. Sensitisatie: gevoeliger worden. Informatie wordt versterkt doorgegeven. PTSS is hierop
terug te voeren.
De plasticiteit bestaat niet, het is niet 1 ding. Het is een eigenschap en zit overal. Er is plasticiteit als
er neuronen zijn dus ook op oudere leeftijd en bij dementie. Ook het geheugen bestaat niet, het is
niet 1 ding. Naast onze genetische structuur vormt plasticiteit voor onze enorme individuele
diversiteit, ervaringen maken ons wie we zijn.
3.2 Ontwikkeling, leren en herstel
Plasticiteit speelt een rol op vele gebieden. We noemen er vier:
1. de ontwikkeling van het zenuwstelsel;
2. leren en geheugen (inclusief oefening, training, therapie);
3. herstel na letsel van perifeer of centraal zenuwstelsel;
4. maladaptieve plasticiteit: ontstaan van klachten/symptomen.
3.2.1 Ontwikkeling
Deze paragraaf gaat over de rol die plasticiteit speelt op het gebied van de ontwikkeling van het
zenuwstelsel.
De plasticiteit van het zich ontwikkelende zenuwstelsel is van een andere orde dan de plasticiteit van
een volgroeid zenuwstelsel. Het jonge brein is plastischer en herstelt beter is misvattend. Kennard-
effect: laesie bij jonge apen herstelt beter dan bij oude apen. Het generaliseren van dit voorbeeld
naar jonge en oude CVA-patiënten is onjuist om verschillende redenen:
De experimenten van Kennard betroffen alleen de primaire motorische functie, over de
hogere functies weten we dan niks.
Dat er verschil staat tussen kind-volwassenen is niet hetzelfde als oud-minder oud.
Hogere leeftijd heeft ook voordelen (wijsheid en ervaring).
Een zich ontwikkelend zenuwstelsel is ook weer extra kwetsbaar, er zijn kritische perioden.
Spastische kinderen en verstandelijk gehandicapten zijn zo als gevolg van
hersenbeschadiging. Als de plasticiteit echt zo groot was op jonge leeftijd zou dit veel minder
bestaan.
Als oudere patiënten minder goed herstellen hangt dat vaak niet af van de leeftijd maar
andere factoren als andere ziekten, minder motivatie, etc.
Het Kennard-effect is dus niet algemeen geldig, maar dat wil niet zeggen dat het zich ontwikkelende
brein in alle opzichten vergelijkbaar is met het volwassen brein. Er zijn verschillen, bepaalde
processen zijn zeer uitgesproken tijdens de ontwikkeling. Concluderend kunnen we zeggen dat het
moeilijk is om de verschillen tussen zich ontwikkelende hersenen en volwassen hersenen in één regel
te vatten. Aan de ene kant zijn er fundamentele verschillen: het herstel na een verworven afasie of
hemiparese verloopt wezenlijk anders dan de ontwikkeling van taal en motoriek bij het opgroeiende
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper gerline13. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.