Hoofdstuk 4
P.1 De opkomst van de steden
Opkomst van handel en ambacht en herleving van de landbouwstedelijke
samenleving
Hamburg was in de 15e eeuw de machtigste stad van noord-Europa en een internationaal
centrum van handel. Hamburgse kooplieden gaven leiding aan de Duitse Hanze, een
verbond van tientallen handelssteden die kantoren bij elkaar hadden, samen de piraterij
bestreden en soms zelfs hun wil oplegden aan hertogen en koningen.
Doordat er een eind kwam aan de invasies van de vikingen en andere agressieve volken
kregen nederzettingen kans om te groeien.
De landbouwmethoden werden verbeterd: het tweeslagstelsel werd het drieslagstelsel. Een
deel brak, andere delen zomer en wintergraan. Houten ploeg werd vervangen door een
ijzeren versie. De overschotten werden verkocht op de markt, waardoor niet iedereen meer
boer hoefde te zijn. Daardoor ontstonden ambachten.
Door de oplevende handel ontstond een geldeconomie. Rijke handelaren ontwikkelden zich
tot bankiers die geld uitlenen tegenover rente. Ook konden ze geld inleveren bij de bank
waarbij ze een wisselbrief kregen en geld in andere steden konden opnemen. Met de giro
konden ze geld overmaken op een andere rekening.
P2 De stedelijke burgerij
Opkomst van de stedelijke burgerij en toenemende zelfstandigheid van steden.
Gemiddeld gingen er in de steden meer mensen dood dan dat er geboren werden, maar
door urbanisatie groeiden de steden toch. Ze waren niet meer afhankelijk van de adel, de
graaf, hertog of koning had hun stadsrechten gegeven, zoals eigen bestuur, eigen wetten,
het recht om tol te heffen en het recht om stadswallen en -muren te bouwen.
Vaak hielden de adellijke heer enige invloed via de baljuw, die namens hem de
stadsrechtbank voorzat.
Door de stadsrechten die betaald werden door steden, profiteerden vorsten en hoge edelen
van een groeiende geldeconomie. De macht van de lagere adel daalde, horigheid en
hofstelsel verdwenen geleidelijk. Herendiensten werden omgezet in geld betalingen. Toch
waren de verplichtingen aan de heer er nog steeds.
De mensen in de stad kon zich aansluiten bij de gewapende schutterij dat zorgde voor
veiligheid in de stad. Ook was het burgerrecht nodig om in een gilde te kunnen. Het
lidmaatschap van een gilde voor particuliere ambachten was verplicht. De gilde zorgde voor
de beroepsopleiding, de producten van goede kwaliteit en normale prijzen.
Als je een jaar en een dag in de stad woonde, kon je het burgerrecht kopen.
De machtigste burgers waren de rijke kooplieden. Vaak leverde een handjevol families de
schepenen, zoals de leden van het stadsbestuur en de rechtbank werden genoemd.
P3 Staatsvorming en centralisatie
het begin van staatsvorming en centralisatie.
Uit het Frankische rijk van Karel de Grote ontstonden op den duur twee rijken: Frankrijk en
Duitsland.
Honderdjarige Oorlog: Franse koning voerde oorlog tegen de Engelse. Uiteindelijk verloor de
engelse koning zijn bezittingen in frankrijk.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper teuntjewijnants. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.