Dit document bevat een gedetailleerde samenvatting van Hoofdstuk 1 uit de 2de druk van het boek 'Feniks overzicht van de geschiedenis bovenbouw VWO'. Alle paragrafen worden hierin behandeld.
De samenvatting is goedgekeurd door een vakdocent geschiedenis.
Geschiedenis samenvatting H1: Tijd van jagers en boeren (tot 3000 v.Chr)
1.1 Van jagers-verzamelaars naar boeren
Kenmerkende aspecten:
- De levenswijze van jagers-verzamelaars
- Ontstaan van landbouw, landbouwsamenlevingen
De levenswijze van jagers verzamelaars:
Jagers-verzamelaars waren nomaden en trokken in kleine groepen rond. Ze bouwden
een klein kamp en gingen vanuit hier opzoek naar eten. Als het voedselaanbod
minder werd of een ander seizoen aanbrak, verliet de jagers-verzamelaars het kamp
en trok naar het volgende gebied met voldoende voedsel of met betere
weersomstandigheden.
Ontstaan van landbouw, landbouwsamenlevingen:
Uit archeologische ontdekkingen is gebleken dat er mensen van een bepaalde cultuur
wel jagers-verzamelaars waren maar geen nomaden. Dit kwam doordat in het
Midden-Oosten het klimaat zodanig gunstig (20.000 v.Chr) was dat er een overvloed
aan voedsel was. Toen het klimaat wel veranderde (11.000 v.Chr) gingen de Natufiërs
experimenteren met het verbouwen van granen. Door de uitvinding van de landbouw
kon de bevolking groeien en namen ook de nederzettingen in omvang toe.
Samenvatting tekst 1.1
De eerste mensachtigen leefden ruim 3 miljoen jaar geleden in Afrika. Deze opvatting
maakt deel uit van de evolutietheorie die ervan uit gaat dat de mens van Afrika naar
het Midden-Oosten is getrokken en vanuit daar naar de wereld.
De eerste mensen leefden als jagers-verzamelaars. Deze deelperiode van de
prehistorie noemen we het Paleolithicum of oude Steentijd. We weten niet veel van
de jagers-verzamelaars omdat het schrift nog niet was uitgevonden.
De landbouw is uitgevonden in het Midden-Oosten, in het gebied ‘de Vruchtbare
Halvemaan’. De overgang naar een landbouwsamenleving had zulke grote gevolgen
dat we spreken van de Neolithische Revolutie: van jagers-verzamelaars naar boeren.
Er brak een nieuw tijdperk aan, het Neolithicum (nieuwe Steentijd). Vanuit het
Midden-Oosten werd de kennis van landbouw verder verspreid. Rond 5000 v.Chr ging
ook West-Europa over op landbouw en rond 5300 v.Chr vestigden de eerste
, landbouwers zich in Zuid-Limburg. Mogelijk doordat het te druk was in het Midden-
Oosten gingen de mensen op zoek naar nieuwe landbouwgrond.
De overgang naar een agrarische samenleving had grote gevolgen. Boeren trokken
niet meer rond maar bleven op 1 plek (sedentair). Ook gingen boeren andere
werktuigen gebruiken (sikkels, ploegen of maalstenen). Ze maakte voor het eerst
aardewerk, potten van klei bijv. Doordat ze nu op 1 plek bleven konden ze meer
bezittingen hebben omdat ze dat nu konden opslaan. Door die bezittingen
ontstonden er statusverschillen, sociale ongelijkheid en uiteindelijk een sociale
hiërarchie.
Begrippen 1.1
Jagers-verzamelaars: Groepen mensen in de prehistorie die leefden van jacht en van
wat ze in de natuur vonden. Jagers-verzamelaars waren nomaden en trokken in
kleine groepen rond, opzoek naar voedsel.
Prehistorie: De periode waarin mensen in een bepaald gebied geen schrift kennen en
gebruiken
Paleolithicum: Oude Steentijd, de periode waarin jagers-verzamelaars leefden
Cultuur: Alles wat een groep mensen met gemeenschappelijke kenmerken
voortbrengt, zoals taal godsdienst, kunst, normen en waarden
Vruchtbare Halvemaan: Boogvormig gebied in het Midden-Oosten
Landbouwsamenleving: Samenleving waarin het allergrootste deel van de bevolking
leeft van de landbouw
Neolithische revolutie: De overgang van jagen en verzamelen naar landbouw in de
nieuwe steentijd (11.000 v.Chr, Midden-Oosten). Hierna verspreiding naar Europa
Neolithicum: Nieuwe steentijd, de periode waarin de mensen leven van de landbouw
Agrarisch: Wat betrekking heeft op landbouw
Sedentair: Met een vaste, permanente woonplaats
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper stijnbroersma. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
