Samenvatting
Samenvatting Tijdvak 5 t/m 10 in het kort
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- HAVO
In dit document is bij elk tijdvak elk kenmerkend aspect kort samengevat.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 24 pagina's
Voorbeeld 3 van de 24 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Tijdvak 5 Ontdekkers en hervormers Het begin van Europese overzeese expansie
Het veranderende mens- en wereldbeeld van de Renaissance en het begin van een nieuwe
wetenschappelijke belangstelling
De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid
De protestantse reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg
had
Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat
Het begin van Europese overzeese expansie
Handel Europa en Arabieren stopt
Zoektocht naar nieuwe handelsroutes (richting Indië)
Ontdekking en in kaart brengen nieuwe continenten
Met name Spanjaarden en Portugezen doen dit in eerste instantie
Stichting handelsposten (=Factorijen) overzee, ze blijven alleen aan de kust
Verspreiding Christendom
Het veranderende mens- en wereldbeeld van de Renaissance en het begin van een nieuwe
wetenschappelijke belangstelling + De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke
oudheid
In Italië ontstaan, want Italië heeft in de Middeleeuwen veel gehandeld.
Aandacht voor klassieke teksten & kritisch denken: Humanisme
Kritisch (oude werken lezen, ze vergelijken het met huidige werken en merken dat er veel
verschillen zijn. Er zitten veel fouten in de huidige bijbel)
Bloei van de kunsten
Nieuw levensmotto Memento Mori wordt Carpe Diem
Homo Universalis: het menselijk individu staat centraal (De mens gaat zichzelf ontwikkelen)
Personen: Erasmus, Moore, Leonardo da Vinci
Extra impuls waren geleerden die waren gevlucht uit Constantinopel
De protestantse reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had
Het humanisme leidde tot een kritische houding naar de kerk
Corruptie en aflatenhandel in de Rooms-Katholieke kerk
95 stellingen van Luther leidde tot een breuk begin protestantisme
Calvijn predestinatieleer (God heeft bij de geboorte al bepaald of je naar de hemel of hel
gaat)
Begin godsdienstoorlog: Vrede van Augsburg (Vorst sprak af dat je zelf mocht kiezen welke
religie je mocht hebben, maar je volk moest die religie wel volgen (in Heilige Roomse Rijk)),
Edict van Nantes (Franse protestanten zouden ook rechten krijgen)
Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat
, Karel V was keizer van het heilige Roomse Rijk
Hij was streng katholiek en dus antiprotestantisme
Hij krijgt het voor elkaar om Nederland in handen te krijgen
Karel V wilden een centraal bestuur (Centralisatie) en stichtte de Collaterale Raden op.
In 1550 kwam het bloedplakkaat, dit was een wet tegen protestanten, maar in 1555 tekende
hij de Vrede van Augsburg wat een enorme nederlaag voor hem was
Zijn zoon, Filips II, volgt hem op in 1555
Filips II was ook streng katholiek
Hij stuurt een landvoogdes genaamd Margaretha van Parma naar Nederland. Zij moest in zijn
naam streng optreden tegen de protestanten
Het verbond der edelen bood het smeekschrift aan, een gevolg hiervan was dat Margaretha
van Parma minder streng zou vervolgen. Hierdoor kwamen er steeds meer hagenpreken en
leidde dit zelfs tot de beeldenstorm.
Ook sloten steeds meer steden zich aan bij de geuzen, o.l.v. Willem van Oranje.
In 1567 stuurde Filips II, Alva naar Nederland. Doel: mensen de kop in drukken.
Alva richtte een rechtbank op: De raad der beroerten. Doel: mensen die bij de opstanden
waren betrokken oppakken.
Willem van Oranje vlucht naar Duitsland en komt met een huurleger ten aanval bij de slag
van Heiligerlee. Deze slag verloor hij, maar dit was goed voor het gevoel.
De inname van Den Briel was wel gelukt door de watergeuzen.
In de tussentijd kwam Filips II in geldnood en kon zijn leger niet meer betalen, hierdoor ging
zijn leger muiten.
Op 8 november 1576 wordt de Pacificatie van Gent gesloten. Hierin stond dat alle 17
gewesten samen zouden werken tegen Spanje.
Echter splitst Nederland in twee in 1579: de Unie van Utrecht (tegen Spanje) en de Unie van
Atrecht (voor Spanje).
Filips II dacht dat hij de opstond kon stoppen door de leider vogelvrij te verklaren: in 1580
verklaart hij Willem van Oranje vogelvrij
Gevolg: Plakkaar der Verlantinge Unie van Utrecht ziet Filips II niet langer als leider.
En in 1584 wordt Willem van Oranje vermoord
Nederland werd even met rust gelaten door Spanje omdat Spanje ook een oorlog voerde met
Engeland.
Ook zat Nederland met een probleem, er was geen nieuwe vorst. Dus in 1588 besluit de
Staten-Generaal verder te gaan zonder vorst. Dit was het begin van de Republiek der
Verenigden Nederlanden.
Hierdoor kwam ook het Twaalfjarige bestand, door de oorlog ging het slecht met de
economie en de handel van Spanje en Nederland dus namen ze even een pauze.
Na 1621 gaat de strijd weer door tot 1628, want dan tekent Spanje de Vrede van Munster en
erkend Spanje de soevereiniteit van Nederland.
, Tijdvak 6 Regenten en vorsten
Het streven van vorsten naar absolute macht
De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van
de Nederlandse republiek
Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie
De wetenschappelijke revolutie
Het streven van vorsten naar absolute macht
Lodewijk XIV was een voorbeeld van een absoluut vorst.
Toen Lodewijk XIV aan de macht kwam, kwam het Edict van Nantes ten einde.
Hij liet zichzelf de zonnekoning noemen.
Zijn motto: L’état c’est moi (De staat, dat ben ik)
De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de
Nederlandse republiek
Nederland heette vanaf nu: De Republiek der Zeven Verenigden Nederlanden
Nederland is ‘anders’ dan andere landen. Dit komt omdat het een republiek is, er geen
centrale regering is en rijke burgers (regenten) hebben er de macht
De rijkdom in die tijd was te danken aan de handel
Een extra stimulans voor het toenemen van de welvaart, was de val van Antwerpen (Rijke
kooplieden vluchtten met hun kennis en geld naar Amsterdam)
De vraag naar kunst kwam niet meer van de kerk of van de vorst, maar van de welgestelde
burgers
Ook had Nederland godsdienstvrijheid
Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie
De overzeese expansies uit de 16de eeuw, breiden zich uit in de 17de eeuw.
Steeds meer landen worden er ontdekt, en er wordt steeds meer handel met elkaar
gedreven. Er ontstaan een wereldeconomie
De winst die door bedrijven wordt behaald, steken ze niet in hun eigenzak, maar investeren
ze weer in het bedrijf. Dit noem je handelskapitalisme.
Voorbeelden van twee bedrijven zijn: de VOC en de WIC
De wetenschappelijke revolutie
De oorsprong van de wetenschappelijke revolutie is te vinden in de Renaissance
Tijdens de wetenschappelijke revolutie gaat men:
o Niet langer meer uit van overgeleverde kennis uit het verleden of wat de bijbel zegt
o Kennis verwerven door zélf te experimenteren, observeren en te redeneren
Dit leidt tot optimisme idee dat met het verstand ‘de wereld naar eigen hand kan worden
gezet’
Dit leidt ook tot negatieve gevolgen zoals oorlogen en verwoestingen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MiddelbareNerd. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 62890 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen