Geschiedenis H5 en 6
5.1 de renaissance
Wat is de renaissance?
In de renaissance wilden mensen meer genieten van het leven.
De mens en de wereld centraal
In de renaissance (1300 – 1600) vond er een verandering van het mens- en wereldbeeld plaats. Dit
zorgde ervoor dat de mens zichzelf meer centraal stelden. Het ideaal beeld werd de algemeen en
ontwikkelde mens (uomo universale).
Terug naar de oude Grieken en Romeinen
Tijdens de renaissance zochten mensen nieuwe inspiratie in de cultuur van de Griekse en Romeinse
oudheid, de aandacht voor onder andere schrijvers groeide. Er was veel belangstelling over antieke
literatuur, poëzie en geschiedenis (humanisme).
Literatuur, kunst en politiek
De mentaliteitsverandering kan je waarnemen in de literatuur, de kunst en het denken over politiek.
Het zelfbewustzijn onder leken (niet geestelijke) nam toe, er was een opkomst van de literatuur in de
landstaal.
Renaissancekunstenaars hadden meer aandacht voor de manier waarop een onderwerp werd
uitgebeeld (bijv. perspectief en licht werden belangrijker).
Ook veranderden de gedachten over politiek in de renaissance, er moest meer nagedacht worden
over de belangen van het volk.
Geen scherpe breuk
Er is geen scherpe breuk tussen de middeleeuwen en de renaissance, het ging erg geleidelijk over, en
begon in Italië, waarna het zich uitbreidde naar noord-Europa.
Ontstaan verspreiding en gevolgen van de renaissance
Italiaanse stadstaten
In Italië waren zelfstandige stadstaten. Rijke families wilden schilderijen en gebouwen gericht op de
antieke oudheid, en oude teksten werden teruggevonden.
Noord-Europa
Vanaf de 16e eeuw kon Europa door de boekdrukkunst gemakkelijk kennismaken met de renaissance.
In Noord-Europa gingen humanisten zoals Erasmus kritisch naar de kerk kijken en Erasmus ging naar
de bijbel kijken, en deze vertalen in het Grieks.
, 5.3 Europeanen ontdekken de wereld
Europeanen varen uit
Er waren veel Europeanen die in de 14,15 en 16 e eeuw wereldzeeën gingen bevaren, hier zijn een
paar redenen voor
Landroutes minder toegankelijk
De landroutes werden minder toegankelijk, onder andere door het ineenstorten van het Mongoolse
rijk, de ineenstorting zorgde ervoor dat handelen moeilijker werd. Daarbij kwam ook nog een
pestepidemie en het Ottomaanse rijk ging meer handelsbelasting vragen.
Technische verbeteringen
Een tweede oorzaak zijn de technische verbeteringen, waardoor het mogelijk werd om verder over
zee te varen en veilig terug te keren.
Christendom verspreiden
De laatste oorzaak was dat de christenen andere tot hun geloof wilden bekeren, ze gingen via zee
nieuwe gebieden bekeren tot het christendom.
Heldendaden of niet?
Deze ontdekkingsreizen (zoals Vasco da Gama – Afrika, Columbus – Amerika en Willem Barendsz –
Nova Zembla) zijn beroemd geworden in Europa, maar sommige mensen zijn negatief vanwege het
geweld.
De wereld blijkt groter dan gedacht
Dankzij de ontdekkingsreizen wisten de Portugezen, Spanjaarden, Nederlanders en Engelsen dat de
wereld er ander uitzag dan gedacht.
Nieuwe kusten
De wereld werd steeds beter in kaart gebracht.
Toen Columbus terug kwam uit Amerika was er een conflict tussen Spanje en Portugal over wie recht
had op welk land. In 1494 kwam het verdrag van Tordesillas het land ten westen van de lijn was voor
Spanje en de rest voor Portugal. Toen de Europeanen ontdekten dat de wereld rond was, kwam er
een nieuw verdrag, het verdrag van Zaragoza.
Nieuwe mensen
In de veroverde gebieden waren mensen vaak “minder ontwikkeld” de Europeanen wilden ze
daarom bekeren tot het christendom, dit ging vaak met veel geweld.
De Spanjaarden traden meedogenloos op tegen de indianen, maar er waren ook mensen die het
opnamen voor de indianen, hierover werden felle discussies gevoerd.
Gevolgen van de ontdekkingsreizen
Op lange termijn hebben er door de ontdekkingsreizen grote religieuze, economische en
demografische gevolgen plaats gevonden.
Het christendom werd verspreid over de hele wereld, er ontstond een wereldeconomie, in Amerika
verdwenen hele koninkrijken en er was een verplaatsing van veel afrikanen naar Amerika.