Maatschappijleer Thema’s Hoofdstuk 1 Rechtstaat
Hier mijn samenvatting over de Rechtstaat met o.a. grondwet, grondrechten, legaliteitsbeginsel, triaspolitica, rechtsgebieden, internationale rechtstaat enz.
Zie ook de toets / oefenvragen bij dit hoofdstuk!
Bedoeld voor vwo 4, ook overlapp...
Rechtsstaat
Waarom is het goed dat we een rechtsstaat hebben?
➙ Iedereen in een rechtsstaat moet zich houden aan de wet.
totalitaire staat = staat bepaald in het persoonlijke leven en bepaalt wat
mensen mogen lezen & schrijven
- gevolg: wantrouwen & achterdocht
- corrupte staat & vaak politiestaat (mensen angst dat geheime dienst
hun bespioneerd)
rechtsstaat = Waarin wij leven, burgers rechten en je wordt ook als burger
tegen de overheid beschermt ➙ die regels staan in grondwet
- overheid beschermt burgers tegen elkaar & burger worden tegen de
overheid beschermd
Nederland is een:
- Democratische rechtsstaat: burgers mogen meebeslissen.
- Sociale rechtsstaat: er zijn wetten en voorzieningen om de welvaart en
het welzijn van burgers bevorderen.
Voordelen van rechtsstaat:
● Er is relatief veel sociale vrede en sociale cohesie.
○ durven sociale bindingen aan
○ politieke en maatschappelijke macht op te richten
● Er is sprake van vertrouwen en wederkerigheid.
- Burgers vertrouwen in een rechtvaardig rechtssysteem.
- Burgers betalen premies voor sociale voorzieningen te betalen.
(gezonde mensen betalen premies voor de zieken, als zij ziek
worden verwachten ze hetzelfde)
- staat verwacht dat burgers zich ook aan wet houden, burgers ook
van staat ➙ rechtszekerheid (trouw allebei naleven van wetten)
1
, 16e eeuw: mensen werden zonder proces opgepakt, speelde armoede,
uitbuiting en sociale ongelijkheid.
vanaf 16e eeuw: ondernemende burgers die handelden over grote afstanden,
stichten kolonies ➙ meer rijkdom ➙ wetenschappelijke kennis
Onbegrensde macht tot 18e eeuw, hoeven niet te houden aan rechtssysteem.
- 18e eeuw (eeuw van verlichting) ontstond verlangen naar
maatschappelijk geluk.
verlichting (18e eeuw)
● tijd waarin allerlei nieuwe ideeën ontstonden ➙ verspreid drukpers
○ Mensen wilden afscheid nemen van oude ideeën
● verlangen naar maatschappelijk geluk ➙ periodes daarvoor veel
ongeluk
- Er ontstond steeds meer verzet tegen onrecht in de samenleving.
● mensen gingen niet meer geloven dat alles via god kon worden
verklaard ➙ vertrouwen op eigen verstand
○ oorlog, armoede & ellende kwamen niet door god ➙ menselijke
heer/hebzucht
● twijfelen aan macht van de koning
○ ze waren altijd onderdrukt door de macht van koning ➙
begonnen te denken ‘meer uitgaan van vrijheid’ ➙ vrijheid = geluk
■ Om vrijheid te krijgen ➙ eerst die macht van de koning
moeten verminderen
■ (staat minder macht, burgers meer)
● filosofen hadden hierop veel invloed
○ filosofen zeiden: die vrijheid wordt niet vanzelf bereikt ➙ daarover
moesten afspraken gemaakt worden.
○ (aan mensen zelf overgelaten is drama)
■ oplossing: filosofen kwamen met het sociaal contract.
■ stonden de afspraken hierover, om tot die vrijheid en
gelijkheid te kunnen zorgen.
Sociaal contract:
● = Contract waarin ze democratisch vastgestelde regels stellen om in
natuurlijke vrijheid en gelijkheid te kunnen leven.
○ (tussen burgers en (gekozen) bestuurders)
○ Burgers en de overheid accepteren hun rechten en plichten.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper JdeVos. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,79. Je zit daarna nergens aan vast.
