Samenvatting Natuur en techniek toets 2.2
Wetenschap en techniek op de basisschool
Hoofdstuk 1
Onderwijs in wetenschap en techniek gaat over vragen stellen en ruimte nemen om
antwoorden te zoeken. Leren eigen vragen te ontdekken, te stellen en te onderzoeken is van
belang. Door te starten vanuit een betekenisvolle vraag stimuleer je de onderzoekende
houding.
Kijk even goed naar de kerndoelen op Tule rondom natuur en techniek (43/46).
Het kader dat gebruikt wordt om tot goed onderwijs in wetenschap en techniek te komen kent
vier gezichtspunten:
1. Je wilt kinderen oriënteren op de kerndoelen en de belangrijkste inhoudsgebieden van
wetenschap en techniek
2. Het is belangrijks dat je dit doet op een manier die zo veel mogelijk recht doet aan het
onderzoek- en ontwerpproces dat wetenschap en techniek in wezen is.
3. Je wilt dat kinderen belangrijke algemene en vakoverstijgende denk- en doe
vaardigheden kunnen ontwikkelen waar ze de rest van hun leven plezier aan beleven.
4. Je wilt dat andere kinderen hun eigen talenten in relatie tot andere opleidingen en
beroepen kunnen beoordelen en een goede keuze voor hun toekomst kunnen maken.
De manier waarop je die doelen kunt bereiken wordt ingeleid via de volgende vragen:
- Wat moeten kinderen weten van wetenschap en techniek?
Dit wordt bepaald langs twee dimensies: de leefwereld van het kind (welke techniek kom je
in het dagelijks leven allemaal tegen? Bv. batterij. De andere dimensie wordt gevormd door de
wetenschap en techniek die voor de samenleving belangrijk is.
- Welke werkwijzen passen bij onderwijs in wetenschap en techniek?
Onderzoekende en ontwerpende didactiek reageer je op een vraag of probleem door met de
kinderen onderzoek te gaan doen dat de vraag beantwoordt of door een ontwerp te maken dat
het probleem oplost.
- Hoe kun je belangrijke denk- en doe vaardigheden ontwikkelen?
Kinderen kunnen vanuit een vraag binnen het domein van wetenschap en techniek vele denk-
en werkvaardigheden ontwikkelen die zij nodig hebben om verder te komen, zich in het
dagelijkse leven staande te houden en zich thuis te voelen in een wereld vol van wetenschap en
techniek.
- Wat draagt bij aan een goede oriëntatie op de wereld buiten en na de school?
De wereld verkennen. Wanneer kinderen zicht hebben op hun eigen talenten in relatie tot
die wereld en alles wat daarin is aan wetenschap en techniek, een eigen identiteit ontwikkelen
en een eerlijk en completer beeld hebben, kunnen ze later een gemotiveerde keuze maken
voor een opleiding en een beroep zonder al te veel last te hebben van vooroordelen,
misvattingen of pure onbekendheid.
,Hoofdstuk 3: Onderzoekend en ontwerpend leren
Je hebt 4 didactische benaderingen waarmee je lessen in wetenschap en techniek kunt
structureren:
* Narratieve benaderingen (waarom vraag)
Leren heeft te maken met betekenis geven. Het is belangrijk dat leerlingen niet alleen feiten
leren maar deze ook kunnen duiden.
In de narratieve benadering wordt bedoeld dat mensen over een verschijnsel dieper gaan
nadenken waar bijvoorbeeld verhalen uit ontstaan.
* Empirische benadering (waardoor vraag)
Gaat verder dan het inventariseren van meningen, speculaties of slimme gedachten
vanachter het bureau, maar doet een beroep op echte ervaringen met de werkelijkheid
* Opzoeken of onderzoeken
Veronderstelt de vaardigheid om informatie te vinden, je kunt geen beroep doen op eigen
ervaringen.
Opzoeken is een actief proces dat vraagt om een kritische geest en handelingen die we ook
bij echt onderzoek tegenkomen (Onderscheiden van goede en slechte bronnen).
* Onderzoeken en ontwerpen
Wanneer kinderen bezig zijn met processen van kennisontwikkeling door onderzoek of met
oplossen van problemen door ontwerpen, dan doen ze kennis op over de natuur, de
wetenschap en de techniek. Maar belangrijk is ook dat ze hierdoor een aantal belangrijke
attitudes ontwikkelen: leren vragen stellen, creatief denken en plannen maken en uitvoeren,
etc.
Onderzoekend leren
- Begint met een vraag. Bv. Wat veroorzaakt de stevigheid van een cake? Ook een probleem
dat je wilt oplossen kun je formuleren met een vraag: hoe zorgen we ervoor dat het geluid bij
de musical zo goed is dat alle ouder het kunnen verstaan?
Dit is het motief waarmee de kinderen vervolgens aan het werk gaan. Wanneer je vraag
stelt, prikkelt dit de intrinsieke motivatie en betrokkenheid bij een kind.
Denk na over het soort antwoord dat je wilt of verwacht bij het stellen van je vraag
- Doe empirisch onderzoek: zelf op ontdekking uitgaan. Je hebt twee gelijktijdige processen de
weg van vraag naar antwoord en het leerproces.
Belangrijkste onderdelen van de onderzoekscyclus zijn:
- Aanleiding
- Theorie
- De onderzoeksvraag zo scherp mogelijk formuleren
- Verwachtingen formuleren
- Modelleren
- Waarnemen
, - Meten
- Waarnemingen delen en vastleggen
- Vergelijken, ordenen, classificeren
- Kwantificeren en visualiseren
- Analyseren en interpreteren
- Conclusies trekken bediscussieren
- Communiceren en presenteren
- Reflectie
Stappenplan onderzoekend leren:
1. Confrontatie verwonderen en uitdagen + vraag formuleren
2. Verkennen Ervaringen, voorkennis, meningen inventariseren, informatie zoeken, etc.
3. Opzetten experiment Experiment bedenken, materiaal zoeken, plannen
4. Uitvoeren experiment waarnemen, meten, ordenen, vergelijken
5. Concluderen constateren, verklaringen geven, conclusies formuleren
6. Presenteren Verslag maken, poster, presenteren
7. Verdiepen en verbreden reflecteren, vergelijken, evalueren.
* Ontwerpend leren
Ontwerpcyclus:
- Het probleem
- Programma van eisen
- Ontwerpen
- Technische principes
- Design
- Handvaardigheid
- Beproeven
Ontwerpend leren:
- Confrontatie probleem constateren + formuleren
- Verkennen Aanrommelen, eisen formuleren, probleem aanscherpen
- Ontwerpen Oplossingen bedenken, Functies vaststellen, plannen, tekening maken
- Ontwerp realiseren maken, waarnemen, noteren volgens plan werken
- Beproeven prototype testen a.d.h.v eisen
- Presenteren verslag maken, presenteren, uitleggen, demonstreren
- Verdiepen/verbreden reflecteren, vergelijken, evalueren.
Paragraaf 4.3 Wetenschap en techniek in de natuurlijke wereld
De natuurlijke wereld is de wereld van de levenloze materie en het biologische levenl de wereld
zoals die er ook zou kunnen zijn als er geen mensen waren.
1. Het weer
De vier elementen: water, aarde, vuur en lucht
