Hoofdstuk 9 tijd van wereldoorlogen 1900-1950
Kenmerkende aspecten:
- Het voeren van twee wereldoorlogen
- De crisis van het wereldkapitalisme
- Het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën communisme en fascisme /
nationaalsocialisme
- De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van
massaorganisatie
- Verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal door massavernietigingswapens en de
betrokkenheid van de burgerbevolking bij oorlogvoering
- Racisme en discriminatie die leidden tot genocide, in het bijzonder op de joden
- De Duitse bezetting van Nederland
- Vormen van verzet tegen het West-Europese imperialisme
Par. 1 Van eeuwwisseling naar wereldoorlog (1900-1914)
Status quo Europa:
- Economisch: in opkomst, industrie, imperialisme en allerlei technische ontwikkelingen
snel een wapenindustrie opstarten
- Politiek: onrustig door spanningen tussen landen, opkomst diverse politieke stromingen,
onrust tussen Duitsland en Frankrijk (Elzas-Lotharingen), liberalisme vs. Socialisme
- Religieus: protestants, rooms-katholiek en jodendom
- Sociaal: grote verschillen tussen arm en rijk
Status quo overige landen:
- VS: meest democratisch, maar alleen voor rijken. Industrieel opkomend / goed ontwikkeld
sterk aanwezig in de wereld, isolationisme (VS mengde zich niet in politiek buitenland)
- Oostenrijk-Hongarije: dubbel monarchie eigen regels, taal etc. maar wel onder leiding van
1 koning
- Japan: keizerrijk (autocratisch) en opkomende economie, bijna geen handelsconnecties,
eerste die in Europa wint boost nationalisme
- China: keizerrijk, economisch nog agrarisch, beperkt industrialistisch, opiumoorlogen gaan
hier plaatsvinden
Allianties (bondgenootschappen):
- 1882: Triple Alliantie (Italië, Duitse Rijk, Oostenrijk-Hongarije) gevormd door Bismarck.
Oostenrijk-Hongarije was zwakke bondgenoot
- 1892: Frankrijk en Rusland zodat Duitsland ingeklemd zat tussen 2 vijandige naties
- 1904: Entente Cordiale (Frankrijk en Groot-Brittannië) Duitsland vijand
- 1907: Triple Entente (Frankrijk, Rusland, Groot-Brittannië) uit angst voor de nieuwe
grootmacht Duitsland. Rusland was zwakke bondgenoot
- Duitsland geïnteresseerd in banden met Turkije aansluiting Middellandse Zee
- Oostenrijk-Hongarije neemt gebieden op de Balkan in (onrust in Europa)
, Par. 2 De Eerste Wereldoorlog (1914-1918)
1914: Triple Alliantie en de Triple Entente (Geallieerden) stonden tegenover elkaar
Von Schlieffenplan:
- Duitsland bereidde zich voor op tweefrontenoorlog door Frans-Russische samenwerking
- Volgens plan voordat het enorme Russische leger was gemobiliseerd eerst in korte oorlog
Frankrijk uitschakelen en daarna Rusland
- Verdedigingswerken lagen aan Frans-Duitse grens, omdat Frankrijk nog steeds Elzas-
Lotharingen terug wil veroveren via België naar binnen
- Mislukt door Slag bij Marne Engeland komt ook loopgravenoorlog
Oorzaken Eerste Wereldoorlog: nationalisme, imperialisme, militarisme, bondgenootschappen,
industrialisatie, moord op kroonprins van Oostenrijk-Hongarije
- Moord kroonprins door Serviër Oostenrijk-Hongarije geeft heel Servië de schuld gaat
anti-propaganda plegen tegen Servië Rusland bemoeien (bondgenoot Servië)
- Servië heeft grote belangen in de Balkan (Rusland ook)
- 28 juli: oorlogsverklaring alle bondgenoten gaan mobiliseren
- Von Schlieffenplan treedt in werking begin September loopt men vast
loopgravenoorlog met massavernietigingswapens
- Oostfront loopt vast in Balkan (Oostenrijk-Hongarije)
Oorlog:
- Turkije raakt betrokken aan de kant van centralen door onder andere conflicten met Groot-
Brittannië
- Italië wisselt bondgenoten in 1915
- Oorlog primair op land uitgevochten
- 1917: begin duikbotenoorlog Duitsland wilt macht over zee (Atlantische) VS betrokken
- Alle conflicten betrokken sprake van wereldoorlog
- Maart 1918: Vrede van Brest-Litovsk (Rusland-Duitsland) door Russische revolutie van
1917
- Oostfront valt weg alle Duitse troepen naar het westen
- Aan westfront komen nu ook Amerikanen
- Moraal aan zijde van de centralen daalt
- Diverse landen in opstand
- Wapenstilstand 11 november 1918
- Vrede 28 juni 1919 Vrede van Versailles
Oorlog effect op alle vlakken:
- Alle groepen in samenleving te maken met oorlog
- Mannen naar front vrouwen moeten werk overnemen
- Zeer jonge mannen naar het front
- In oorlogsgebieden gevolgen voor iedereen velen vluchten (Belgen onder andere naar NL)
- Maar ook daarna nog lang gevolgen van de oorlog
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper iljakuiper. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.