Deze samenvatting kijkt naar de moderne wereld; de nieuwe infrastructuur, propagandamiddelen en communicatiemiddelen. Vervolgens wordt gekeken naar de Eerste Wereldoorlog en daarna naar de twee grootmachten van de koude oorlog: de Verenigde Staten en de Sovjet Unie.
11.1 Een moderne wereld
In honderd jaar tijd was de westerse wereld ingrijpend veranderd → moderne
(massa) samenleving → De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen
en vormen van massaorganisatie
- In de eerste plaats waren er veel meer mensen → de bevolkingsgroei was
onder andere te danken aan nieuwe inzichten in de bestrijding van ziekten
(stromend water, riool en steriel) → steden groter
- De tweede belangrijke ontwikkeling was de verbetering van de infrastructuur →
mensen konden steeds sneller grote afstanden overbruggen
- De derde ontwikkeling was het ontstaan van nieuwe communicatiemiddelen
waarmee informatie sneller op een groter publiek kon worden
overgebracht → cultuur en kennis werden makkelijker verspreid
Gevolgen van de Tweede Industriële Revolutie (1875)
+ Sneller en goedkoper produceren: elektriciteit en staal (i.p.v. ijzer), diesel en benzine
(i.p.v. stoommachines) & introductie loopband
+ Huishouden wordt makkelijker d.m.v. nieuwe handige producten
+ Het reizen komt op → gewone mensen zagen meer van de wereld
+ Groot imperiaal rijk opbouwen wordt makkelijker
+ Er ontstaat een vertrouwen in de toekomst (optimisme) aan de ene kant
- Cultuurpessimisme aan de andere kant → sommige vreesden voor de
ondergang van de verfijnde westerse cultuur door de barbarij van de
massa
- Slechts een kleine groep mensen profiteerde van de nieuwe mogelijkheden
→ een groot deel van de bevolking leefde in armoede en onder slechte
omstandigheden → overheden in verschillende Europese landen gaan een
actievere rol spelen op het gebied van woningbouw, onderwijs en
volksgezondheid
- Rivaliteit tussen landen neemt toe (b.v. productie nieuwe wapens)
- Radio en bioscoop worden in de loop van de 20e eeuw ingezet voor propaganda
(ophitsing van de massa, misleiding, etc)
, 11.2 De Eerste Wereldoorlog
Kenmerken:
- Nieuwe wapens: gifgas, mitrailleurs en kanonnen zorgden ervoor dat de
verdedigende partij altijd in het voordeel was. De ontwikkeling van tanks en
vliegtuigen zou hier verandering in moeten brengen.
- Oude tactiek: voortdurend de vijandige loopgraven aanvallen → drong niet
tot legerleiding door dat de situatie drastisch veranderd was d.m.v.
technologische ontwikkelingen
- Burgers massaal getroffen → Verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal
door massavernietigingswapens en de betrokkenheid van de burgerbevolking
bij oorlogvoering
- Miljoenen mannen moesten als soldaten de loopgraven in met
gevaar voor eigen leven (+ slechte omstandigheden:
kou/honger/stank/ongedierte) → als ze het al overleefden hielden
velen te maken met een zenuwaandoening: shellshock (werd niet
serieus genomen: laf en desertie → ter dood veroordeeld of terug
gestuurd)
- Dorpen en steden werden ernstig beschadigd (Belgische Ieper), vrouwen
werkten massaal in de wapenindustrie, massamedia bericht veel over de
oorlog (propagandisch karakter vaak)
- Oorlog op wereldschaal: soldaten uit Europa, maar ook uit Afrika en Azië
(koloniën), vanaf 1917 nam ook de VS deel → wereldoorlog
Oorzaken:
- Modern imperialisme: koloniën gaven o.a. status en macht → Duitsland wilde
meedoen en streefde zo ook naar machtsuitbreiding in Europa → Groot-
Brittannië voelt zich bedreigt en er ontstaan spanningen door de
veranderde machtsverhoudingen (door industrialisatie en het
imperialisme) → Engels-Duitse wapenwedloop
- Toenemend nationalisme:
- Frankrijk koestert nog wrok tegen Duitsland vanwege de verloren Frans-
Duitse Oorlog (1870 - 1871)
- Oorlog werd gezien als een vorm van buitenlandse politiek → veel
geld werd besteed aan het produceren van wapens → militarisme
- Bondgenootschappen: Triple Alliantie (onder leiding van Duitsland) en Triple
Entente (onder leiding van Frankrijk) → afspraak om elkaar te hulp te
schieten blijkt rampzalig: conflict op de Balkan groeit uit tot een grote
oorlog door de verplichting om bondgenoten bij te staan
De oorlog brak uiteindelijk uit op 28 juni 1914 → moord op Frans Ferdinand, de
kroonprins van Oostenrijk-Hongarije → Oostenrijk-Hongarije stelt Servië
verantwoordelijk → Wilhelm II van het Duitse keizerrijk kiest partij voor
Oostenrijk-Hongarije & Rusland kiest partij voor Servië → 28 juli 1914 verklaart
Oostenrijk-Hongarije Servië de oorlog en enkele dagen later zijn ook Duitsland en
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maideclercq. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
