Deze samenvatting is gemaakt door Samengevat, daarbij heb ik de personen, jaartallen en begrippen toegevoegd uit het handboek van Memo om extra informatie toe te lichten. Ook heb ik een overzicht van de kenmerkende aspecten bijgevoegd die bij deze onderwerpen passen.
Kenmerkende aspecten 25-44
25. Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een
wereldeconomie
26. De wetenschappelijke revolutie
27. Rationeel optimisme en verlicht denken dat werd toegepast op alle terreinen van de
samenleving
28. Voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op
eigentijdse verlichte wijze vorm te geven (verlicht absolutisme)
29. Uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekoloniën
en de daarmee verbonden transatlantische slavenhandel, en de opkomst van het
absolutisme
30. De democratische revoluties in westerse landen met als gevolg discussies over
grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap
31. De Industriële Revolutie die in de westerse wereld de basis legde voor een industriële
samenleving
32. Discussies over de ‘sociale kwestie’
33. De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie
34. De opkomst van emancipatiebewegingen
35. Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en
vrouwen aan het politieke proces
36. De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme,
socialisme, confessionalisme en feminisme
37. De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van
massaorganisatie
38. Het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën communisme en
fascisme/nationaalsocialisme
39. De crisis van het wereldkapitalisme
40. Het voeren van twee wereldoorlogen
41. Racisme en discriminatie die leiden tot genocide, in het bijzonder op de joden
42. De Duitse bezetting van Nederland
43. Verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal door massavernietigingswapens en
de betrokkenheid van de burgerbevolking bij oorlogvoering
44. Vormen van verzet tegen het West-Europese imperialisme
,3. Europa (1815-1848)
Kenmerkende aspecten:
28. voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op
eigentijdse verlichte wijze vorm te geven (verlicht absolutisme)
30. de democratische revoluties in westerse landen met als gevolg discussies over
grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap
36. de opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme,
socialisme, confessionalisme en feminisme
Jaartallen:
1815: Congres van Wenen
1822: Verdrag van Verona
1830: Belgische Opstand
1848: Frankfurter Parlement & diverse revoluties in Europa
Begrippen:
Communisme: stroming binnen het socialisme die het lot van de arbeidersklasse wil
verbeteren door middel van een revolutie, die moet leiden tot een klasseloze samenleving
en gemeenschappelijk bezit van de productiemiddelen.
Congres van Wenen: congres dat gehouden werd na de overwinning op Napoleon en dat. Als
doel had om het machtsevenwicht in Europa te herstellen.
Conservatisme: behoudende politieke stroming die zich keerde tegen de maatschappelijke
vernieuwingen van de Franse Revolutie, het liberalisme en het socialisme.
Liberalisme: politieke stroming die het opneemt voor de vrijheid van het individu tegenover
de macht van de staat.
Natiestaat: een staat waarin het gehele volk woont en waarin zijn cultuur sterk domineert.
Nationalisme: sterke voorliefde voor de taal, de geschiedenis en de cultuur van het volk
waartoe men zich rekent en het streven naar de eenheid van dat volk binnen een nationale
staat.
Restauratie: herstel van maatschappelijke en politieke verhoudingen van voor de Franse
Revolutie.
Socialisme: politieke stroming die opkomt voor de arbeidersklasse, hetzij door een revolutie,
hetzij door te streven naar kiesrechtuitbreiding en hervormingen langs parlementaire weg.
, Personen
Karl Marx (1818-1883)
• Grondlegger van het communisme
• Schrijver van het Communistisch
Manifest (1848) en Das Kapital
De ideeën van de Duitse denker Karl Marx
bouwen voort op het gedachtegoed van
socialistische denkers uit de 18e en begin
19e eeuw. Ook zij meenden dat ongelijke
bezitsverhoudingen leiden tot ongelijkheid
tussen burgers. In Das Kapital onderzoekt
Marx vanuit dat perspectief de geschiedenis
en concludeert hij dat deze bepaald wordt
door de sociaal-economische verhoudingen.
De geschiedenis (en ook de toekomst)
wordt gedreven door de strijd tussen
klassen om het bezit van de
productiemiddelen. De Franse Revolutie
was in zijn ogen een ‘burgerrevolutie’,
waarbij niet de armen maar de rijke burgers
de macht overnamen en het feodalisme
vervingen door een nieuw sociaal-
economische ordening, voortkomend uit
het kapitalisme. Deze nieuwe ordening zou
volgens Marx onvermijdelijk uitlopen op
weer een revolutie, waarna uiteindelijk het
communisme een eind zou maken aan de
klassentegenstelling.
Congres van Wenen
1815: na de Napoleontische oorlogen streven de Europese machthebbers op het Congres
van Wenen naar een stabiele orde in Europa. Uitgangspunten zijn:
1. Restauratie: de politieke situatie van voor de Franse Revolutie zo veel mogelijk
herstellen.
Gevolg. Verworvenheden van de Verlichting worden waar mogelijk teruggedraaid.
Gevolg. De oude Europese vorstenhuizen nemen hun machtspositie weer in.
2. Een machtsevenwicht tussen de Europese staten creëren.
Reden. Onderlinge spanningen in Europa voorkomen om een periode van rust en vrede te
beginnen.
Nieuwe politieke stromingen
Oorzaak. De veranderende politieke cultuur zorgt ervoor dat de publieke opinie een steeds
grotere rol speelt.
e
Reactie. Als reactie op de Restauratie ontstaan in de 19 eeuw politieke stromingen die hun
ideeën baseren op verlichte idealen: liberalisme en socialisme.
Overeenkomst: liberalisme en socialisme geloven beide in de maakbaarheid van de samenleving.
Verschil: liberalen en socialisten interpreteren de verlichte idealen op verschillende wijze en
hebben een andere visie op de rol van de overheid in de samenleving.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper louisewalstra. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
