Dit is een samenvatting van heel hoofdstuk 7 geschiedenis werkplaats waarbij alle aspecten worden behandeld en elke term wordt uitgewerkt. Het gaat over tijdvak 7: de tijd van pruiken en revoluties. Dit is te linken aan VWO 5
Rationalisme en optimisme:
Wetenschappelijke revolutie (17e eeuw) werd gevolgd door een algemene revolutie: de verlichting.
Ontwikkelde mensen vonden dat wetenschap en verstand de mensheid hielpen van licht naar
donker. Er kwam optimisme over de mogelijkheid om met verstand, de rede, alles te verbeteren.
Rationalisme zou leiden tot vooruitgang op verschillende vlakken. Vrijheid om zelf te denken is
nodig. Verlichting begon eind 17e eeuw in GB en Nl waar veel vrijheid en boeken was. In de hele
westerse wereld raakte de verlichting in de mode. Zoals het genootschap: Felix Meritis. In Parijs
opende rijke dames salons. Diderot en d’Alembert, Encyclopédie (1722) om kennis voor iedereen
toegankelijk te maken.
Godsdienst:
Kritiek op godsdienstige intolerantie. Godsdienstoorlogen bewezen tot welke ellende godsdienstig
fanatisme leidde. Frederik de Grote: alle religies gelijke rechten. Pruisen: katholieken mogen kerken,
als ze zich maar aan de wet houden. Voltaire: bestrijder van bekrompenheid en bijgeloof, hij was
geen atheïst maar een deïst. God greep niet in, want alles via natuurwetten. Voltaire keerde zich
tegen het geloof in wonderen.
Sociale verhoudingen:
18e eeuw: adel en geestelijkheid hadden allerlei voorrechten. Voltaire vond dit best, alleen mensen
die konden nadenken verdiende verlichting. Andere waren het hier niet mee eens, het was in strijd
met de rede. Rousseau: mensen zijn van nature gelijk. Dit ging mis toen eigendom ontstond.
Politiek:
John Locke: koningen en regeringen hebben hun soevereiniteit niet ontvangen van God, maar van de
burgers. Zij dragen deel van hun natuurlijke rechten, overheid geeft veiligheid. Tot die
mensenrechten hoort recht op leven, vrijheid en bezit. In rechtsstaat staat overheid niet boven wet.
Rousseau: volkssoevereiniteit, de algemene wil is belangrijker dan de belangen van het individu.
Afgevaardigden moesten op grond van algemene wil besluiten nemen.
Montesquieu: om corruptie tegen te gaan, driemachtenleer (Trias politica) wet, recht, uitvoerende
Economie:
Adam Smith, 1776: An inquiry into the nature and causes of the wealth of nations. Mensen streven
altijd hun eigen voordeel na. Als iedereen ruimte krijgt voor eigenbelang nastreven, werkt dit als een
onzichtbare hand die welvaart brengt. Gaat via wet van vraag en aanbod. Hij keerde zich tegen het
mercantilisme. Overheid moet zorgen voor spelregels, maar verder niet bemoeien. Laissez-faire.
7.2 het ancien règime
De Franse samenleving
1743: Voltaire publiceert boek lovend over GB constitutionele monarchie. Franse overheid liet het
openbaar verbranden, Voltaire vluchtte. FR land van verlichting én onvrijheid. Censuur hield het een
en ander tegen. Bestuur vóór democratische revoluties; ancien règime. Er heerste een
standenmaatschappij waarbij edelen allerlei voorrechten hadden. Hoge adel had een luxe leven, lage
adel gebruikte zijn rechten om boeren uit te bersen. Bourgeoisie had niets te vertellen. Boeren en
arbeiders waren straatarm.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sarahspeksnijder. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
