Positieve psychologie
Benadering van humanistische psychologie, maar met wetenschappelijke methodologie
Onderwerpen per week
Week 1 - Waarom positieve psychologie
- Verschillen reguliere psychologie
- 3 thema’s
- Sterke kanten benadering (VIA)
Week 2 - Positieve emoties
- Geluk, love
Week 3 - PERMA op het werk?
- Motivatie op het werk
- Waarden en werk
- Welzijn en werkgeluk
- De beste werkplek?
Week 4 - PERMA op school
- Positief onderwijs
- Fixed vs. Growth mindset
Week 5 - Positieve gezondheid
- Optimisme
Week 6 - Jeugdcriminaliteit en veiligheid domein
Week 7 - Sociaal ondernemen
Begrippen
Psychopathologie Het verlichten van omstandigheden die het leven ellendig
maken
Positieve psychologie Welke omstandigheden maken het leven de moeite waard?
Ziekte model Focust zich op tekortkomingen, ongeluk vermijden
(Neurose, woede, angst, depressie, psychose)
Gezondheidsmodel Focust op kwaliteiten, versterken van competenties, balans
vinden in positieve en negatieve emoties
(Geluk, tevredenheid, vreugde, positieve spanning)
Positief onderwijs 1. Aanleren vakkennis en bekwaamheden als voor het
ontwikkelen van vermogens die belangrijk zijn voor een
gelukkig en evenwichtig leven.
2. Aanleren van welbevinden
3. Als een mens goed functioneert en presteert, zal hij/zij
een hoge mate van welbevinden ervaren.
Succesvolle mensen 4. Hebben een doel en subdoelen
5. Vertellen anderen hierover
6. Stellen zich positieve gevolgen van bereiken doel voor
7. Belonen zichzelf als ze subdoel bereikt (intrinsiek)
8. Noteren vorderingen en houden deze bij
Hedonic en Welbevinden: veel verder kijken naar geluk
Eudaimonic
approaches
Kwaliteit capaciteit die reeds in ons aanwezig is, iets dat natuurlijk
ontstaat.
Talent een kwaliteit die aangeboren is, meestal met een sterke
biologische lading (intelligentie, atletisch vermogen,
muzikaliteit)
1
,Samenvatting: leerdoelen PP
1. Student kan de (ontstaansgeschiedenis van de) positieve psychologie als
stroming toelichten en uitleggen in relatie tot de traditionele psychologie
Betekenis positieve psychologie
Positieve psychologie is de wetenschappelijk en sociale stroming in de psychologie
waarin welbevinden en optimaal functioneren (individueel, relationeel, organisaties en
samenleving) centraal staan.
3 thema’s
1. De positieve beleving van de ervaring van het verleden, het heden en de
toekomst; termen als optimisme en dankbaarheid
2. De positieve eigenschappen van mensen, namelijk naar hun krachten en hun
deugden
3. Positieve instituties en gemeenschappen en hun werking op menselijk leven.
Een voorbeeld hiervan zijn organisaties of samenlevingen waar hoog gescoord
wordt op geluk.
Het ontstaan van de positieve psychologie
De positieve psychologie komt oorspronkelijk van de humanistische psychologie (50’s)
Positieve psychologie is de wetenschap van geluk en welbevinden.
- Holistische benadering t.o.v. het menselijk bestaan door onderzoek naar
betekenis, waarden, vrijheid, tragedie, persoonlijke verantwoordelijkheid,
menselijke potentie en zelfverwezenlijking.
- Voorbeelden:
o Abraham Maslow: eerste persoon die de term positieve psychologie
gebruikte; behoefte piramide, benadrukken van zelfactualisatie)
o Carl Rogers: heeft het concept van een geheel functioneel persoon
geïntroduceerd.
o Viktor Frankl: waarden leveren de belangrijkste bijdrage aan de zin van
het leven.
- Benadering van humanistische psychologie, maar met wetenschappelijke
methodologie
- Oplossingsgericht: Waar ben je goed in, sterke kanten
- Positieve psychologie grondleggers: Csikzentmihaly en Seligman
Seligman:
- Herstel de balans: kwaliteiten (strenghts)
Wanneer het gaat om de ontwikkeling van mensen, is er meer te winnen door bestaande
kwaliteiten uit te bouwen, dan door te proberen hun zwaktes te repareren.
Humanistische psychologie is een reactie op behaviorisme en psychoanalyse.
- Humanisten geloofde niet in het negatieve dominante paradigma (zienswijze) van
psychologie & wetenschappelijke methodes. Daarom eerder filosofie.
- Behaviorisme: mens is stimulus – response machine
- Psychoanalyse: neurose, instincten, focus op de negatieve aspecten
- Verschil met de positieve psychologie
o Probleem: humanistische psychologie kan niet onderbouwd worden.
Gebrek aan wetenschappelijke methodologie.
o Positieve psychologie is een nieuwe beweging in vergelijking met
humanistische psychologie.
2
, Verschil tussen reguliere en positieve psychologie
De positieve psychologie vindt dus dat de reguliere psychologie te eenzijdig gericht is op
klachten en te weinig op krachten. PP schenkt daarom naast fouten, stoornissen,
beperkingen en zwakheden, ook aandacht aan wat er goed gaat.
Tweede wereldoorlog
De negatieve gang van zaken was niet de oorspronkelijke bedoeling van de eerste
psycholoog, maar kwam tot stand door een historisch ongeluk. Voordat de tweede
wereld oorlog plaats vond, had de psychologie 3 taken: Om mentale ziekte te genezen,
om een normaal leven te verbeteren en om hoog talent te identificeren en te koesteren.
Na de oorlog waren de twee laatste taken weggevaagd. Alle aanwezige middelen zijn
ingezet in het leren en behandelen van psychische ziekte en psychopathologie (de leer
van psychische ziektes).
2. Student neemt kennis van en doet ervaring op met het werken met en
het inzetten van positieve eigenschappen, middels de VIA-survey of
Character Strenghts en geeft een kritische blik hierop.
Sterke kanten benadering
De sterke kanten benadering biedt mogelijkheden voor individuele en professionele
ontwikkeling. De focus ligt hier op successen, persoonlijke kwaliteiten en sterke kanten
van mensen. Mensen die meer gebruik maken van hun sterke kanten, hebben een hoger
zelfvertrouwen, ervaren competentie, realiseren hun doelen en ervaren welbevinden.
Sheldon, Jose, Kashdan & Jarden (2015) stelden een lijst samen van de 10 belangrijkste
Sterke Kanten als het gaat om het bereiken van doelen en welbevinden:
1. Nieuwsgierigheid;
2. Het idee dat je controle hebt over goede en slechte gebeurtenissen;
3. Aanwezigheid van zingeving;
4. Volharding;
5. Dankbaarheid;
6. Gebruik van sterke kanten;
7. Neiging tot plezier maken;
8. Neiging tot betrokkenheid;
9. Neiging tot zingeving;
10. Genieten van het moment.
De 2 belangrijkste sterke kanten zijn volharding en nieuwsgierigheid. Volharding heb je
nodig om je doelen te bereiken en nieuwsgierigheid om meer welbevinden te ervaren.
Waarom sterke kanten benadering?
Gebruik van kwaliteiten is gerelateerd aan:
- Meer tevredenheid (op werk)
- Meer zelfvertrouwen
- Meer positieve emoties
- Meer vitaliteit (mate waarin iemand krachtig en energiek is)
- Minder stress
Kennis over eigen kwaliteiten:
- Helpt betere (beroeps)keuzes te maken:
o Welke functies past bij mij?
o Welke taken/opdrachten passen bij mij?
o Welke taken zou ik meer gebruik kunnen maken van andermans
kwaliteiten?
- Helpt kwaliteiten in anderen eerder te herkennen
- Maakt het mogelijk ze bewust in te zetten bij moeilijkheden
3
