Samenvatting
Samenvatting Feniks VWO H9.1 t/m 9.4
Gedeeltelijke samenvatting van H9 van Feniks - overzicht van de geschiedenis voor VWO. Onderdeel van het CSE. Paragraaf 1 tm 4.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
9.1 Van eeuwwisseling naar wereldoorlog (1900-1914)Europa in de 19de eeuw: gedomineerd door 5 grote staten, waar gestreefd werd naar
machtsevenwicht.
➔ GB, FR, Oostenrijk-Hongarije, Rusland en Pruisen (vanaf 1871 Duitsland).
➔ VS wordt wel belangrijker, maar isolationisme = zich niet bemoeien met de rest van
de wereld, vooral eigen continent en land.
VS groot door:
- Vele migranten van Europa naar Amerika: werk in zware en lichte industrie. Vanaf
1913 vaak aan lopende band (nieuwe uitvinding) → massaproductie mogelijk.
- Bemoeien zich niet met onderlinge ruzies in Europa, gericht op eigen land.
West-Europa: nog steeds het economische en politieke centrum van de wereld.
1871: Duitsland keizerrijk onder keizer Wilhelm I.
→ Late industrialisatie → gevolg:
- Moderne industrie: hoeven niet eerst oude fabrieken af te bouwen om de moderne te
bouwen. Ze hebben meteen de beste modellen.
DU: internationaal machtig:
- Ambitie om veel kolonies te bezitten.
- Grote oorlogsvloot onder keizer Wilhelm II (1889) om Groot-Brittannië te
concurreren.
➔ Wapenwedloop tussen GB en DU (proberen elkaar te overtreffen).
Onder keizer Wilhelm II gaat de Duitse politiek veranderen:
- Deutschland, PLatz an der Sonne → weltpolitik = Wilhelm vind dat DU belangrijkste
land moet worden.
- Het machtsevenwicht wordt verstoord.
A.g.v. de wapenwedloop met DU gaat GB op zoek naar partner aan het vaste land: FR
➔ FR en GB vriendschapsverdrag: Entente Cordiale (1904).
➔ FR koestert wraakgevoelens over DU: verloren gebied Elzas-Lotharingen en
eenwording Duitse keizerrijk in Versailles.
1892: FR sluit bondgenootschap met Rusland → DU ingesloten tussen twee vijanden.
→ FR ook vriendschapsverdrag met Rusland.
1907: verschillende verdragen groeien uit tot een bondgenootschap: Triple Entente
- Basis: angst voor de grootmacht DU.
Rusland: zwakke bondgenoot met onvoldoende militair materieel.
- Agrarische samenleving, niet hoog ontwikkelde mensen.
- Geen industriële grootmacht.
- Autocratische keizer: tsaar.
- Politiek: nationalistische onlusten en opstanden van intellectuelen tegen de tsaar.
Rond 1910: DU veel aanzien, door…
- Poging tot invloed in Turkije → veel olie voor industrie.
- Bondgenoot met Oostenrijk-Hongarije en Balkan-gebied.
→ Argwaan van FR, GB, Rusland en Servië.
, 9.2 De Eerste Wereldoorlog (1914-1918)
1914: twee bondgenootschappen staan tegenover elkaar:
- Geallieerden → Triple Entente: FR, GB en Rusland.
- Centralen → Triple Alliantie: Italië, DU en Oostenrijk-Hongarije.
Doel: garantie voor vrede → bij oorlog zouden ze elkaar bijstaan.
Beide zwakke partners:
- Triple Entente: Rusland → late industrialisatie, kunnen wapenwedloop niet bijhouden.
- Triple Alliantie: Oostenrijk-Hongarije: groot gebied, oud staatshoofd en veel interne
problemen.
→ Oorlogsvoorbereidingen:
- DU: bereidt zich voor op tweefrontenoorlog door bondgenootschap FR en Rusland.
➔ Oplossing 1906: Von Schlieffenplan = voordat Rusland was gemobiliseerd,
zou DU eerst in een korte oorlog FR uitschakelen om daarna tegen Rusland
te vechten.
- FR: bouwt al sinds de Frans-Duitse Oorlog forten langs oostgrens →
Elzas-Lotharingen terugwinnen (industrieel winstgevend gebied).
➔ Drijfveer: wraak na vernedering Frans-Duitse Oorlog.
Andere landen waren er minder mee bezig.
Aanleiding oorlog: niet een aanleiding, is een druppel die de emmer deed overlopen.
→ Eerdere aanleidingen: nationalisme, chauvinisme (overdreven vaderlandsliefde),
imperialisme en een wapenwedloop.
Moord op troonopvolger van Oostenrijk-Hongarije in Sarajevo (Bosnië) in 1914.
➔ Servische dader Gravilo Princip wordt gearresteerd.
➔ OH geeft Servië de schuld
Servië al problemen met OH om Bosnië-Herzegovina.
➔ OH eist het afzien van alle anti-Oostenrijkse propaganda in het onderwijs van Servië.
➔ Servië verwerpt eis: landen horen zich niet te bemoeien met elkaars binnelandse
politiek.
29 juli 1914: Oostenrijk-Hongarije verklaart de oorlog aan Servië.
➔ Door moderne communicatiemiddelen proberen ze de mogelijke oorlog te
voorkomen.
➔ Bondgenootschappen worden erbij betrokken.
Maand na de moordaanslag: oorlogsmachinerie komt op gang → mobilisatie legers.
→ Mensen in de steden juichen de soldaten toe.
Von Schlieffenplan in werking:
➔ 4 Augustus: DU trekt via België Frankrijk binnen → schieten normale burgers dood =
overtreding van de afspraken over oorlogsvoering.
➔ Begin September: DU in Frankrijk.
◆ 5-12 september: slag bij Marne I.
➔ Duitse opmars stil door loopgravenoorlog.
◆ Soldaten graven zich aan beide zijde in gangenstelsels in.
◆ Gevecht vindt plaats op tussenliggend slagveld.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper elkedesmit. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen