Dit is een (redelijk uitgebreide) samenvatting van Hoofdstuk 2 t/m 7 uit het basisboek Interviewen. Het is een handig hulpmiddel ter voorbereiding van een interview.
Hoofdstuk 2 Hoe maak je een interviewschema?
Halfgestructureerde interviews zijn bedoeld om dieper inzicht te krijgen in een aantal van
tevoren vastgestelde aspecten van een onderwerp. Vooraf moet eerst een interviewschema
gemaakt worden. Dit dwingt om goed over het interview na te denken. Hierin leg je vast hoe
je het gesprek wilt laten verlopen. Er staat in wat je moet zeggen en vragen en hoe je dat
moet doen. Ook maak je aantekeningen op het interviewschema. Het geldt als leidraad.
Zelfs bij een ongestructureerd interview is een interviewschema handig. Een
interviewschema bestaat uit de volgende onderdelen:
invoegen tabel 2.1 blz. 40.
Het is verstandig om aan het begin van het interview een aantal zaken nog eens te
herhalen. In de introductie moeten de volgende onderwerpen aan bod komen: het
onderwerp, het doel, de vertrouwelijkheid, de duur, de randvoorwaarden en je vraagt of de
geïnterviewde nog vragen heeft.Wees beknopt. Vraag of de geïnterviewde aangesproken
wilt worden met u of jij. Zelfs bij een jonge respondent is het verstandig om te vragen -
tutoyeren. Als overgang tussen introductie en de inhoud stel je vaak eerst een aantal
neutrale gestructureerde vragen naar persoonsgegevens. Het is belangrijk om te weten wat
iemand zegt, maar ook wie dat zegt. Vraag jezelf af of er factoren zijn die invloed kunnen
hebben op de onderzoeksvraag. Veel voorkomende gegevens zijn leeftijd, geslacht, werk,
opleiding, leefsituatie, religie en de woonsituatie. Het is afhankelijk van het onderwerp. Het is
gebruikelijk de vragen over persoonsgegevens meteen na de introductie op te nemen; ze
zijn makkelijk, waardoor beide kanten kunnen wennen aan de situatie.
Na de introductie stel je de eerste echte interviewvraag. Schrijf deze vraag helemaal uit in
het interviewschema. Het zet vaak de toon van het interview. Als je gestructureerd wilt
interviewen formuleer je ook vaste vragen voor het vervolg van het interview. Je kunt het
beste beginnen met een brede neutrale openingsvraag omdat je een beeld wilt krijgen van
meningen, gedachten, gevoelens enzovoort. De vraag ‘wat vindt u van’ stel je meestal
wanneer je de mening van iemand wil horen. Als je ook iets wilt weten over ervaringen en
belevingen helpt de vraag ‘kunt u wat vertellen over’ beter. Pas op dat je niet te breed
begint. Knip een breed onderwerp op in stukjes en begin met een veilig onderwerp. Probeer
zo neutraal mogelijk te beginnen.
In het interviewschema zet je ook meestal een topiclijst: een lijst met onderwerpen die je in
het interview aan de orde wilt laten komen. Voor het vaststellen van de topics en subtopics
ga je uit van de vraagstelling. Laat je niet meeslepen in 1 onderwerp. Het aansnijden van
andere onderwerpen is ook van belang. Zoek zoveel mogelijk informatie over het onderwerp.
Je gaat na wat je al weet en zoekt informatie op. Eventueel te herhalen middels andere
trefwoorden. Dit vormt je voorlopige topiclijst; de definitieve komt pas tot stand nadat je een
aantal proefinterviews hebt gehouden.
Gebruik een logische volgorde. Je kunt tijdens het interview afwijken van de volgorde als dat
beter uitkomt. Begin bij een relatief veilig onderwerp. Ook kan je vragen chronologisch
stellen. Als je beschikt over een lijst met losse topics en subtopics is het verstandig om een
logische structuur aan te brengen middels twee stappen: 1) groepeer de (sub)topics en 2)
zet de gegroepeerde topics in een logische volgorde. Bij groeperen zet je alle topics die bij
elkaar horen bijeen. Om tot ordening te komen kan je gebruik maken van een aantal
hulpmiddelen bijv. letterlijk of via mindmapping. Drie richtlijnen bij de volgordebepaling: 1)
eerst makkelijke en daarna moeilijke topics, 2) chronologische volgorde, 3) van breed naar
smal (of andersom). De interviewer raakt namelijk steeds beter ingespeeld op de
geïnterviewde en die leeft zich weer steeds meer in op het onderwerp; formuleer daarom
eerst neutrale vragen en later moeilijke of gevoelige vragen. Binnen een topic begin je
, meestal met een brede beginvraag. Bij elk topic heb je dan een aantal smallere subtopics.
Soms kan het ook andersom, afhankelijk van wat je wilt weten. Dit doe je als je praat over
iets waarover de ander (nog) geen duidelijke mening heeft. Ook bij gevoelige onderwerpen
geldt het.
Het inhoudelijke deel van een interview start met de beginvraag, gevolgd door meer
beginvragen om nieuwe topics te introduceren; neutrale vragen. Het is verstandig om met
vaste introducties te werken indien er sprake is van meerdere interviewers. Een verschil in
formulering kan een verschil in reactie uitlokken. Door een brede vraag te stellen krijg je een
indruk van wat de geïnterviewde het eerste te binnen schiet en wat dus waarschijnlijk het
meest belangrijk is. Soms is het handig aan te sluiten bij wat de geïnterviewde heeft gezegd;
voornamelijk als vragen sterk emotionele reacties oproepen bijv. door een samenvatting te
geven en te zeggen ‘gezien de tijd zou ik graag over willen gaan op een nieuw onderwerp,
namelijk…’. Ook is het verstandig om alternatieve introducties te geven; de vraag in andere
bewoordingen stellen. Als er geen antwoord komt op de brede vraag en alternatieve
formulering kun je de vraag versmallen. Stel een nieuwe open beginvraag als de
geïnterviewde er niet zelf over begint. Je schrijft de beginvragen van elk topic uit. Lees deze
op of parafraseer, hiermee hebben interviewers meer vrijheid. Bij parafraseren mag de
interviewer de introductie aanpassen. Leg dit nadrukkelijk vast in het interviewschema. Voeg
her en der cursief gedrukte uitleg voor de interviewer toe. Het interviewschema moet
makkelijk leesbaar zijn en er moet ruimte zijn voor aantekeningen. Een goede methode is
om genummerde vellen papier te nemen, waarop per vel 1 topic staat. Voeg eventueel een
aantal blanco vellen toe Zet op iedere bladzijde en nummer en de code van de persoon die
je interviewt. Bij vragen gericht op het verleden is het handig om een geheugensteuntje te
geven in de vorm van een feit of gebeurtenis uit die tijd. Neem dit op in de introducties van
de topics.
Het einde van het interview moet je leiden. Bijv. door te zeggen ‘Ik ben aan het eind van het
interview gekomen. Heb je nog iets gemist, of wat toe te voegen?’. Bedank de persoon voor
het interview en zet de opnameapparatuur uit. Wanneer bij afloop van het interview
belangrijke informatie vrijkomt, kun je vragen of je die mag gebruiken bij de uitwerking.
Informatie uit een nagesprek mag dus alleen worden opgenomen met uitdrukkelijke
toestemming. Na stopzetting kun je vragen hoe iemand het interview vond. Als afsluiting
geef je de geïnterviewde een telefoonnummer of e-mail-adres, zodat hij contact met jou of
met iemand van het team kan opnemen. Ten slotte beloof je dat je hem zult informeren over
je bevindingen indien hij dat wil. Maak hier van tevoren afspraken over en neem dit op in het
interviewschema.
Zie samenvatting op bladzijde 60.
Hoofdstuk 3 Hoe bereid je interviews voor?
Het vinden van respondenten kan een hele klus zijn. Het is belangrijk om tijdens de
voorbereiding van je topiclijst alvast met de selectie en werving te beginnen. Je gaat eerst
na of er al een lijst is met mensen die voldoen aan je criteria. Vaak wil je echter mensen
interviewen die een gemeenschappelijk kenmerk hebben dat niet staat geregistreerd. Dan
kun je gebruik maken van de sneeuwbalmethode. Je begint met de benadering van enkele
personen van wie je weet dat ze aan de criteria voldoen. Je vraagt aan hen of zij mee willen
werken aan het interview en of zij nog andere mensen kennen. Je vraagt om namen en
telefoonnummers of emailadressen van mensen in gelijke situaties situaties. Vervolgens
benader je de persoon die het verst van de tipgever af staat (je wilt namelijk geen homogene
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sandyvdvlag. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
