HC 1A
1. SG vertegenwoordigt het hele Nederlandse volk, art. 50 Gw
2. Gemeenten mogen handelsreclame geheel verbieden, deze geniet geen enkele bescherming, art. 7 lid 4 Gw
3. Ministers worden benoemd door de Koning (bij koninklijk besluit), art. 43/44 Gw
4. Bij grondwetsherziening wordt uitsluitend de TK ontbonden, art. 137 lid 3 Gw
5. Goedkeuring van verdragen geschiedt door de SG, art. 91 lid 1 Gw
Constitutional design = staatsrecht is een ontwerp obv de constitutie (Gw).
Er moeten ideeën zijn over het inrichten van de staat, want niet alleen het recht moet worden toegepast maar ook
de nieuwe ideeën die van toepassing kunnen zijn. Het is als het ware de leidraad voor het vormen van de staat. Bij
een vastgelegde grondwet is het moeilijk een verandering aan te brengen, denk aan grondwetsherziening art. 137
lid 3 Gw. Staatsinrichting hangt samen met de ideeën en verwachtingen die men van een staat heeft. Deze wordt
vastgelegd in de hoop dat een ieder zich hieraan houdt.
Voor een goede rechtsorde:
- kennis over de geschiedenis
- overleg over discussiepunten
- leren van het buitenland
‘’Grondwet is de hoogste rechtsnorm op nationaal niveau.’’
→ staatsrechtelijk/juridisch klopt dit
maar er zijn meerdere dingen die effect hebben hierop, waaronder de omgeving → bv. de media
A. Gw bepaalt vervolgens wie bevoegd is tot rechtsvorming, denk aan trias politica (wie wetgever, wie
rechtsprekend, wie uitvoerend)
a. Gw wordt vastgesteld door de grondwetgever, art. 137 e.v. Gw
b. 1e officiële Grondwetgever kwam eind 18e eeuw, toen begon men te geloven in het nut van
grondwetten in een periode van burgerlijke revoluties.
c. VS: voerden een onafhankelijkheidsoorlog tegenover de Engelsen - begin van democratisering en
van invoering rechtsstatelijke principe - zij schreven de veranderingen op tov de Engelsen die zij
in wilden voeren voor hun staat → Gw.
Door deze nieuwe vastgelegde veranderingen moesten er ook bevoegdheden worden
vastgelegd.
i. denk aan Huis van Afgevaardigden
ii. President
iii. Senaat
iv. 1791: geen staatskerk
v. President wordt gekozen door een kiescollege dat gekozen wordt door de kiezers, dus
niet rechtsstreeks gekozen
d. 1e officiële Grondwet in 1787 - VS
e. hierna volgde: Polen - Frankrijk etc.
Nut van de grondwet
A. Constitueren - het vestigen van ambten/overheidsorganen en deze zijn weer subjecten van
bevoegdheden, bv. Koning benoemt ministers
B. Attribueren - de bevoegdheden van de ambten worden geattribueerd
, C. Reguleren - wijze waarop bevoegdheden mogen worden uitgeoefend/worden gereguleerd
Voorbeeld constituonering, art, 81 e.v. Gw
Voorbeeld regulering, art. 12 Gw - er is wel een bevoegdheid, maar dit mag alleen op een hele specifieke manier
worden uitgeoefend
Nederland is constitutionele monarchie: stelsel van een grondwet met een Koning
1814: eerste officiële Nederlandse grondwet (regimechange)
- huidige Grondwet is een voortvloeisel van die van 1814.
- 1815: Nl ging samen met België, dus sommigen vinden dat toen het eerste officiële Gw ontstond, omdat er
wijzigingen plaats moesten vinden om de Gw geldig te maken voor beide landen.
- het ambt koning komt pas tot stand door de grondwet, de Grondwet constitutioneert het ambt.
- Meerenberg-arrest ivm de Grondwet
Typen grondwetten:
1. juridisch karakter: status ervan, eerst politiek manifest/later pas ook juridisch
2. mate van wijzigbaarheid: makkelijk of moeilijk, regide (NL)/flexibel (EN)
3. tempo van ontwikkeling: enerzijds houvast, anderzijds modern/up-to-date
Ewigkeitsgarantie
bv. art. 1 van de Duitse Gw: Menselijke waardigheid is onaantastbaar.
Deze bepalingen kunnen nooit worden gewijzigd.
Rigid constitution
Procedure voor wijziging van de grondwet is zwaarder dan de procedure voor wijziging van gewone wetten.
Dit is onder andere het geval in Nederland:
- hier zijn er 2 lezingen
- is er een ⅔ meerderheid nodig in de 2e lezing
- vindt er kamerontbinding plaats na de 1e lezing
Entrenched wetten
Dit zijn constitutionele belangrijke wetten die een verzwaarde procedure kennen, bijv. de benoeming van de
Koning ( ⅔ meerderheid en 2 lezingen). Dit soort kwesties wordt meestal in de grondwet geregeld.
HC 1B
Afkomstig uit artikel Kortman, 16 pagina’s
Staats- en regeringsvormen
1. Overheidsverband: openbaar lichaam met organen (term geschikter voor privaatrecht)/ambten (deze
term is geschikter voor publiekrecht)
Een structuur waarin overheidsambten in een rechtens bepaalde relatie tot elkaar staan in een al dan niet
wederkerige relatie staan tot onderdanen of groepen daarvan.
, vereisten:
- meerdere ambten (= vereiste voor rechtsstaat: de eis van consitutionalisme)→ als je dit niet hebt loop je
het risico tot een autocratische staat: alle bevoegdheden zouden berusten bij één ambt.
- ambten moeten met elkaar in relatie staan, ze moeten elkaar over en weer kunnen beïnvloeden,
=checks and balances
- er moet ook een relatie zijn tussen ambten en onderdanen (=wederkerige relatie)
relatie tussen overheid-burger is zelden wederkerig, zeker niet in het staatsrecht
Overheidsverbanden in Nederland
→ Hoofdstructuur:
● Staat
● Provincie, art. 123 - 132 Gw
● Gemeente, art. 123 - 132 Gw
➔ Hulpstructuren
● Waterschappen, art. 133 Gw
● PBO, art. 134 Gw
● Andere openbare lichamen, art. 134 Gw
● Samenwerkingsverbanden, art. 135 Gw
Ambten in overheidsverbanden
→ Staat
● Regering, art. 42 Gw
○ Koning
○ Ministers
● Ministerraad, art, 45 Gw
● Staatssecretarissen, art. 46 Gw
● SG, art. 50-72 Gw
○ TK
○ EK
● Raad van State, art. 73-75
● Algemene Rekenkamer, art. 76-78 Gw
● Nationale Ombudsman, art. 78a Gw
Laatste 3 vallen onder het Hoge college van Staat, grotendeels controlerend en adviserend vooral voor regering
soms ook SG
→ Provincie
● Provinciale Staten (gekozen ambt)
● Gedeputeerde Staten (dagelijks bestuur)
● Commissaris van de Koning (van rijkswege benoemd ambt)
→ Gemeente
● Gemeenteraad (gekozen ambt)
● College van burgemeesters en wethouders (dagelijks bestuur)
● Burgemeester (van rijkswege benoemd ambt)
