Samenvatting
Samenvatting Jagers en Boeren
Samenvatting Jagers en Boeren, VWO4
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Geschiedenis Samenvatting: Tijd van Jagers en Boeren§1: Van jagers-verzamelaars naar boeren
De eerste mensen
Paleoantropologen onderzoeken de oorsprong en ontwikkeling van mensachtigen en de
mens. Zij bestuderen skeletten en fossielen en krijgen zo een beeld van menselijke
evolutie.
Volgens hen leefden de eerste mensachtigen 3 miljoen jaar geleden in Afrika. Dit is een
onderdeel van de evolutietheorie. Deze vertelt ons dat de mens vanuit Afrika naar het
Midden-Oosten en daarna verder heeft verspreid.
Hiertegenover staan de creationisten die geloven dat alles gecreëerd is door hun god(en).
Leefwijze van jagers-verzamelaars
De eerste mensen leefden in een deelperiode van de prehistorie die het
Paleolithicum/oude Steentijd wordt genoemd.
J-V waren nomaden en trokken rond opzoek naar voedsel. Ze leefden in hutten en tenten
verzameld in een tijdelijk kamp. Vanuit hier verzamelde ze voedsel en wanneer het voedsel
op was of het seizoen veranderde verhuisden ze naar een nieuwe plek.
We weten niet veel van de immateriële kenmerken van de J-V cultuur, omdat er geen
geschreven bronnen zijn. Er zijn wel andere bronnen als grafgiften, maar dit zijn
interpretaties want feitelijke gegevens ontbreken. Grafgiften geven blijk van status en dat
de J-V geloofden in een leven na de dood, waar de grafgiften nuttig zouden kunnen zijn.
Overgang naar landbouw
De Ohalo mensen woonden aan de rand van het Meer van Tiberias ongeveer 20 duizend
jaar geleden. Ze leefden in ronde hutten van wilgentakken. Archeologen vonden
vuurstenen werktuigen, kralen van schelpen en plantaardige etensresten. Volgens hen was
het kamp langer dan 1 jaar bewoond.
Dit kon omdat het klimaat van het Midden-Oosten in die tijd zo gunstig was dat er een
overvloed van voedsel was. Hierdoor hoefden J-V niet meer rond te reizen.
De Natufiërs woonden in 12 duizend v. Chr. in het Midden-Oosten en hadden ook
permanente bewoning. Ze woonden in kleine dorpen met 150 mensen samen. Rondom de
dorpen was het hele jaar door genoeg voedsel te vinden in de natuur.
Rond 11 duizend v. Chr. veranderde het klimaat waardoor landbouw ontstond. De
Natufiërs experimenteerde hier waarschijnlijk als eerste mee door granen te gaan
verbouwen. Ook temde ze honden. Door de landbouw namen nederzettingen toe in
omvang, zoals in Abu Hureyra waar rond 7000 v. Chr. honderden mensen woonden.
De landbouw is uitgevonden in de Vruchtbare Halvemaan. De overgang naar landbouw
wordt de Neolithische Revolutie genoemd en was het begin van het Neolithicum/nieuwe
Steentijd.
De landbouw werd daarna verspreid door kolonisten uit het Midden-Oosten. Deze
vertrokken omdat er daar niet meer genoeg grond was. Rond 5000 v. Chr. begon de N-R in
West-Europa en de eerste landbouwers vestigden zich rond 5300 v. Chr. in Zuid-Limburg.
, De landbouwsamenleving
De gevolgen van de revolutie waren groot. De bevolking groeide sneller dan eerder, boeren
werden sedentair en gingen wonen in houten, later stenen, boerderijen. De huizen
moesten namelijk langere tijd meekunnen. Er werden ook andere werktuigen gebruikt.
Naast bijlen, messen, pijl- en speerpunten nu ook landbouwwerktuigen als sikkels, ploegen
en maalstenen.
Nog iets nieuws was aardewerk van klei. Omdat mensen op dezelfde plek bleven wonen
konden ze meer bezittingen hebben die ze in de aardewerken potten konden doen. Door
de bezittingen ontstond een hiërarchie. Wie meer bezat had meer aanzien en werd een
succesvolle boer. Deze boeren kregen meer invloed en zelfs de leiding over een groep
boeren.
§2: Oude beschavingen, steden en staten
Het succes van de irrigatielandbouw
Ondanks het warme klimaat en het neerslagtekort konden door de irrigatielandbouw de
eerste dorpen rond 6500 v. Chr. ontstaan aan de oevers van de Eufraat en de Tigris. De
grote oogsten waren te danken aan het vruchtbare slib van de rivieren en een ingewikkeld
stelsel van kanaaltjes en dammetjes waardoor water naar de akkers gebracht werd. Zo was
er altijd water. Hierdoor werd er 50% meer geoogst dan in neerslagafhankelijke gebieden.
Irrigatielandbouw bracht grote sociale verschillen met zich mee. Boeren met telkens
enorme oogsten kregen meer macht en aanzien. Deze boeren werden later politieke
leiders van steden. Zij bestuurden de stad terwijl andere boeren het land bewerkten. De
allerbelangrijkste boer werd een soort koning en gaf de leiding aan de organisatie van het
irrigatiesysteem en coördineerde de bouw van grote publieke werken, zoals tempels.
De koningen streden onderling om de meeste macht en invloed. Koningen lieten ter
bescherming van hun stad hiertegen stadsmuren bouwen.
Stadstaten in Mesopotamië
Rond 3500 v. Chr. waren de dorpen in Mesopotamië zo groot dat het eigenlijk meer
stadstaten waren, steden met het omliggende gebied. In Soemerië waren ruim 30
stadstaten met elk 10 duizend inwoners. Uruk was het grootst met 50 duizend inwoners en
wordt hierom ‘moeder der steden’ genoemd.
De stadstaten hadden dingen gemeen zoals, hiërarchie in de samenleving, een
godsdienstig centrum, specialisten en het gebruik van schrift. Er waren verschillende
sociale groepen. Onderaan stonden de slaven, daarboven de boeren, daarboven de
ambachtslieden (deze hadden een specialisatie ontwikkeld dankzij de succesvolle
landbouw) en daarboven de priesters. De Soemeriërs waren polytheïstisch en de priesters
moesten door het uitvoeren van rituelen en het brengen van offers de goden tevreden
houden. Helemaal bovenaan stond de koning, die volgens het volk regeerde namens de
goden. Hij was opperbevelhebber van het leger, de opperrechter en bestuurde de stad.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper casdekker. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen