Biologie hoofdstuk 1 voeding VWO 6
P1 Voeding
Voeding is soort gebonden, bij een mens (alleseter) zijn dit de vezel- en houtstof arme delen van planten
en dierlijk voedsel.
Mensen bereiden voedsel en telen voedsel, waardoor voor ons het voedsel op veel verschillende
manieren te gebruiken is.
Gekookt plantaardig voedsel is gemakkelijker te verteren bij de mens omdat planten celwanden hebben,
en door het koken deze kapot gaan waardoor de cel inhoud vrijkomt.
P2 voedingsmiddelen en voedingsstoffen
Voedingsmiddelen: alles wat je eet of drinkt
- Plantaardig: afkomstig van planten
- Dierlijk: afkomstig van dieren
- Schimmels: champignons
- Voedingsvezels (plantaardig): onverteerbare stoffen, ze hebben celwanden (bij planten vooral
veel cellulose) dit is niet verteerbaar, dus gaat niet onverteerd door je lichaam heen maar het is
wel belangrijk anders krijg je ontstoppingen. niet echt een voedingsstof omdat het niet
verteerd is.
Voedingsvezels:
-bevorderen de darmwerking en stoelgang
-zorgen voor een verzadigd gevoel waardoor je niet te veel gaat eten
Voedingstoffen: waar voedingsmiddelen van zijn opgebouwd
1. Eiwitten (proteïnen)
2. Koolhydraten
3. Lipiden (vetten)
4. Water
5. Mineralen (zouten)
6. Vitamines
Functies:
- Bouwstof: voor groei, ontwikkeling en herstel. Ze maken nieuwe cellen en weefsels.
- Brandstof: zorgen voor energie.
- Reservestoffen: worden opgeslagen en later gebruikt als bouw/brand stoffen
- Beschermende stof: beschermen tegen (gebreks) ziektes
Eiwitten (proteïnen):
Eiwitten zitten veel in zuivelproducten, peulvruchten, vis, vlees, eieren.
Functies:
- bouwstof: Cellen bestaan voor een groot deel uit cytoplasma wat gevormd wordt door o.a.
eiwitten.
- Celprocessen: sturen enzymen (eiwitten) aan.
- Transporteiwitten: in celmembranen.
, Opbouw:
- Een eiwit is opgebouwd uit aminozuren (20 verschillende) binas 67H.
- Oligopeptide (meer aminozuren bijelkaar)
- Polypeptide (nog meer aminozuren bij elkaar)
- Eiwit (nog meer aminozuren bij elkaar)
8 van de 20 aminozuren zijn voor de mens essentieel (staat onderaan in binas 67H aangegeven)
- Transanimering: de andere 12 aminozuren kun jezelf maken, dit doe je door het overplaatsen
van aminogroep (-NH2) van een ander aminozuur.
Eiwit dat over is:
- Je kunt ze niet opslaan als reservestof maar je verbrand ze
- Hierbij ontstaan korte koolstofketens zoals bijvoorbeeld pyrodruivenzuur, deze kunnen gewoon
in de normale dissimilatie processen opgenomen worden en hun energie opleveren.
- De aminogroepen die je overhoud is NH3 (ammoniak) dit is giftig, de lever ontgift dit ammoniak
door het aan een koolstof atoom te plakken, en dan wordt het ureum (minder giftig).
Koolhydraten:
Zitten veel in
- (plantaardige voedsel vooral) pasta, brood, aardappelen, fruit
- (dierlijk bijna niet): suiker en zetmeel
Functies:
- Belangrijk als brandstof bij verbranding van 1 gram koolhydraten komt er 12kJ energie vrij.
- Bouwstof: voor de ruggengraad van RNA (ribose) en DNA (desoxyribose).
Koolhydraat dat over is:
- Omgezet in glycogeen en opgeslagen in de lever en in spieren. (vooral voor korte termijn)
- Omgezet in vet en opgeslagen onder de huid (in het onderhuidse bindweefsel) of rondom
organen (rondom spieren, hart en nieren).
Vetten (lipiden):
Zitten veel in: olie, pinda’s, chips, boter, vet vlees
Vetten hoeven maar weinig in voedsel te zitten omdat het lichaam glycerol en de meeste vetzuren kan
vormen uit andere organische stoffen.
Functies:
- Brandstof: 1 gram vet zorgt voor 38kJ energie teveel is opslag onder de huid (warmte)
- Bouwstoffen: fosfolipiden zitten in celmembranen heb je vetten voor nodig om op te bouwen.
- Reservestoffen: onderhuidse vetlaag
Niet veel nodig, vloeibare vetten zijn beter voor je. Onverzadigde vetzuren zijn vloeibaar bij
kamertemperatuur.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper noasmit2. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.