Samenvatting
Samenvatting Taal en Taalwetenschap H11-20
Samenvatting studieboek Taal en Taalwetenschap van Anne E. Baker, Jan Don, Kees Hengeveld (H11 tot en met 20) - ISBN: 9780470672136
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 24 pagina's
Voorbeeld 3 van de 24 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
4 beoordelingen
Door: franklieuw • 2 jaar geleden
Door: jolindekroneman • 5 jaar geleden
Door: fritsvanderlep • 7 jaar geleden
Door: janwillemkrale • 8 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Taal en taalwetenschapHoofdstuk 11: woordenschat
11.2
Vaststellen of we met een woord te maken hebben in de Nederlandse taal:
- Het woord moet een klinker bevatten
- Woorden kunnen op verschillende plaatsen in de zin voorkomen of op elke mogelijke manier
combinaties met andere woorden aangaan.
- Woorden kunnen niet doorbroken worden (je moet het ‘foute’ woord afmaken om hem vervolgens
opnieuw ‘goed’ uit te spreken).
Clitisch: woorden die niet zelfstandig een klemtoon dragen. De clitische elementen leunen als het
ware tegen een ander woord aan. Wordt beschouwd als deel van een groter geheel (meestal een
zinsdeel).
11.3
Woorden hebben een vorm en een betekenis. De vorm van een woord is in de regel willekeurig.
Onomatopee: de woorden spiegelen in zekere mate de betekenis (kukeleku). Logische relatie tussen
vorm en betekenis.
Met het arbitraire karakter van woorden hangt samen dat ze conventioneel zijn. daar wordt mee
bedoeld dat ze berusten op sociale conventie, dat wil zeggen op een soort onbewuste afspraak
tussen sprekers van dezelfde taal.
In gebarentaal is een groot aantal woorden niet arbitrair.
Iconiciteit: een gelijkenis tussen een teken enerzijds en onze waarneming van de werkelijkheid
anderzijds.
Ideofonen: dergelijke woorden worden gebruikt om een situatie levendig voor te stellen door de
bijbehorende geluiden na te bootsen.
11.4
Inhoudswoorden/lexicale woorden: zij vormen de kern van de betekenis van de zin als geheel.
Functiewoorden/grammaticale woorden: vormen het cement in de zin, waardoor de
inhoudswoorden met elkaar verbonden worden.
Verschillen:
- Inhoudswoorden kunnen fungeren als syntactische hoofden en functiewoorden niet.
- Met behulp van inhoudswoorden kan een spreker verwijzen naar iets in de werkelijkheid of in een
fictieve wereld. Functiewoorden hebben vooral een functie binnen het grammaticale systeem.
- Inhoudswoorden vormen de kernbetekenis, terwijl de overige elementen (functiewoorden)
verfijningen op de kernbetekenis (= een boek/het boek) aanbrengen, relaties tussen de
inhoudswoorden leggen en het geheel in een grammaticaal verband plaatsen.
Open/uitbreidbare klassen: iedereen kan proberen om een nieuw inhoudswoord aan de bestaande
voorraad toe te voegen.
Gesloten/niet-uitbreidbare klassen: grammaticale woorden.
,11.5
Lexicon: de verzameling woorden van een taal.
Lemma: alles wat er over een woord in het woordenboek staat.
11.6
Eentalige woordenboeken geven veel soorten informatie over de woorden van een taal: de vorm,
woordklemtoon, verschillende grammaticale vormen, betekenis wordt omschreven=> je vindt hierbij
vaak een lemma omdat de betekenisomschrijving gebruik maakt van andere woorden om de
betekenis duidelijk te maken.
Etymologische woordenboeken= beschrijft de oorsprong en de geschiedenis van de woorden, voor
zover bekend. Kennis van etymologie voegt vaak iets toe aan het begrip, omdat samenhangende
woorden binnen de woordenschat worden blootgelegd.
Lexicale informatie= informatie uit de woordenschat/boek.
Wanneer men gaat vertalen is het belangrijk om met de grammaticale informatie rekening te
houden.
Theoretisch lexicon= beschrijving van alle eigenschappen van woorden die niet volgens de regels
kunnen worden afgeleid.
11.7
Corpus: een geheel van teksten. Het soort taalkunde dat zich met dergelijke corpora bezig houdt
wordt ‘corpustaalkunde’ genoemd.
Thesaurus: ordent de woorden niet alfabetisch, maar groepeert ze begripsmatig en geeft aan welke
synonieme of alternatieve uitdrukkingsmiddelen er voor bepaalde begrippen bestaan.
Lexicografie: het vak waarin men zich bezighoudt met het samenstellen van woordenboeken van
verschillende aard.
11.8
Polysemie: geeft aan dat een taalteken meerdere betekenissen kan hebben.
Voorbeeld: Het woord "steen" vertoont polysemie. Het kan "kei" betekenen, maar ook de
edelsteen in een vingerring, of juist de zerk op een graf:
Stenen begonnen van de berghelling naar beneden te rollen, maar onze helden zetten dapper
door.
Ga eens onder dat spotje staan! Dan licht de steen in je ring helemaal op.
We zijn de grens over geweest om een mooie steen voor moeders graf uit te zoeken. Hier in
de omgeving was er maar keus uit vier soorten.
Homoniem: woorden met dezelfde uitspraak, die tot dezelfde woordgroep behoren, die elk een
andere betekenis hebben.
Ambiguïteit/meerduidigheid: situatie waarin het niet duidelijk is welke betekenis bedoeld wordt.
Ambiguïteit levert in de praktijk echter nooit problemen op, doordat woorden in een bepaalde
context staan. Daaruit is op te merken om welke betekenis het gaat.
Semantische relatie: Betrekking van logische, ontologische of psychologische aard tussen begrippen,
die in een informatietaal kan worden geformaliseerd.
Hyponymie (betekenisonderschikking – wodka/borrel): een woord waarvan de betekenis volledig
wordt gedekt door een ander woord met een doorgaans ruimere betekenis
, Antonymie (betekenistegenstelling – zwart/wit): Twee woorden zijn elkaars antoniem als ze een
tegengestelde betekenis hebben.
Synonymie (betekenisidentiteit – synoniemen (zelfde betekenis)): een ander woord in dezelfde taal
met min of meer dezelfde betekenis.
Gedeeltelijk synoniem: ze duiden hetzelfde aan, maar het effect van het ene of het andere woord is
vaak heel verschillend.
Denotatie: wat kun je ermee aanduiden?
Connotatie: betreft zaken als de gevoelswaarde, stilistische waarde en de sociale betekenis van het
woord.
Als woorden dezelfde denotatie hebben, hebben ze vrijwel nooit dezelfde connotatie.
11.9
Parafrase: een omschrijving in andere woorden van dezelfde taal. Nadeel: ze zijn vaak circulair in de
praktijk. Ze hebben elkaar elke keer nodig, dus je komt elke keer op hetzelfde uit.
Semantische kenmerken: het opdelen van de betekenis(omschrijving) in kleine stukjes.
Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:
Bewezen kwaliteit door reviews
Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!
In een paar klikken geregeld
Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.
Direct to-the-point
Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper DemiV. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 68175 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen