In dit document staan alle eindtermen samengevat. Elk hoofdstuk wordt goed behandeld en gaat echt de diepte in. Ik heb namelijk de eindtermen ook in kopjes verdeeld. Veel studenten die ik tegen kom (waaronder ik) vinden de eindtermen volgens de syllabus vaak erg ingewikkeld. Het zijn moeilijke zinn...
Filosofie van het Zelf
Welkom bij mijn samenvatting het begint een beetje rommelig
vanaf samenvatting hoofdstuk 1 wordt het geordend ik heb de
onderstaande informatie alleen niet weggehaald omdat het wel
handig kan zijn.
Inleiding:
Wat is een ontologische vraag: ontologie ofwel zijnsleer gaat over de vraag waaruit is
je identiteit opgebouwd, of wat is de natuur of de essentie van het zelf?
Wat is Epistemologie: dit is zelfleer, en gaat over de vraag in hoeverre kan je jezelf
kennen? Hoe weet je iets zeker over jezelf? Kan dat?
Wat zijn ethische vragen: dit gaat over wat is goed en wat is slecht, een vraag hierbij
kan zijn ben je verantwoordelijk voor je handelen, ook al ben je je er niet bewust van?
(ledru de slaapmoordenaar).
Persoonlijke identiteit: Persoonlijke identiteit is het antwoord op de vraag: Wie is
iemand? Wat is zijn bewustzijn van zichzelf? En wat maakt het dat een persoon door
de tijd heen hetzelfde blijft?
Continuïteit van een ding: dit gaat erover of de identiteit van een ding door de tijd
heen verandert (dus dat het niet hetzelfde is). Dit is een onbelangrijke vraag want je
blijft het toch wel gebruiken.
Het lesboek is geen zelfhulp boek een zelfhulpboek is namelijk een boek dat je in contact
probeert te brengen met ‘je ware zelf’ of je gelukkiger probeert te maken. Dat doet dit boek
niet. Het doel van dit boek is namelijk verschillende vragen naar het zelf op filosofische wijze
in kaart te brengen. En toont de antwoorden die een aantal filosofen hierop hebben
gegeven.
4. Leg met een voorbeeld uit dat het toeschrijven van verantwoordelijkheid aan een
persoon een filosofische (metafysische/ontologisch) opvatting over persoonlijke
identiteit vooronderstelt.
Als je verantwoordelijkheid aan een persoon toeschrijft zeg je eigenlijk dat iemand
altijd dezelfde persoon blijft.
Je hebt voor het toeschrijven van verantwoordelijkheid een filosofische opvatting
over persoonlijke identiteit nodig omdat die antwoord geeft op de vraag: op welke
manier bestaat een persoonlijke identiteit? (Dit is een metafysische/ontologische
vraag). Misschien wel de belangrijkste vraag die hierbij hoort is dan blijft iemand door
de tijd heen dezelfde persoon?
Neem de casus van Ledru de slaapmoordenaar; Robert Ledru is een politieagent die erachter komt
dat hij iemand vermoord heeft. Dit heeft hij echter gedaan terwijl hij aan het slaapwandelen op het
strand was. En herinnert hier zich niets van. Hij onderzoekt zelfs de moord en weet dus niet dat hij
hem heeft gepleegd. Tijdens zijn onderzoek komt hij erachter dat de dader van de moord op Andre
Monet mist een grote teen net als Ledru en heeft dezelfde kogels gebruikt als welke Ledru voor zijn
eigen pistool gebruikt. Dit verklaart ook zijn natte sokken vol met zand. Hij zet zichzelf gevangen voor
,een experiment. Ledru gaat die nacht weer slaapwandelen en hij kreeg een pistool met losse flodders
en hij schoot hiermee op de wacht houdende agent.
Ledru wordt vrijgesproken omdat de rechter stelt dat de wakkere LEdru niet
verantwoordelijk kan worden gesteld voor de daden van de Slaapwandelende Ledru. Er
wordt hier dus gesteld dat wakkere Ledru een ander persoon is. Dit is een metafysische
opvatting. Er wordt verschil gemaakt tussen de persoonlijke identiteit van Ledru en het
lichaam.
5. Leg met het gedachte-experiment ‘Het schip van Theseus’ uit wat de metafysische
vraag naar (persoonlijke) identiteit inhoudt. En leg de volgende onderscheidingen
uit en weet hoe je ze moet toepassen.
1. De continuïteit van een persoon en de continuïteit van een ding
2. Kwalitatieve identiteit en numerieke identiteit.
Het gedachte-experiment “het schip van Theseus” draait om een man die met zijn schip een
wereldreis maakt. Bij elke haven waar Theseus zijn schip aanlegt vervangt hij 1 plank van de
boot. Na tien jaar zijn alle originele planken vervangen. Er is geen plank meer over van het
originele schip.
En nu wordt er van de oude planken een identiek schip gebouwd. Welk schip is dan het
originele schip van Theseus? Welk schip is nu het schip van Theseus? Het nieuwe of het
oude? Dit zijn metafysische vragen.
Het schip van Theseus staat eigenlijk voor de vraag wat maakt het dat een persoon door de
tijd heen hetzelfde blijft. Oftewel de continuïteit van een ding/persoon. De vraag naar het
schip van Theseus is voornamelijk een academische kwestie. Het schip is eigenlijk niet van
belang. De continuïteit van een ding is namelijk geen belangrijke vraag, je gebruikt het toch
wel. Maar als je het over continuïteit van personen laat gaan stuit je op ingewikkelde
kwesties. Want in tegenstelling tot schepen houden we mensen verantwoordelijk voor hun
acties ondanks de hoeveelheid veranderingen die ze hebben doorgaan. Want het gaat om
hun gedrag, de binnenkant. En het is ook een praktische vraag, want als iemand een misdaad
begaat wil je hém straffen en niet iemand die sprekend op hem lijkt.
De vraag naar persoonlijke identiteit zoals deze in de filosofie wordt gesteld betreft in eerste
instantie de vraag naar numerieke identiteit en niet de kwalitatieve identiteit van een
persoon.
De vraag naar de kwalitatieve identiteit van personen is de vraag in hoeverre iemand LIJKT
op iemand anders (bv tweeling, of mensen met hetzelfde kapsel, zelfde kleren etc).
De vraag naar de numerieke identiteit van personen is de vraag hoe we door de tijd heen
dezelfde persoon blijven ondanks allerlei veranderingen. (Als Japi besluit niet meer naar de
kerk te gaan ander kapsel te nemen en andere vrienden te vinden, blijft het Japi en niemand
anders. Dit is waarom zijn oude vrienden het hem kwalijk nemen dat hij nooit meer langs
komt, want zij vinden Japi nog steeds Japi).
De vraag die blijft hangen is, waar is onze numerieke identiteit van afhankelijk, wat zorgt
ervoor dat we dezelfde persoon blijven door de tijd heen. Want als je stelt ik ben niet meer
,dezelfde persoon (numeriek niet meer gelijk), dan zou je dus ook niet meer verantwoordelijk
zijn voor je daden tien jaar geleden.
Kwalitatieve identiteit= A is gelijksoortig aan B. Ofwel A en B hebben dezelfde (uiterlijke)
kenmerken of eigenschappen. Iets of iemand lijkt sterk op elkaar. Dus de twee schepen van
Theseus zijn kwalitatief gezien gelijk. Een eeneiige tweeling is kwalitatief identitiek aan
elkaar maar niet numeriek.
Numerieke identiteit= het gaat hierom dat een ding of persoon exact hetzelfde zijn in alle
opzichten. Het gaat hier bij mensen vaak om het feit of ze dezelfde persoon blijven ondanks
alle veranderingen. Een tweeling is niet numeriek gelijk aan elkaar. Wat ze hebben andere
karakters.
Samenvatting hoofdstuk 1
Inleiding: het boek is geen zelfhulpboek omdat het niet is geschreven met het doel je in
contact te brengen met “je ware zelf” of je gelukkiger te maken. Het boek stel verschillende
vragen over het zelf en kijkt hier met een filosofische blik naar
Verschillende vragen over het zelf
Wat is een ontologische vraag: ontologie ofwel zijnsleer gaat over de vraag waaruit is
je identiteit opgebouwd, of wat is de natuur of de essentie van het zelf?
Wat is Epistemologie: dit is zelfleer, en gaat over de vraag in hoeverre kan je jezelf
kennen? Hoe weet je iets zeker over jezelf? Kan dat?
Wat zijn ethische vragen: dit gaat over wat is goed en wat is slecht, een vraag hierbij
kan zijn ben je verantwoordelijk voor je handelen, ook al ben je je er niet bewust van?
(Ledru de slaapmoordenaar).
De slaapmoordenaar (zie eindterm 6 bovenstaand):
Er wordt in het boek een casus beschreven: Robert Ledru is een politieagent die erachter komt
dat hij iemand vermoord heeft. Dit heeft hij echter gedaan terwijl hij aan het slaapwandelen op het
strand was. En hij herinnert hier zich niets van. Hij onderzoekt zelf zelfs de moord en weet dus niet dat
hij hem heeft gepleegd. Tijdens zijn onderzoek komt hij erachter dat de dader van de moord Ledru zelf
moet zijn geweest. Hij zet zichzelf gevangen voor een experiment. Ledru gaat die nacht weer
slaapwandelen en hij kreeg een pistool met losse flodders en hij schoot hiermee op de wacht
houdende agent.
Welke filosofische vraag kunnen we nou aan de hand van deze casus stellen?
De vraag die je kan stellen is: blijft Ledru door de tijd heen een andere persoon. Oftewel is de
wakkere Ledru een ander persoon dan de slaapwandelende Ledru. En is LEdru verantwoordelijk voor
de moord. De rechter vindt van niet. Dit is belangrijk want nu stelt de rechter dus dat De wakkere
Ledru iemand anders is. (Ontologisch). En wat maakt het dat iemand we of niet dezelfde is. Er wordt
verschil gemaakt tussen de persoonlijke identiteit en het lichaam van Ledru.
Conclusie: het toeschrijven van verantwoordelijkheid veronderstelt een filosofische (ontologische)
opvatting over persoonlijke identiteit. als je verantwoordelijkheid aan een persoon toeschrijft zeg
je namelijk dat iemand dezelfde persoon blijft door de tijd heen.
Het schip van Theseus (eindterm 7):
, Casus: Het gedachte-experiment “het schip van Theseus” draait om een man die met zijn schip een
wereldreis maakt. Bij elke haven waar Theseus zijn schip aanlegt vervangt hij 1 plank van de boot. Na
tien jaar zijn alle originele planken vervangen. Er is geen plank meer over van het originele schip.
En nu wordt er van de oude planken een identiek schip gebouwd. Welk schip is dan het originele schip
van Theseus? Het nieuwe of het oude schip? Dit zijn ontologische vragen.
En wat is het moment dat het schip anders werd?
Wat heeft het verhaal van ‘het schip van Theseus’ te maken met de vraag blijft iemand door de tijd
heen dezelfde persoon?
Het schip van Theseus staat eigenlijk voor de vraag wát maakt het dat een persoon door de tijd heen
hetzelfde blijft? Oftewel de continuïteit van een ding/persoon. Het schip is eigenlijk niet belangrijk.
Maar de continuïteit van personen wel. Want onze lichaamscellen worden voortdurend vervangen,
we veranderen en zien en anders uit. Maar toch spreken we van dezelfde persoon. En stellen we
mensen verantwoordelijk voor hun daden.
Wat is het verschil tussen kwalitatieve en numerieke identiteit en pas dit toe op de schepen van
Theseus.
Kwalitatieve identiteit Numerieke identiteit
Dit is de vraag naar in hoeverre iets/iemand lijkt Dit is de hoe blijft ies/iemand door de tijd heen
op iets/iemand anders. dezelfde persoon.
Gaat over het hebben van dezelfde Dit gaat over de vraag welk of wie nou het
eigenschappen. (Bv een tweeling, hetzelfde origineel is ondanks de veranderingen.
kapsel etc).
Vb: een tweeling is dus kwalitatief hetzelfde Vb: stel je iPhone valt en er komt een barst in
maar niet numeriek. Hetzelfde geldt voor het scherm. Dan is je iPhone kwalitatief niet
pingpongballen. Ze zien er hetzelfde uit. meer identiek aan je iPhone voor de val. Maar
numeriek gezien is de iPhone voor de val en na
de val nog steeds identiek het blijft jouw
iPhone.
De vraag naar persoonlijke identiteit zoals deze in de filosofie wordt gesteld betreft in eerste
instantie de vraag naar numerieke identiteit en niet de kwalitatieve identiteit van een persoon.
Waarom is de numerieke identiteit van een persoon belangrijk en die van het schip van Theseus niet?
In tegenstelling tot schepen houden we mensen verantwoordelijk voor hun acties ondanks de
hoeveelheid veranderingen die ze hebben doorgaan. Als we iemand belonen of straffen willen we
wel de juiste persoon straffen en niet iemand die sterk op die persoon lijkt.
De vraag die blijft hangen is, waar is onze numerieke identiteit van afhankelijk, wat zorgt ervoor dat
we dezelfde persoon blijven door de tijd heen.
Lockes psychologische criterium voor persoonlijke identiteit.
Wat maakt het dat iemand door de tijd heen dezelfde persoon blijft volgens locke?
Door te begrijpen wat het verschil tussen een mens en persoon is kunnen we bepalen of iemand
door de tijd heen dezelfde is gebleven aan de hand van het identiteitscriterium.
- Mens= een mens is een levend lichaam ofwel een biologisch organisme met een functionele
organisatie.
Locke vind dat levenloze objecten hetzelfde blijven zolang er sprake is van materiele continuïteit. Dit
in tegenstelling tot levende wezens want zegt Locke een veulen groeit op tot een paard maar blijft
hetzelfde paard. Een mens ondergaat een harttransplantatie maar blijft hetzelfde mens.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper abi2004gail. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
