Deze samenvatting is van het lastige hoofdstuk 6 Voortplanting uit het Nectar 3e editie biologie 4 vwo leerboek. Het behandelt de belangrijke aspecten van elke paragraaf! Bovendien zijn alle belangrijke BINAS tabellen benoemd per stukje samenvatting. Zo weet je precies wat en waar je het terug kunt...
§1 Embryonale ontwikkeling
Bij de bevruchting versmelt de kern van de zaadcel met de kern van de eicel.
- tijdens de ovulatie (eisprong) komt een eicel vrij uit een van beide ovaria (eierstokken)
- eicel komt in een eileider terecht
- zaadcellen maken contact met de eischil (eiwitlaag om de eicel)
- zaadcellen geven enzymen af die de eischil ter plekke afbreken
- één zaadcel dringt door tot het celmembraan van de eicel
- zaadcel geeft zijn kern aan de eicel af, DNA van vader komt in de celkern van de eicel
- bevruchting van de eicel is afgerond, er is een zygote (bevruchte eicel) gevormd
Een zygote deelt, de dochtercellen ook. Het klompje cellen gaat al delend naar de baarmoeder. De
eerste delingen zijn klievingsdelingen: delingen waarbij geen plasmagroei optreedt. Trilharen aan de
binnenkant van de eileiders vervoeren het klompje cellen naar de baarmoeder. 86B
innesteling (vastzetten van het klompje cellen in het baarmoederslijmvlies) en ontwikkeling 86E
- De meeste cellen hebben zich gerangschikt rond de blastulaholte. De buitenste laag cellen
heet de trofoblast. Die cellen vormen het begin van de placenta. Uit cellen van de kiemschijf
ontwikkelt zich het embryo.
- De cellen van de kiemschijf delen. Tussen de nieuwe cellen vormen zich twee holtes gevuld
met vocht: dooierblaasje en amnionholte.
- De trofoblast vormt vlokken die tussen de cellen van het baarmoederslijmvlies ingroeien en
later het embryonale deel van de placenta vormen. De vlokken nemen voedingsstoffen en
zuurstof op uit bloedvaten van de moeder en geven CO 2 en andere afvalstoffen terug.
- Tussen trofoblast en kiemschijf ontstaat de hechtsteel: begin van navelstreng. Die vormt de
transportroute tussen embryo en placenta. Cellen rond de amnionholte komen tegen de
trofoblast te liggen. Het dooierblaasje vormt de eerste bloedcellen. Later neemt de lever dit
over en uiteindelijk vormt het rode beenmerg bloedcellen.
- De amnionholte groeit en vult ten slotte de hele blastulaholte. Hij is gevuld met vruchtwater.
- Het vruchtwater is omgeven door twee vruchtvliezen: amnion en chorion. De wand van het
amnion vormt het binnenste vruchtvlies en de trofoblast vormt het chorion, het buitenste
vruchtvlies. De vruchtvliezen groeien met het embryo mee.
Bij beide seksen ontstaan eerst de gangen van Wolff en Müller en de genitale knop en groeve.
- Meisjes hebben in hun celkernen tweemaal een X-chromosoom. De gangen van Müller
groeien uit tot de eileiders. Uitwendig groeit de genitale knop uit tot de clitoris. De randen
van de genitale groeve groeien uit tot de grote schaamlippen.
- Jongens hebben in hun celkernen een X- en Y-chromosoom. Op een Y-chromosoom ligt het
SRY-gen. De gangen van Wolff groeien uit tot zaadleiders. Uitwendig groeit de genitale knop
uit tot de eikel. De randen van de genitale groeve groeien aaneen en vormen de balzak.
, vrouwelijke geslachtsorganen 86B
twee ovaria eierstokken (enkelvoud: ovarium)
afscheiding van vrouwelijke geslachtshormonen vooral oestradiol, en ook andere
oestrogenen en progesteron
vorming van eicellen in de nog ongeboren vrouwelijke foetus
meiose (I) van enkele tienduizenden cellen die vervolgens vanaf de geboorte
van een meisje blijven rusten tot eventuele rijping
rijping van één eicel per maand vanaf de puberteit tot de menopauze onder
invloed van FSH uit de hypofyse
▪ follikelcellen vormen een holte met vocht om de eicel
▪ meiose (II) wordt afgemaakt direct na de bevruchting
twee eileiders trechtervormig bij de ovaria en monden uit in de baarmoeder
bevruchtingsplaats in het begin van de eileider
transport van eicellen d.m.v. trilhaarweefsel naar de baarmoeder, waarbij een
bevruchte eicel deelt tot een klompje cellen; onbevruchte eicellen lossen op
baarmoeder heeft dikke gespierde wand, bekleed met slijmvlies
innesteling van het embryo ongeveer vijf dagen na de bevruchting
plaats voor ontwikkeling en bescherming van het embryo
- het embryo wordt vanaf de achtste week foetus genoemd
voeding via de placenta van het embryo/foetus
vagina schede, met aan de buitenzijde kleine en grote schaamlippen
geleiding voor penis en ontvangen van sperma
geboortekanaal voor de baby
clitoris (kittelaar) gevoelig voor prikkeling
orgasme kan ontstaan na prikkeling van clitoris
mannelijke geslachtsorganen 86A
twee testes zaad- of teelballen (enkelvoud: testis)
afscheiding van testosteron het mannelijke geslachtshormoon
vorming van spermacellen zaadcellen, ongeveer 100 miljoen per dag
mitose van cellen van de binnenwand van zaadkanaaltjes in de testes
meiose I en II waardoor uit diploïde cel vier haploïde zaadcellen met een
zwemstaart worden gevormd
bijballen tegen de teelballen aan; functie is opslag van zaadcellen
balzak (scrotum) dunne vetloze huidplooi om de teel- en bijballen
afkoeling zodat een optimale ontwikkeling van zaadcellen bij een
temperatuur van 35 °C kan plaatsvinden
zaadleiders lopen van de bijballen naar de prostaat waarbinnen ze uitmonden in de
urinebuis
transport van spermacellen door peristaltiek tijdens het orgasme
prostaat en twee zaadblaasjes die uitmonden in de zaadleiders
produceren een voedende/basische vloeistof voor zaadcellen
penis met zwellichamen die een erectie mogelijk maken waardoor de penis in de schede kan
worden gebracht (penetratie)
eikel gevoelig voor prikkeling
voorhuid huidplooi om de eikel, ontbreekt na besnijdenis
orgasme kan ontstaan na prikkeling van zintuigcellen in de eikel
▪ zaadlozing waarbij zaadcellen uit de bijballen en vloeistof uit
zaadbuisjes en prostaat worden samengevoegd tot sperma dat via
de urinebuis wordt uitgedragen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Ribizlik. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
