In deze samenvatting van bijna 30 pagina's zijn 3 historische contexten op een fijne manier samengevat. Hiermee heb ik de vwo examenstof goed onder de knie. De leidende vragen en verplichte voorbeelden staan handig aangegeven en gemarkeerd. De stof is in kopjes verdeeld en de Franse revolutie is op...
na napoleon (1815-1848)...............................................................27
De republiek (1515-1648)
, Het begin van de opstand (1515-1572)
Leidende vraag: waardoor brak er een opstand uit in de Nederlanden?
Vorst: Karel V en zijn zoon Philips II
Oorzaken:
- Centralisatiepolitiek: bestuurders van steden zagen het centralisatiebeleid
als een bedreiging voor de privileges.
- Kettervervolgingen: bloedplakkaten (1550) en Bloedraad van Alva (1567
opgericht)
- Economische crises: hoge belastingen voor oorlogen, handel stilgelegd
werkeloosheid, oogsten mislukt door strenge winters.
Centralisatiepolitiek: (oorzaak)
1531: Karel v vormde de collaterale raden.
- Raad van state (buitenlandse politiek, meeste aanzien)
- De geheime raad (wetten en rechtspraak)
- De raad van financiën (belastingen)
K.A. Het begin van Staatsvorming en centralisatie
Reformatie van Duitse landen:
1517: publiceerde Luther zijn 95 stellingen tegen de misstanden
van de kerk
Kritiek van Luther op de kerk:
FIGUUR 1 ALLEEN BIJBEL IS
- Eigen staat en leger (wereldlijke macht)
NODIG, DIE MOET DAAROM
- Handel in aflaten IN VOLKSTAAL WORDEN
- Onwetendheid van geestelijke VERSPREID
- Relikwieën en erediensten
Karel V riep rijksdag in Worms (1521) Luther bleef bij zijn opvattingen
scheuring van de kerk Karel V verklaard Luther vogelvrij Luther werd
beschermd door de vorst van Saksen en liet de bijbel vertalen
Godsdienstoorlogen in het Duitse rijk Vrede van Augsburg (1555): in Duitsland
geldt voortaan de regel, wiens gebied, diens godsdienst.
K.A. de protestantse reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-
Europa tot gevolg had.
Vanaf 1560 werd het calvinisme bekend, Calvijn vond dat gelovige zonder
toestemming van de overheid kerken moesten vormen en zo nodig in opstand
komen tegen de goddeloze overheid. (Luther oneens)
, Kettervervolging: (oorzaak)
Karel v stelde inquisitie in om protestantisme te bestrijden (1521) Karel v
stelde bloedplakkaten in (1550), alle ketters moesten worden gedood.
K.A. Het streven van Vorsten naar absolute macht
Bestuurders vonden bloedplakkaten aantasting van de privileges, burgers
mogen alleen door de stedelijke rechtbank worden berecht. Karel vindt dat hij
privileges mag aantasten omdat hij de absolute macht heeft.
Filips II volgt zijn vader Karel v op
In 1565 vroegen edelen of Filips de ketters minder hard wilde aanpakken en
Willem van oranje wilde dat meer geloofsvrijheid. Filips gaf de landvoogdes
Margaretha van Parma de taak om de bloedplakkaten strenger in te voeren In
1566 boden edelen haar het smeekschrift aan om de kettervervolging te
staken Belofte landvoogd: tijdelijk minder kettervervolgingen calvinisten
begonnen hagenpreken liepen uit tot beeldenstorm
Reactie op beeldenstorm:
- Landvoogdes eist trouw van de Nederlandse edelen Willem van Oranje
weigert de trouw en vertrekt naar Duitsland
- Filips stuurde de hertog van Alva naar Nederland als nieuwe landvoogd
Alva stelde de raad van beroerten in die ketters executeerde Willem van
oranje riep op tot verzet (Tegen Alva, niet Filips) en viel de Nederlanden in met
een huurleger invasie mislukte en oranje kreeg alleen steun van de
watergeuzen (gevluchte Calvinisten) onrust nam toe door wreed optreden en
nieuwe belastingen 1 april 1572 namen de watergeuzen den Briel in
steeds meer steden sloten zich aan bij de opstand juli 1572 werd oranje
opnieuw uitgeroepen tot stadhouder en leider.
Verplichte voorbeelden:
- Luther verschijnt voor de rijksdag in Worms (1521)
- Instelling van 3 collaterale Raden (1531)
- Instelling bloedplakkaten (1550)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maudplugers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
