Aardrijkskunde Globalisering SV H1, H2 & H3
1.1
- Global village: mondiaal dorp. Mensen met verschillende sociale en culturele
achtergronden verbonden (door ICT)
- Globalisering: toenemende vervlechting van sociale, politieke, economische en
culturele relaties
- Wereldindeling op basis van globaliseringsindex
- Indeling op cultuurgebieden
o Macroregio’s
o Overgangszones
1. Grensgebied Noord-Amerika en Latijns-Amrika
2. Landen tussen Noord-Afrika en Sub-Sahara-Afrika
3. Gebied tussen Europa en voorheen Sovjet Unie
4. Gebied tussen Rusland, Oost-Azië en Zuid-Azië
o Bevolking homogeen, eigen identiteit
o Religie belangrijk voor cultuur
- Indeling op politieke kenmerken
o Democratisch gehalte
o Omgang met mensenrechten
- Indeling op (economische) welvaart
o Verschil tussen arm en rijk
o BBP en BRP per inwoner
o Koopkracht
o Regionale ongelijkheid / sociale ongelijkheid
- Indeling op beroepsbevolking
o Primaire, secundaire, tertiaire sector
- Indeling op dicht-/dunbevolkte regio’s
o Bevolkingsspreiding
o Bevolkingsdichtheid
o Verstedelijkingsgraad / verstedelijkingstempo
1.2
Macroregio Europa, onduidelijke grens met Azië
Diffusie: verspreiding van een verschijnsel van gebied tot gebied of binnen
bevolkingsgroepen
Staatkundige verbrokkeling door
Geopolitiek: omschrijving machtsverhouding tussen (groepen) landen
- Regionalisme: streven naar een vorm van zelfbestuur of eigen soevereine staat
- Economische factoren en verschillen
- Blokvorming: organisatie van landen op vooral economisch/politiek gebied door
middel van een samenwerkingsverband
- In Europa economische blokvorming krachtiger dan politiek
, Demografisch transitiemodel
Fase 1: landbouw/ambacht, veel geboortes, veel sterfte
Fase 2: industrie/landbouw, geboorte hoog, sterfte daalt
- Fase 3: industrie/diensten, daling geboorte en sterfte, minder kinderen
- Fase 4: diensten/niet-commerciële diensten, lage geboorte en sterfte
- Fase 5: vergrijzing, stijging sterfte, lage geboorte
o Europa Fase 4/5
Demografische druk: aantal mensen van niet-actieve bevolking (0-20 en 65+)
uitgedrukt als percentage van de productieve bevolking
- Leeftijdsopbouw uitgedrukt in bevolkingsdiagram
1.3
Macroregio: Islamitische wereld
o Brede overgangszone ten zuiden en zuidoosten van Europa naar de
Islamitische wereld
o Groot deel (65%) van islamitische wereld spreekt Arabisch
o Indonesië ook islamitisch, maar bevind zich niet in de islamitische wereld
o Langs middellandse zeekust en rivierdalen grote bevolkingsdichtheden
o Veel stammen in islamitische wereld wat eenheidsvorming belemmerd
o Homogene religie
Veel verschillende geloven, ook christendom en jodendom
Soennieten en sjiieten
Arabische lente: protesten en opstanden in Tunesië die zich verspreidde over de
Arabische wereld
o Grote sociale ongelijkheid en armoede als bodem voor onrust
o Religieuze spanningen in Bahrein, Jemen, Syrië en Irak met het Midden-
Oosten, Iran wilt macht uitbreiden
o Onvrede over dictators, corruptie, machtsmisbruik, schending van
mensenrechten, verslechtering van leefomstandigheden
o Noord-Afrika: machtsstrijd tussen stammen
o Geopolitieke verhoudingen
Syrië
o Burgeroorlog --> koerden eigen gebied --> machtsstrijd rebelgroepen -->
kalifaat IS (zorgt voor vluchtelingen)