Seksuologie
1. Seksuologie: een inleidend overzicht
- Seksualiteit is voor veel mensen een belangrijk thema in hun leven
- Variatie is een belangrijk kenmerk van seksualiteit
1.1 Achtergronden, inhoud en doelen van dit boek
1.1.1 Achtergronden
- Ingezet in het begin van de jaren tachtig van de vorige eeuw kwam het
seksuologische onderzoek in de jaren negentig in een enorme
stroomversnelling. Zo kwam er veel meer aandacht voor en inzicht in de
biologie van seksualiteit, in het bijzonder de neurobiologie en de
endocrinologie van het seksuele functioneren
- De laatste jaren is er verder een toenemende aandacht voor de genetica
van seksedifferentiatie
- In het algemeen kan worden gesteld dat informatieverwerkingsmodellen
die aansluiten bij wat bekend is over de neurobiologische werking van de
hersenen, het seksuele systeem opvatten als een systeem waarbinnen
seksuele stimuli bewust en onbewust verwerkt en bewerkt worden tot
seksuele opwinding, seksuele betekenis en seksueel gedrag
- Viagra kwam in 1998 op de markt en in 2001 aren er al meer dan 20
miljoen recepten uitgeschreven. Er is meer succes geboekt bij de man dan
bij de vrouw
- De gangbare westerse seksuologische hulpverlening kan niet (zonder
meer) worden gegeneraliseerd naar andere culturen.
- Maatschappelijk lijkt onrust te groeien over de vraag of toegenomen
beschikbaarheid niet leidt tot onacceptabele banalisering van seksualiteit
en tot een toename van grensoverschrijdend gedrag
1.1.2 Inhoud en doelen
- Het boek is opgebouwd uit zes modules met de volgende thema’s:
seksuologie, seksualiteit, voorlichting en preventie, hulpverlening bij
seksuele disfuncties, specifieke groepen en bijzondere aandachtsvelden
1.1.3 Hiaten en uitdagingen
1.2 De eigen aard van de seksuologie: een korte positionering
- Een eeuw geleden werd voor het eerst de visie geformuleerd dat de
seksuologie een interdiscipline is, waarbij het integreren van de kennis en
kunde van verschillende disciplines leidt tot een beter inzicht in
seksualiteit, seksueel functioneren en een effectievere hulpverlening
- De redactie vat haar visie op de seksuologie in het algemeen samen in de
volgende vijf thema’s
o Seksualiteit is complex gedrag en voor het bio-psychosociale
paradigma bestaat (vooralsnog) geen beter alternatief
Pagina 1 van 98
, o Methodisch gezien wordt de seksuologie gekenmerkt door een
grote mate van heterogeniteit
o Wat is normale seksualiteit? In de loop van de geschiedenis van de
seksuologie zijn er verschillende antwoorden op die vraag
gegeven. Recent lijkt er aandacht te komen voor de (mogelijke)
positieve effecten van seksueel gedrag op de gezondheid
o ‘De seksuologie’ komt niet tot stand in een maatschappelijk
vacuüm en omgekeerd heeft de seksuologie invloed op de
samenleving
o Wat zijn de variabelen waarmee de seksuologie seksualiteit
bestudeert?
Sekse
Genderidentiteit
Genderrol
Seksuele oriëntatie
Seksuele identiteit
Seksueel gedrag
Seksuele interactie
Seksuele relatie
Seksuele functie
Seksuele gezondheid
2. De geschiedenis van de seksuologie: een kennismaking
Inleiding
- In de westerse wereld ontstond omstreeks 1900 een grote belangstelling
voor seksualiteit en de wetenschappelijke bestudering daarvan. De
bekende seksuologen uit die tijd waren veelal joodse medici, meestal
psychiaters uit het Duitstalige gebied
- Een beroemd boek is van Richard von Krafft-Ebing: Psychopathia
Sexualis, het was het meest gezaghebbende medisch-seksuologische
handboek
- Op een gevenmoment ontstond er een overgang van een religieus morele
ne juridische, naar een medisch-psychiatrische ne psychologische
benadering van seksualiteit
- Freud legde door middel van een niet-empirische, klinische methodologie
de grondslag van de psychoanalytische theorie over de seksuele
ontwikkeling. Zijn basis idee was dat seksualiteit een biologisch instinct is
met de term ‘libido’
- Freud zag een fasegewijze ontwikkeling in drie stappen
o De pregenitale fasen (orale, anaal-sadistische en de fallische fase)
tussen 2-5
o De latentie fase tussen 6-12
o De genitale fase
2.1 Casuïstiek
- Het beschrijven van gedetailleerde ziektegeschiedenissen (casuïstiek) en
de subjectieve beleving van de patiënten waren in dei tijd belangrijk voor
Pagina 2 van 98
, de begrips- en theorievorming binnen de medisch-psychiatrische
discipline.
2.2 De geboorte van de seksuologie
- Historici situeren de geboorte van de seksuologie als moderne
wetenschap rond 1906. In dat jaar publiceerde de Berlijnse dermatoloog
Iwan Bloch Das Sexualen unserer Zeit, met daarin voor het eerst het idee
van de seksuologie als en eigen wetenschappelijke onderneming, waarin
methoden en inzichten van natuur- en cultuurwetenschappen moesten
worden gecombineerd
2.3 De eerste ontwikkelingen van de seksuologie als wetenschap
- In de eerste decennia van de 20e eeuw kende de seksuologie een periode
van grote bloei. In 1908 verscheen het eerste seksuologische
wetenschappelijke maandblad, maar stopte na 1 jaar alweer
- In 1913 werden twee seksuologische verenigingen opgericht: een
seksuologische vereniging voor medici, Artzlichte Gesellschaft für
Sexualwissenschaft und Eugenik, en de concurrerende internationale
vereniging Internationale Gesellschaft für Sexualforschung
- In 1919 begon Hirschfeld in Berlijn het eerste seksuologische
onderzoeksinstituut, het Institut für Sexualwissenschaft. De doelstelling
van dit instituut was drieledig: het beoogde zowel een onderzoeks- als
een preventie- en een hulpverleningscentrum te zijn
- Hirschfield meende dat seksuologische wetenschappers ook politiek en
maatschappelijk op de bres dienen te staan voor het bewerkstelligen van
seksuele vrijheid, emancipatie en tolerantie. Moll was daarentegen van
mening dat het toenmalige Duitse keizerrijk niet door de seksuologische
wetenschap op de korrel mocht worden genomen en pleitte voor ene
conformistische in plaats van een reformatorische seksuologie
2.4 De wederopbouw van de seksuologie na de Tweede Wereldoorlog
- Schoorvoetend kwam een en ander weer op gang na de Tweede
Wereldoorlog en werd de leidende rol overgenomen door Amerikaanse
wetenschappers. Ook biologen, psychologen en sociologen begonnen nu
seksuologie te beoefenen, in plaats van alleen medici
- In 1947 stichtte de zoöloog Alfred Kinsey het Institute for Sex Researh,
nauw gelieerd aan de Universiteit van Indiana. In een wetenschappelijke
poging om een fundering voor zijn college op te vullen, interviewden
Kinsey en zijn collega’s Wardell Pomeroy, Clyde Martin en Paul Gebhart
tussen 1938 en 1949 7789 vrouwen en 8603 mannen
o Dit onderzoek resulteerde in twee baanbrekende
standaardwerken: Sexual behavior in the human male en Sexual
behavior in the human female. Deze boeken worden nog gedrukt
en verkocht en bevatten ongelooflijk veel epidemiologische
gegevens over de meest uiteenlopende menselijke seksuele
gedragingen
- In 1948 publiceerde psycholoog Frank Beach zijn boek Hormones and
behavior. Hiermee kan hij worden beschouwd als de grondlegger van de
Pagina 3 van 98
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MyrtheBruin. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.