Samevatting: Methoden van Bestuurskundig
Onderzoek II
Thema 1: Kwalitatief onderzoek – inleiding en conceptueel model
College 1 Kwalitatief empirisch onderzoek
Bleijenbergh h1, h2
College 2 Het onderzoeksontwerp en
Bleijenbergh h3, h4 en wetenschapsfilosofie
Myers h3, h4, h7, h9
College 3 Observatie en coderen
Bleijenbergh h7
Myers h11
Jorgensen
Thema 2: Dataverzameling voorbereiden en uitvoeren
College 4 Het open/kwalitatieve interview
Bleijenbergh h6
Myers h10
Evers en de Boer
College 5 Verzamelen van documenten en
Bleijenbergh h5, h8 inhoudsanalyse
Myers h12
College 6 Analyse
Bleijenbergh h8
Myers h13
Thema 3: Analyse, rapportage en reflectie
College 7 Rapporteren en reflecteren
Bleijenbergh h9
Myers h17, h18
,College 1 Kwalitatief empirisch onderzoek
Bleijenbergh h1, h2
Doelstelling van de cursus
Kennis hebben van en inzicht in kwalitatieve methoden van (organisatie) onderzoek.
Hoofdstromen binnen kwalitatief onderzoek kunnen beschrijven en vergelijken. Kwalitatief
onderzoek kunnen ontwerpen, onderdelen hiervan kunnen uitvoeren en hierop kunnen reflecteren.
Hoe kun je kwalitatief onderzoek leren
Door een combinatie van kennen (literatuur), toepassen (werkopdrachten) en inzicht verwerven
(reflecteren door presenteren, feedback geven, ontvangen en verwerken).
Doelstelling college 1
Het kunnen benoemen van de specifieke kenmerken van een kwalitatief onderzoek
Het kunnen beoordelen en formuleren van een doelstelling en een vraagstelling van een
kwalitatief onderzoek volgens methodologische criteria.
Kwalitatief onderzoek: patronen en betekenissen
Wat is kwalitatief onderzoek:
Het begrijpen van menselijke beslissingen en handelingen in hun natuurlijke context (Myers, 2013)
Bijvoorbeeld:
De rol van coaching in het motiveren van werknemers
Fusie van twee ambtelijke organisaties in een shared service centrum en de gevolgen daarvan
voor het werkproces van de medewerkers
Machtsprocessen tussen zorgprofessionals en patiënten
Kwalitatief onderzoek: intensief
Je bent vrij direct betrokken bij mensen in je onderzoeksveld, door het afnemen van interviews of
lezen van documenten, maar ook in het doen van observaties. Je moet wel de professionele afstand
in de gate houden om het werk goed te doen.
Kwalitatief onderzoek: nadruk op exploreren
Het benaderen van de empirie met zo min mogelijk veronderstellingen: gebruik maken van open
vragen en een open blik.
Bijvoorbeeld:
“Wat betekent uw werk voor u persoonlijk?”
“Hoe ervaart u in uw werk ondersteuning vanuit uw professionele omgeving?”
Versus:
“Ik voel me in mijn werk gewaardeerd door collega’s
EensO O O O O oneens”
Kwalitatief onderzoek: interpreteren van teksten
Wat betekent uw werk voor u persoonlijk?
Ik zie het niet als een manier om alleen maar geld te verdienen. Ik zie het ook als een manier om
mezelf te ontwikkelen. De laatste tijd, sinds dat ik kleine kinderen in huis heb, zie ik het vooral ook als
een manier om het huis uit te komen. Even tijd voor mezelf.
Hoe ervaart u in uw werk ondersteuning vanuit uw professionele omgeving?
,Ja, formele steun die is er zeker. Als je kijkt naar werkdruk. Als ik denk “het is te druk” dan kan ik
zomaar iemand vragen of hij het werk overneemt. Omdat het allemaal heel gestructureerd werk is.
Het is heel makkelijk om taken van elkaar over te nemen. Het is ook makkelijk om cursussen aan te
vragen, ook op vakgebied. Maar de laatste tijd...we zijn vorig jaar gefuseerd. Het bedrijf is groter
geworden. We gaan ook allerlei dingen samen doen met de organisatie in Japan en Amerika en
daardoor merk je wel dat er een soort schaalvergroting is opgetreden waardoor sommige dingen op
een bepaald niveau besproken worden en vergeleken met een paar jaar terug is de invloed op de
processen en de ondersteuning minder aan het worden. Het is wat groter getrokken , zeg maar.
Een vergelijking tussen kwalitatief en kwantitatief
Onderzoekseenheden en steekproeftrekking
Klein aantal onderzoekseenheden vanwege de noodzaak antwoorden af te leiden uit diepteanalyse
van je materiaal
Strategische steekproef: keuze van steekproef op inhoudelijke gronden:
Theoretische selectie (methode van overeenkomst en methode van verschil, Bleijenbergh, 2015:
20, 21)
Pragmatische selectie
Selectie van een kritische case.
Triangulatie
Methoden triangulatie:
Het combineren van verschillende methoden van dataverzameling: open interviews, (participerende)
observatie, verzamelen van documenten (zie datatriangulation Myers, 2013: 10)
Bronnentriangulatie: via dezelfde methode van dataverzameling meerdere soorten bronnen
(Bleijenbergh, 2013: 109-110).
Onderzoekerstriangulatie: met meerdere onderzoekers dezelfde waarneming doen en hetzelfde
materiaal analyseren en interpreteren (Myers, 2013: 11).
Geen lineair-serieel proces
Veel bij kwantitatief onderzoek komen alle stappen achter elkaar in een rechte lijn.
, (Zie Myers, 2013: 7; verwijst naar survey, experiment, modelbouw als voorbeeld van kwantitatieve
methoden).
Wel een iteratief parellel proces
In kwalitatief onderzoek, van belang om op meerder momenten te beslissen om terug te gaan naar
voorgaande stappen in het onderzoeksproces. Het ontwerp leidt tot dataverzameling, maar kan er
toe leiden dat we dingen moeten aanpassen.
(Zie Myers, 2013; 19, Bleijenbergh, 2015; 115)
Doelstelling van je kwalitatieve onderzoek
Een bijdrage leveren aan:
Een praktisch doel.
(Het wervings- en selectieproces in een organisatie verbeteren, de duurzaamheid van een
productieproces vergroten)
Of
Een theoretisch doel.
(Toetsen van theorie over veranderingsprocessen in organisaties)
Door middel van het ontwikkelen van kennis over...
(Lacunes in het werving- en selectieproces in deze organisatie, de oorzaken van weerstand tegen
verandering van de organisatiestructuur van een specifiek bedrijf)
Theoriegericht onderzoek (Myers, 2013: 23-75)
Bestaande theorie toetsen
Nieuwe theorie ontwikkelen (exploreren)
Praktijkgericht onderzoek
Probleemanalyse: Wat is het probleem van de ondervertegenwoordiging van vrouwen in hogere
wetenschappelijke posities?
Diagnose: Wat zijn de oorzaken van de ondervertegenwoordiging van vrouwen in hogere
academische posities?
Ontwerp: Welk organisatiebeleid verbetert de doorstroom van vrouwen naar hogere
academische posities?
Interventie: Hoe verloopt de implementatie van organisatiebeleid om de positie van vrouwen in
de wetenschap te verbeteren?
Evaluatie: Wat is de effectiviteit van organisatiebeleid om de positie van vrouwen in de
wetenschap te verbeteren?
Voorbeelden doelstellingen
Theoriegericht onderzoek:
Een bijdrage leveren aan de theorie over shared service centra door de verschillende belangen en
mogelijkheden en beperkingen hiervan voor het Domein Werk van het Rijk van Nijmegen in kaart te
brengen.
