Gezondheidspsychologie
Inhoud
Les 1 – Introductie gezondheidspsychologie..........................................................................................2
Les 2 – Voorspellen van gezondheidsgedrag..........................................................................................7
Les 3 – Ziekte; perceptie en interpretatie van symptomen..................................................................15
Les 4 – Stress, gezondheid en ziekte.....................................................................................................20
Les 5 – Omgaan met stress; stressmanagement...................................................................................25
Les 6 – Ziekte en kwaliteit van leven....................................................................................................30
CASUSTOETS!
Toetsstof
Gezondheidspsychologie (V. Morrison, P. en Bennet (2010)
- Hoofdstuk 1, 5, 8, 10 (t/m 10.3), 11, 12 (t/m 12.3), 13.1 en 16
,Les 1 – Introductie gezondheidspsychologie
Wat is gezondheidspsychologie
Het begrijpen van gedrag rondom gezondheid en ziekte welke vragen kun je hierbij stellen?
- Waarom eten sommige mensen een appel en anderen chips?
- Waarom gaat, bij vergelijkbare klachten, de een wel naar de huisarts en de andere niet?
Kennis gebruiken bij: bevorderen van gezond gedrag en voorkomen van ongezond gedrag
Toepassing gezondheidspsychologie
Preventie van (chronische) ziektes
- Bijvoorbeeld interventies gericht op stoppen met roken (STIVORO), bewegen, voeding,
ontspanning en stressreductie
o Welke interventie past bij welk persoonlijkheidstype?
o Hoe werkt negatieve publiciteit in de hersenen?
Behandeling en omgaan met (chronische) ziektes
- Bijvoorbeeld interventies gericht op mensen met diabetes (zowel lichamelijke als
psychologische interventies), bijvoorbeeld “Suikerplein”
o Wat is de invloed van sociale steun?
o Hoe verwerken mensen informatie?
o Hoe gaan verschillende persoonlijkheidstypen om met een (chronische) aandoening?
Verbeteren systemen voor gezondheidszorg
- Kennis over gedrag van mensen toepassen in bijvoorbeeld ziekenhuizen
- Invloed van omgeving op gedrag en innerlijk leven van mensen; invloed van inrichting en
muziek op angst niveau van patiënten
o Wat helpt mensen om beter om te kunnen gaan met hun ziekte?
Beschrijven van gezondheid
Biomedisch model / diagnose-recept model
- De opvatting dat ziekten en symptomen een achterliggende fysiologische / biologische
verklaring hebben
- Voorbeeld chronische rugpijn (weefsel) beschadiging pijn hinder / gezondheid
Biopsychosociaal model
- Waarom wordt iemand depressief?
1. Biologische factoren
a. Aanleg, erfelijkheid, stress bij moeder tijdens zwangerschap, lichamelijke ziekten,
voeding, algehele conditie
2. Psychologische factoren
a. Perfectionisme, onzekerheid, behoefte aan bevestiging van buitenaf, kortom
iemands persoonlijkheid
3. Sociale factoren
a. Moeilijkheden op het werk, emotionele verwaarlozing tijdens de jeugd, conflicten
met anderen, eenzaamheid, etc.
Biopsychosociaal ziektemodel
- Ziekten en symptomen kunnen worden verklaard door een combinatie van lichamelijke,
sociale, culturele en psychologische factoren.
- Toegepast bij gezondheidspsychologie om gezondheid van patiënten te beschrijven
, - Het gaat niet alleen om de ziekte die de patiënt ervaart; maar ook om de patiënt die de
ziekte ervaart
Biologische factoren
Biologisch is ons lichaam en alles wat rechtstreeks in contact komt met ons lichaam
- Erfelijkheid
- Voeding
- Algehele conditie
- Slaap
- Handicap / ziekte
Psychologische factoren
- Persoonlijkheid
o Nauwgezet (bijvoorbeeld therapietrouw)
- Gevoelens
o Onzekerheid, eenzaamheid
- Omgaan met ziekte
o Compingstrategie, zelfmanagement
Sociale factoren
Aanwezigheid van sociale steun. Het systeem waarin wij functioneren
- Werk
- Relatie
- jeugd
, Cultuur
Ziekte verschilt per cultuur; alcoholverslaving bijvoorbeeld is overal anders
- Omgang met ziekte
o Wat wordt verstaan onder ziekte?
o Raadplegen van arts
o Copingsstijl
Bijvoorbeeld Ayurveda (holistisch, preventief, collectivistisch)
Wat is gezondheid?
Definitie gezondheid volgens WHO:
- Een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en sociaal welzijn en niet alleen de
afwezigheid van ziekte of invaliditeit
Gezondheidsverschillen
De gemiddelde tijdsduur van een relatief goede gezondheid in de top tien en onderste tien landen
van de wereld