Introductie Six Sigma
Six Sigma is ontwikkeld vanuit de invalshoek kwaliteitsmanagement, en reduceert de
variatie in productie- en bedrijfsprocessen. Doel is om de kans zo groot mogelijk te maken,
dat producten of diensten in overeenstemming zijn met de klant-verwachtingen. De term Six
Sigma (6σ) verwijst naar een foutkans van slechts 0,00034%! Six Sigma is ontwikkeld binnen
Motorola in de VS. Snel daarna werd General Electrics één van de belangrijkste
propagandisten. Typerend is dat de verbeterprojecten financieel meetbare resultaten
opleveren, waarvan de omvang van tevoren al kan worden ingeschat.
De perfecte organisatie
Six Sigma kwam aanvankelijk vooral in beeld zodra er hoge eisen werden gesteld aan de
kwaliteit, of als er relatief veel uitval van producten was, waarvan de specificaties tussen
bepaalde grenzen moeten liggen. Dit type producten vind je vooral bij ondernemingen in de
(semi-)procesindustrie, maar ook in de high-tech sector.
Net zoals veel andere procesverbeteringsmethodes is Six Sigma inmiddels uitgegroeid tot
een algemene procesmanagementmethode, die ook in veel andere situaties inzetbaar is, zie
de business cases Six Sigma op deze site. Ook buiten de productie zie je steeds meer
toepassingen, bijvoorbeeld bij het optimaliseren van administratieve processen bij banken
en verzekeraars. Six Sigma leent zich vooral voor het oplossen van complexe
(kwaliteits)vraagstukken, waarbij de oorzaak van het probleem niet direct voor de hand ligt.
Voorwaarde is wel dat de kwaliteit van het betrokken product en/of proces meetbaar is, of
meetbaar gemaakt kan worden. Vervolgens worden dan de factoren die de kwaliteit het
meeste beïnvloeden opgespoord en onder controle gebracht.
Nog breder dan de statische tools is het toepassingsgebied van de managementcyclus van
Six Sigma. Deze heet DMAIC, hetgeen staat voor Define (wat wil je verbeteren), Measure,
Analyse (wat zijn de belangrijkste invloedsfactoren), Improve en Control (borg de
resultaten). Met behulp van de DMAIC-cyclus kun je bijvoorbeeld ook Lean
verbeterprojecten afwerken, hetgeen dan ook regelmatig gebeurt onder het kopje Lean Six
Sigma.
Vanwege de belangrijke rol die is toebedeeld aan statistiek heeft Six Sigma een "witte-
boorden" imago. Het op Amerikaanse leest geschoeide hiërarchische managementmodel
met Champions, Black Belts en Green Belts draagt daar sterk aan bij. Is dat terecht? Nee. Six
Sigma is helemaal niet zo ingewikkeld als het lijkt, en is zelfs geschikt voor het MKB!
, Wie is de uitvinder van Six Sigma (6σ)? De wiskundige Carl Frederick Gauss (1777-1855)?
Gauss introduceerde immers het concept van de normaalverdeling, waarbij de gemiddelde
spreiding van een meetwaarde rondom een streefwaarde wordt uitgedrukt in de
standaarddeviatie sigma (σ).
Wiskunde
Dit soort wiskunde en kansrekening speelt bij Six Sigma (6σ) als managementmethode een
belangrijke rol, want het doel van deze verbetermethode is het reduceren van de variatie in
bedrijfsprocessen. De kans, dat producten en/of diensten in overeenstemming zijn met
hetgeen de klant verwacht, moet zo groot mogelijk worden.
Het gaat dus niet om het reduceren van variatie in het algemeen, de focus ligt op zaken die
klanten belangrijk en/of onderscheidend vinden! Welke dingen dat zijn moet steeds
opnieuw worden vastgesteld, bijvoorbeeld via marktonderzoek.
Gauss bedacht dit niet, maar legde met zijn wiskunde wel de basis voor het meetbaar
maken van variaties in processen. De credits voor Six Sigma als projectmatige verbetertool
gaan naar de Amerikaan Bill Smith, bij leven ingenieur bij Motorola. Six Sigma werd daarna
volwassen binnen het bedrijf General Electrics, dat enorme besparingen wist te realiseren
met deze methode.
Zes Sigma
Het uitgangspunt van Six Sigma is zoals gezegd het meetbaar maken van de kwaliteit van
bedrijfsprocessen. Daarna worden deze processen continu verbeterd, totdat ze nagenoeg
perfect zijn. Hetgeen de klant ervaart als critical-to-quality (CTQ) staat daarbij voorop. Steeds
is het doel om de kans dat een bepaald bedrijfsproces een product oplevert dat binnen de
klantspecificaties valt te vergroten. Hierdoor stijgt de klanttevredenheid en dus ook de
bedrijfswinst, zo is het idee.
Met de term zes sigma (six sigma, 6σ) wordt aangegeven dat een proces dusdanig is
geoptimaliseerd, dat zelfs bij een afwijking van zes maal het gemiddelde (zes maal de
standaarddeviatie) het proces (of product) nog goed is in de ogen van de klant. De kans op
een goed procesverloop is dan tenminste 99,9997 %, oftewel de kans op een defect is
minder dan 3,4 op de miljoen*.
Het kwaliteitsniveau van zes sigma is vrij willekeurig gekozen. Toen Six Sigma ontstond was
het een heilige graal, het klonk lekker en gaf aan dat er werd gestreefd naar perfectie in de
ogen van de klant. Ook toen al waren er echter processen waarbij een nog hogere kwaliteit
gewenst is. Bij het toepassen van Six Sigma is het vooral belangrijk dat het kwaliteitsniveau
van zaken die belangrijk zijn voor de klant (of waarbij defecten risico's inhouden voor mens
of milieu) toeneemt.