Samenvatting
Samenvatting Het gezin centraal - Arjan Bolt
- Instelling
- Hogeschool Arnhem En Nijmegen (HAN)
Bevat hoofdstuk 2, blz 73 t/m 85 van hoofdstuk 3, hoofdstuk 4, hoofdstuk 5, en blz. 215 t/m 242 van hoofdstuk 6
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 16 pagina's
Voorbeeld 3 van de 16 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting: Het gezin centraal van Arjan BoltHoofdstuk 2: De theorie
De oplossingsgerichte benadering
De belangrijkste uitgangspunten van de oplossingsgerichte benadering:
1. In de hulp ligt de focus op oplossingen en niet op problemen van de cliënt.
2. Uitgangspunt is dat cliënten in staat zijn eigen oplossingen te construeren.
3. Er is altijd sprake van verandering en deze kunnen benut worden als kansen.
4. Herhaling van geslaagde gedragingen, hoe klein ook, vormt de basis voor positieve
verandering.
Berg beschrijft bij het vaststellen van de stappen tot verandering drie regels:
1. Als iets niet stuk is, repareer het dan niet. Met andere woorden: als er iets al goed gaat in het
gezin, verander het niet maar benadruk het liever.
2. Als je weet wat werkt, doe het dan vaker. De basis voor het beter functioneren van een cliënt
of een gezin is het versterken van die zaken die al goed gaan.
3. Als het niet werkt, doe het dan niet nog een keer. Doe iets nieuws. De gezinsbegeleider
vraagt wat cliënten al hebben geprobeerd. Pogingen om een probleem op te lossen of een
problematisch gedragspatroon te doorbreken, die niet zijn geslaagd, worden zo ontdekt. In
plaats van zo’n strategie te herhalen kan de cliënt kiezen om in zo’n situatie iets heel anders
te doen.
De kern van het oplossingsgericht werken is gelegen in de visie op cliënten. Zij worden gezien als de
experts van hun eigen leven. Dit vertrouwen in de deskundigheid en krachten van de cliënten is
zichtbaar op de volgende manieren:
De hulpverlener vraagt aan zijn cliënten wat zij graag veranderd zouden willen zien. De
hulpverlener accepteert de wijze waarop zij hun eigen problemen definiëren.
De hulpverlener bespreekt wat er anders zou zijn in hun leven als hun probleem opgelost zou
zijn. Hiermee worden cliënten geholpen doelen te stellen en de richting van de hulp te
bepalen. De hulpverlener sluit aan bij de richting en bij de woorden die cliënten daarvoor
gebruiken.
De hulpverlener vraagt naar gebeurtenissen die goed gaan (de positieve uitzondering op het
probleem). De hulpverlener respecteert de visie van de cliënten op de uitzonderingen. Op
deze wijze benadrukt en versterkt hij hun sterke kanten en wint informatie in over externe
bronnen van steun.
,De oplossingsgerichte hulpverlener volgt in zijn werkwijze het proces van het construeren van
oplossingen. Dit proces verloopt langs vijf stappen:
1. Beschrijven van het probleem: door vragen te stellen en actief te luisteren vormt de
hulpverlener zich een beeld van de perceptie van de gezinsleden, van hun probleem en hun
situatie.
2. Ontwikkelen van duidelijk geformuleerde doelen: problemen kunnen worden omgezet in
wensen. Hier gaat het om werkbare doelen die gezinsleden formuleren op basis van hun
wensen. Een belangrijk middel hierbij is de ‘wondervraag’.
3. Exploreren van uitzonderingen: uitzonderingen zijn momenten waarop een probleem zich
niet of minder voordoet in een gezin.
4. Feedback: feedback kan bestaan uit het geven van complimenten of opbouwende kritiek op
het handelen van cliënten.
5. Evaluatie van de vooruitgang: geregeld wordt de vooruitgang die geboekt wordt door
gezinnen geëvalueerd.
De acht belangrijkste oplossingsgerichte technieken zijn beschreven als de ‘acht stappen dans’:
1. Contact leggen: contact leggen is altijd de eerste stap. Het eerst contact met een cliënt zet
vaak de toon van het vervolg. Het noemen van deze haast vanzelfsprekende stap benadrukt
dat je bewust en zorgvuldige aandacht besteedt aan het leggen van contact. De houding van
het ‘niet weten’ is hierbij van groot belang. Niet weten betekent dat je belangstelling toont,
nieuwsgierig bent naar je cliënten, maar betekent vooral: luisteren, luisteren en nog eens
luisteren. We zullen zien dat ‘niet weten vaardigheden’ ook bij de andere stappen van pas
komt.
2. Context verhelderen: problemen spelen zich af in een context. Door vragen te stellen over
die context (In welk opzicht is het een probleem voor u? En voor anderen? Wat hebt u er al
aan gedaan?) krijg je informatie over die context en vind je als hulpverlener samen met de
cliënt aanknopingspunten voor mogelijke oplossingen.
3. Doelen stellen: vragen als: ‘In welk opzicht zou de hulp aan je gezin van nut zijn; wat zou er
moeten veranderen; wat zou een eerste stap zijn?’, kunnen een cliënt helpen zijn eigen
doelen te stellen.
4. Opsporen van krachten: het doorvragen op de context van een probleem leidt tot het
ontdekken van krachten.
5. Complimenteren: complimenteren is misschien wel de belangrijkste vaardigheid waar
hulpverleners over beschikken.
6. Zoeken naar uitzonderingen: uitzonderingen zijn momenten waarop een probleem in een
gezin zich niet of in mindere mate voordoet.
7. Differentiatie aanbrengen door schaalvragen: door het gebruik van schaalvragen help je
cliënten differentiatie aan te brengen in hun perceptie van het probleem. Het stellen van
schaalvragen en het doorvragen op de antwoorden is behulpzaam bh het stellen van doelen
en werkpunten
8. Toekomstprojecties maken: als je cliënten vraagt een toekomstprojectie te maken, prikkel je
de creativiteit en het voorstellingsvermogen van de cliënt.
, De systeembenadering en de contextuele benadering
De therapeuten die experimenteerden met het behandelen van gezinnen, verlegden daarmee de
focus van het individu naar de interactie tussen individuen. De systeemtheorie vormt voor de
gezinstherapie het fundament van de ‘systeembenadering’.
Circulaire causaliteit wil zeggen dat in intermenselijke relaties nooit te zeggen is wat oorzaak en wat
gevolg is, wat begin en wat einde is.
Voor het begrijpen van systemen zijn de volgende vier concepten van belang:
1. Homeostase (evenwicht); de systeembenadering gaat ervan uit dat elk systeem op zoek is
naar evenwicht.
2. De geïdentificeerde patiënt: de aanleiding voor gezinnen om hulp te zoeken is veelal het
problematische gedrag van een gezinslid, in veel gevallen een kind.
3. Systemen en subsystemen: een gezinssysteem bestaat uit verschillende subsystemen.
4. Het hiërarchisch systeem en collaties: elk systeem kent hiërarchie. hiërarchie is het verschil
in verantwoordelijkheid en macht in een systeem.
Gezinstherapie is de vorm van hulpverlening waarbij voor het eerst het gezin als systeem werd
behandeld.
Het verschil tussen gezinstherapie/systeembenadering en oplossingsgerichte benadering is de visie
op verandering. De systeembenadering gaat ervan uit dat gezinnen erop gericht zijn evenwicht te
bewaren.
De oplossingsgerichte benadering gaat ervan uit dat veranderingen altijd plaatsvinden en dus
onvermijdelijk zijn.
Het nieuwe gedrag van een individu dat leidt tot een verandering in de interactie systeem wordt
door de oplossingsgerichte therapeuten gevonden in momenten waarop het probleemgedrag
ontbreekt. Ofwel: de uitzonderingen op het probleemgedrag.
De leertheorie
Er zijn vier varianten van de leertheorie van belang voor de Intensieve Gezinsbegeleider. Deze zijn:
Klassieke leertheorie: de klassieke leertheorie is vooral bekend geworden door het werk van
Pavlov.
Operante leertheorie: de theorie van operante conditionering is een uitbreiding van de
klassieke leertheorie. De klassieke leertheorie beschrijft de invloed van de situatie
voorafgaand aan gedrag (stimulus) op het gedrag zelf (respons). Skinner ontdekte eind jaren
vijftig het verband tussen gedrag en de gevolgen van gedrag. De gevolgen van gedrag
worden vaak bepaald door de omgeving. Wanneer gedrag in een bepaalde omgeving
regelmatig wordt beloond, zal iemand dat gedrag steeds vaker gaan vertonen. Wanneer het
gedrag een onaangename consequentie heeft, zal het gedrag juist minder vaak of helemaal
niet meer voorkomen. Het versterken en afzwakken in een schema:
Toevoegen van… Wegnemen van…
… prettige dingen is… Versterken Afzwakken
… onprettige dingen is… Afzwakken Versterken
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Hilde3. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 48298 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen