Samenvatting
Duidelijke samenvatting wonen in Nederland, Brazilië en systeem aarde
Samenvatting gemaakt met de boeken de Geo en de powerpoints van de docent.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 58 pagina's
Voorbeeld 4 van de 58 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Systeem aarde1.1 planeet aarde
de aarde en acht andere planeten draaien rond de zon en vormen ons zonnestelsel.
- Mercurius, venus, aarde en mars vormen de binnenplaneten, en bestaan uit steen.
- Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunes vormen de buitenplaneten, en zijn gasplaneten.
De aarde word geschat op 4,6 miljard jaar oud.
- Geologen beschrijven dit met een geologische tijdschaal die verdeeld is in tijdperken,
periodes en tijdvakken. Het onderscheid tussen de tijdseenheden word gemaakt op basis van
kenmerkend planten- en dierenleven voor een bepaalde tijdperk en op basis van
karakteristiek gesteente.
- Vroeger had men een relatieve tijdschaal waarin de volgorde van de tijdperken bekent was,
maar de ouderdom in jaren niet.
- Nu komt men door onderzoek van radioactief gesteente in de bodem tot een absolute
ouderdomsbepaling, waarbij jaartallen aan de tijdschaal zijn gekoppeld.
De aarde is opgebouwd uit bolschillen: de kern, de mantel, de korst.
- De kern: is de binnenste schil, en bestaat uit een mengsel van nikkel en ijzer.
Het binnenste deel van de kern zit vast, de buitenkern vloeibaar
- De mantel: bestaat uit siliciumverbindingen met veel ijzer en magnesium.
De binnenmantel bestaat uit vaste stof, en de buitenmantel is taai-vloeibaar.
- De korst: is de buitenste schil, bestaat uit verbindingen van zuurstof met ijzer, calcium,
magnesium, natrium en aluminium.
De dikte van de aardkost varieert van 7 tot 10 km onder de oceanen en van 30 tot 40 km
onder de contineten. Onder gebergten kan de dikte oplopen tot 70 km.
- De grens tussen de korst en de mantel is de moho-laag.
Lithosfeer: de buitenste schil van de aarde
(bestaande uit de aardkorst en het vaste buitenste gedeelte van de aardmantel)
Asthenosfeer: bevind zich onder de lithosfeer, taai vloeibare buitenmantel
Continentaal: oceanische:
- Oudste korst - jongste korst
- Ca. 35 km dik - ca. 8 km dik
- Vooral graniet - vooral basalt
- Lichter/lager - zwaarder/ hoger
Soortelijk gewicht (2,8) soortelijk gewicht (3,0)
,1.2 drijvende contineten
vroeger gingen de geologen van de catastrofetheorie uit: ingrijpende veranderingen van het
aardoppervlak kwamen vrij plotseling en op rampzalige wijze tot stand.
- later begrijpt men dat de aarde veel langer bestaat en dat veranderingen geleidelijk zijn
gegaan. De catastrofetheorie word vervangen door het principe van actualisme
(actualiteitsbeginsel) dit stelt dat geologische krachten en processen nu hetzelfde zijn als
vroeger. ‘’ het heden is de sleutel tot het verleden’’
Alfred Wegener vond in 1912 bewijzen dat de contineten aan elkaar vast zaten.
1. Hij zag overeenkomsten tussen fossielen in uiteenlopende delen van de wereld
2. Hij vond sporen van gelijktijdige vergletsjering in Australië, Zuid-Afrika, India en Zuid-
Amerika.
3. Hij merkte ook op dat rotsen op verschillende contineten op elkaar aansloten.
- Volgens Wegener bestaan continenten uit licht gesteente en drijven zij op iets dat min of
meer vloeibaar is. Hij bedacht dat alle contineten ooit samen een oercontinent vormde, dat
hij Pangea noemde.
- Zijn theorie staat bekend als de theorie van de continentverschuiving of ‘continental drift’.
De meeste geologen vonden de theorie bespottelijk, omdat niemand er bewijzen voor kon
vinden.
Na 1965 bewezen:
- Ouderdomsbepaling van gesteente (oceanische korst is jonger dan continentale korst)
- Paleomagnetisme (het aardmagnetisme uit het verre verleden, in de loop van de geologische
geschiedenis verandert het aardmagnetisch veld. De enige verklaring kan zijn dat de
contineten van positie zijn veranderd ten opzichte van de polen)
- metingen met satellieten
nu verklaren we de verschuiving zo:
de oceaanbodem beweegt horizontaal en neemt daarbij de continenten mee.
,1.3 bewegingen van platen
de lithosfeer bestaat uit zes grote en een stuk of tien kleinere platen (continentplaten en
oceaanplaten). Deze drijven op de asthenosfeer: het deel van de buitenmantel dat taai-
vloeibaar is.
- De asthenosfeer beweegt door de inwendige warmte van de aarde. Het hete materiaal komt
omhoog, botst tegen de lithosfeer, stroomt horizontaal weg en zakt als het is afgekoeld weer
naar beneden. Deze kringlopen heten convectiestromen.
- Door middel van satellietwaarnemingen weten we dat de platen hooguit enkele decimeters
per jaar bewegen.
De processen waardoor platen onttstaan, bewegen en ook weer verdwijnen, worden
platentektoniek genoemd
De platen kunnen op drie manieren bewegen ten opzichte van elkaar:
Van elkaar af (divergentie), naar elkaar toe (convergentie) en langs elkaar heen (transforme
beweging).
Er zijn 6 plaatbewegingen.
1. Divergente breuk: de platen bewegen van elkaar af, dat gebeurt in de oceaan. Op de bodem
van de oceaan komt nieuw materiaal naar boven en vormt mid-oceanische ruggen. In deze
gebieden ontstaan ondiepe aardbevingen en rustig vulkanisme.
- een andere vorm van divergentie is als platen scheuren. Langs de breuken kan magma naar
boven komen en kunnen vulkanen ontstaan.
, 2. convergentie breuk: platen bewegen naar elkaar toe. Dit kan op drie manieren:
2. ten eerste kan een oceanische plaat tegen een continentale plaat botsen. De oceanische
plaat duikt onder de continentale en zinkt in de mantel. De plek waar dit gebeurt, heet
subductiezone en is te herkennen aan de dieptezeetrog. Daarnaast zie je altijd een
gebergte en heftige vulkanen. Ook komen er door de grote spanningen zware
aardbevingen voor.
3. Ten tweede kunnen twee oceanische platen botsen. De oudste, zwaardere plaat duikt
dan onder de jongere plaat en er ontstaat een vulkanische eilandenboog.
4. Ten derde kunnen twee stukken continentale korst botsen. Beide platen hebben
dezelfde soortelijke massa, waardoor de ene korst niet onder de andere duikt. Het
resultaat is een geweldige kreukelzone van samengeperste gesteenten en de vorming
van gebergten van grote hoogte. Door de botsing van beide continentale korsten hebben
zich plooiingsgebergten gevormd. Als bijkomende verschijnsel treden vaak aardbevingen
op.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper deboraklarenbeekx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 75323 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen