Dit is de samenvatting die ik heb gemaakt voor VK2.3PED gedurende blok 3 van . In deze samenvatting zijn alle hoofdstukken te vinden uit het boek “Van Leertheorie Naar Onderwijspraktijk” die in de toetsmatrijs van staan. Ik heb vaak de neiging om in mijn samenvattingen redelijk precies te zijn...
Inhoudsopgave
Deel 1: algemeen beeld van leren............................................................................................................................................ 3
1. Leren: een complex en onzichtbaar proces (24 pagina’s)....................................................................................................... 3
1.1 Algemeen beeld van het fenomeen leren...................................................................................................................................3
1.2 Leren, rijping en de rol van de hersenen.....................................................................................................................................3
1.2.1 Leren en rijping...................................................................................................................................................................3
1.2.2 Rol van de hersenen...........................................................................................................................................................3
1.2.3 Gevolgen voor leren en lesgeven.......................................................................................................................................4
1.3 Leren als duurzame gedragsverandering...................................................................................................................................5
1.4 Persoonlijke opvattingen over leren en kennis...........................................................................................................................5
2. Leersoorten en leerstijlen (27 pagina’s)................................................................................................................................ 7
2.1 Inhoudsdimensie van het leren...................................................................................................................................................7
2.2 Hoofdsoorten van leren..............................................................................................................................................................7
2.2.1 Cognitief leren....................................................................................................................................................................7
2.2.2 Sociaal-affectief leren.........................................................................................................................................................7
2.2.3 Psychomotorisch leren.......................................................................................................................................................8
2.2.4 Competentieleren...............................................................................................................................................................8
2.3 Leerstijlen....................................................................................................................................................................................9
2.3.1 Leerstijl: een poging tot definiëren....................................................................................................................................9
2.3.2 Leerstijlopvatting van Vermunt..........................................................................................................................................9
2.3.3 Leerstijlopvatting van Kolb...............................................................................................................................................10
2.3.4 Leerstijlen: didactiek en kritische kanttekeningen...........................................................................................................11
Deel 2: Leertheorieën............................................................................................................................................................ 12
3. Leren volgens het behaviorisme (24 pagina’s)..................................................................................................................... 12
3.1 Behaviorisme............................................................................................................................................................................12
3.1.1 Ontstaan van behaviorisme als reactie op de bewustzijnspsychologie...........................................................................12
3.1.2 Methodische opvattingen van J.B. Watson......................................................................................................................12
3.2 Drie leertheoretische principes.................................................................................................................................................12
3.2.1 Klassiek conditioneren......................................................................................................................................................12
3.2.2 Operant conditioneren.....................................................................................................................................................13
3.2.3 Modelleren.......................................................................................................................................................................13
3.3 Behavioristische leertheorieën en lesgeven.............................................................................................................................14
4 Handelingspsychologie en leren (18 pagina’s)...................................................................................................................... 15
4.1 Ideologisch fundament.............................................................................................................................................................15
4.2 Cultuurhistorische theorie van Vygotsky..................................................................................................................................15
4.2.1 Interiorisatieproces..........................................................................................................................................................15
4.2.2 Zones van ontwikkeling....................................................................................................................................................16
4.3 Trapsgewijs leren van Galperin................................................................................................................................................16
4.3.1 Trapsgewijze vorming van mentale handelingen.............................................................................................................17
4.3.2 Een oriënteringsbasis aanreiken......................................................................................................................................17
5 Cognitieve psychologie en leren (19 pagina’s)...................................................................................................................... 18
5.1 Bronnen van de cognitieve leerpsychologie.............................................................................................................................18
5.2 Ontdekkend leren van Bruner...................................................................................................................................................18
5.2.1 Drie representatievormen................................................................................................................................................18
5.2.2 Zelfontdekkend leren.......................................................................................................................................................19
5.2.3 Begeleid zelfontdekkend leren.........................................................................................................................................19
, 5.3 Ausubel’s visie op het leren van begrippen..............................................................................................................................19
5.3.1 Actief ontvangend en betekenisvol leren.........................................................................................................................20
5.3.2 Ankerbegrippen en ‘organizers’.......................................................................................................................................20
6 Constructivistische opvattingen over leren (27 pagina’s)...................................................................................................... 22
6.1 Constructivisme als kennisleer.................................................................................................................................................22
6.2 Leren volgens het constructivisme...........................................................................................................................................22
6.3 Bevorderen van zelfregulerend leren.......................................................................................................................................24
6.3.1 Vervullen van leerfuncties nader bekeken.......................................................................................................................24
6.3.2 Vergroten van het zelfstandig leervermogen...................................................................................................................24
6.4 Werkplekleren..........................................................................................................................................................................24
6.4.1 Van werkend leren tot lerend werken.............................................................................................................................24
6.4.2 Leerprocessen op de werkplek.........................................................................................................................................25
6.4.3 Mogelijkheden en valkuilen van werkplekleren...............................................................................................................25
6.5 Constructivistische “nieuwe leren” ter discussie......................................................................................................................26
Deel 3: Bijzondere aspecten van het leren.............................................................................................................................. 27
7 Geheugen en leren (17 pagina’s)......................................................................................................................................... 27
7.1 Ontstaan en organisatie van het geheugen.............................................................................................................................27
7.2 Relatie tussen geheugen en leren.............................................................................................................................................27
7.2.1 Een model voor informatieverwerking............................................................................................................................27
7.2.2 Codeerproces: van waarneming naar opslag van informatie..........................................................................................27
7.2.3 Adviezen om beter te onthouden....................................................................................................................................28
7.2.4 Terugzoeken van informatie in het geheugen.................................................................................................................28
7.2.5 Vergeten...........................................................................................................................................................................28
7.3 Relatie tussen geheugen en lesgeven.......................................................................................................................................28
In deze samenvatting zijn alle hoofdstukken te vinden uit het boek “Van Leertheorie Naar
Onderwijspraktijk” die in de toetsmatrijs van 2020-2021 staan. Ik heb vaak de neiging om in mijn
samenvattingen redelijk precies te zijn en daarom bestaat de samenvatting uit 28 pagina’s. Er staan foto’s
van figuren en overzichten in die niet samen te vatten zijn, ik werk in lijstjes of opsommingen waar nodig.
Ik gebruik volledige zinnen, omdat ik anders de enige ben die de verbanden van losse begrippen in de
samenvatting begrijp. Het is een uitgebreide samenvatting, maar ik denk wel dat je hiermee niks van de
lesstof mist uit het boek, zonder dat je alle 178 pagina’s hoeft te lezen.
, Deel 1: algemeen beeld van leren
1. Leren: een complex en onzichtbaar proces (24 pagina’s)
1.1 Algemeen beeld van het fenomeen leren
Overal waar je in contact komt met andere mensen, kun je iets leren. Hier is geen school of leerkracht voor
nodig. Er is een onderscheid tussen leren binnen en buiten school. Op school is het leren naar inhoud en
vormgeving door anderen gepland en bepaald om leerdoelen te realiseren, daarnaast is het abstracter en
uit context gehaald om in kleine stukjes aan te bieden aan leerlingen. Dit schoolse leren heet ook wel
formeel of intentioneel leren. Buitenschools leren heet informeel of incidenteel leren (natuurlijk of
spontaan leren). Non-formeel leren is doelgericht en georganiseerd, maar buiten reguliere
onderwijs-/opleidingsinstellingen (bijvoorbeeld congres of cursus). De grenzen tussen deze 3 vormen zijn
niet heel duidelijk. Volgens Onderwijsraad (2003) moet formeel leren op school gecombineerd worden met
informeel leren op de werkplek. Er kan ook informeel intentioneel iets geleerd worden, bijvoorbeeld advies
vragen of krijgen.
1.2 Leren, rijping en de rol van de hersenen
1.2.1 Leren en rijping
Er is veel discussie over het onderscheid tussen leren en rijping en hoe deze processen zich verhouden tot
ontwikkeling, Einde van 19e eeuw werd dit gezegd: leren = verandering in waarneembaar gedrag door
buiten individu gelegen factoren. Rijping = verandering in waarneembaar gedrag door biologische
redenen/in persoon of organisme gelegen factoren. Ontwikkeling = opeenstapeling van leerervaringen die
mogelijk zijn door rijping. Nu is onderscheid minder scherp, rijping is ook afhankelijk van omgeving en komt
niet spontaan tot stand.
1.2.2 Rol van de hersenen
Door nieuwe technologieën kunnen we hersenactiviteit zichtbaar maken en dit geef nieuwe input vanuit
neurowetenschappen. Hersenstructuur bestaat uit: grote- en kleine hersenen en hersenstam. Bovenste
deel van hersenstam = middenhersenen en pons. Onderste deel van hersenstam = verlengde merg en
vormt verbinding met ruggenmerg. Limbisch systeem = emotionele hersenen (speelt ook rol bij geheugen).
Grote hersenen zijn verdeeld in 2 helften: hemisferen, verbonden met hersenbalk. Buitenkant hiervan
bestaat uit cortex/hersenschors, om de middenhersenen. Beide hersenhelften bestaan uit 4 kwabben met
eigen functies:
Frontaalkwab (frontale cortex) = heeft te maken met beoordeling, problemen oplossen, spreken,
schrijven, intelligentie, concentratie, impulscontrole, doelgerichtheid en zelfbeeld. In prefrontale
cortex (deelgebied) vinden leerprocessen plaats.
Wandkwab (pariëtale cortex) = heeft te maken met interpretatie van taal, visuele perceptie,
interpreteren zintuigelijke en geheugensignalen, tastzin en controle over lichaamsdelen.
Achterhoofdskwab (occipitale cortex) = interpreteert kleur, licht en beweging
Slaapkwab (temporale cortex) = regelt begrijpen van taal, geheugenprocessen, motivatie, gehoor
en is centrum van emoties.
Kleine hersenen spelen rol bij vloeiend bewegen.
Het gegeven dat hersenen ontwikkelen tot ruim na 20e levensjaar is belangrijk voor leren en lesgeven.
Eveline Crone heeft het volgende figuur in elkaar gezet:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bmbakker. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
