Samenvatting
Samenvatting Feniks Historische Contexten VWO: de Verlichting
Alle informatie uit dit hoofdstuk die je nodig hebt om je examen/ tentamen te maken.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 9 pagina's
Voorbeeld 2 van de 9 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
1 beoordeling
Door: laraebeckerman • 2 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Historische contextDe Verlichting
Welke ideeën ontstonden tijden de Verlichting over de ideale samenleving,
1650-1789?
Empirisme en rationalisme
16e en 17e eeuw: wetenschappelijke revolutie.
Dat was het systematisch verwerven van kennis d.m.v. empirisme en rationalisme.
Empirisme: nieuwe kennis door waarneming en ervaring.
Rationalisme: nieuwe kennis door gebruik van rede.
Belangrijkste gevolgen:
- Ontdekking van natuurwetten. Bijvoorbeeld de wet van de zwaartekracht.
- Ontstaan van vooruitgangsgedachte. Optimisme wat aanmoedigt om vooruit
te gaan.
17e en 18e eeuw: Verlichting.
Stroming van geleerden die meende dat alles met behulp van het verstand kon
worden verklaard. Dat zou bijdragen aan de vooruitgang van de samenleving.
Dat zorgde voor grote veranderingen in het denken over de samenleving.
- Van: een samenleving gebaseerd op erfelijke rechten en plichten of religieuze
ideeën (traditie en bijgeloof).
- Naar: samenleving gebaseerd op de rede.
Gematigde en radicale verlichting
Verlichte denkers dachten na over:
- Politiek:
o Soevereiniteit bij koning of bevolking.
o Relatie tussen vorst en onderdaan, wie dient wie?
o Relatie tussen staat en burger.
o Vrijheid en gelijkheid. (ook sociale verhoudingen)
- Religie:
o Hoeveel invloed had God op het dagelijks leven?
o Scheiding van kerk en staat?
o Moest er meer religieuze tolerantie komen?
Twee stromingen onder de Verlichte denkers:
1. Gematigd: in de samenleving moet een balans gezocht worden tussen de
oude en de nieuwe (verlichte) ideeën.
2. Radicaal: grote verandering: democratie, gelijkheid en vrijheid van
meningsuiting moeten de basis van de samenleving vormen.
, Immanuel Kant over Verlichting:
- Sapere Aude! (durf je verstand te gebruiken).
- De meeste mensen zijn niet gewend om hun verstand te gebruiken. Dit komt
door luiheid en lafheid.
- Het volk kan slechts langzaam verlicht worden.
- Hij was dus een gematigde verlichter.
- Empirisme en rationalisme moeten samen gebruikt worden, ze werken samen.
De invloed van God
Wat was de invloed van God op het dagelijks leven:
- Traditioneel idee:
o God heeft de wereld geschapen.
o Hij staat buiten de wereld en heeft alle invloed op het dagelijks leven.
Baruch de Spinoza: Radicaal.
- God is de schepping. Alles is een verschijning van God.
- God is geen buitenstaander en kan dus niet ingrijpen in het dagelijks leven.
- Alles verloopt in de schepping volgens natuurwetten, wonderen bestaan dus
niet.
Zelfs in de ‘tolerante’ Republiek was er veel kritiek op de ideeën van Spinoza, met
name van strenge calvinisten.
Het sociaal contract
Traditioneel idee: de soevereiniteit ligt bij de vorst.
- Droit divin: Het Goddelijk recht om als absoluut vorst te regeren.
- Een opstand tegen de vorst is dus een opstand tegen God.
Verlichte denkers publiceerden nieuwe ideeën over soevereiniteit, de relatie tussen
vorst en onderdaan en tussen staat en burger.
Een sociaal contract is een contract tussen vorst en burgers of tussen burgers
onderling.
- Doel: voorkomen van oorlogen tussen vorst en burgers of tussen burgers
onderling.
o Afspraak: burgers dragen bepaalde taken over aan de overheid.
Bijvoorbeeld: rechtspraak en oorlogsvoering.
o Overheid beschermt de rechten van de burgers via wetgeving.
John Locke over het sociaal contract:
- Volk heeft in alle vrijheid besloten een samenleving te vormen.
- Er is geen contract waarin staat dat de vorst over het volk mag heersen. De
soevereiniteit ligt bij het volk.
- Burgers waren elkaars gelijken en behielden hun vrijheid.
- Vorst moet het volk beschermen en zorgen voor bescherming van hun
natuurlijke rechten: vrijheid, leven en bezit.
- Een slechte vorst mag afgezet worden door het volk.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper annemarievandenberg1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen