Samenvatting
Samenvatting NECTAR 4VWO hoofdstuk 2: cel en leven
NECTAR 4VWO hoofdstuk 2: cel en leven
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Leerdoelen Hoofdstuk 2: Cel en Leven2.1. Cellen leven samen (CE)
- Biologisch onderzoek kan plaatsvinden op verschillende organisatieniveaus. Je kunt deze
organisatieniveaus context benoemen. (zoals in opdracht 4)
Molecuul= een structuur die bestaat uit meerdere atomen en met alle eigenschappen van die
bepaalde stof (pijnstiller)
Organel= een onderdeel van een cel met een bepaalde taak
Cel= de functionele basiseenheid van elk organisme
Weefsel= groep cellen met dezelfde bouw en functie
Orgaan= verschillende weefsels die samenwerken aan een bepaalde taak (spieren)
Orgaanstelsel= diverse organen die samen een bepaalde taak hebben (gewrichten)
Organisme= een levend wezen
Populatie= een groep organismen van dezelfde soort in een bepaald gebied. (alle organismen
met vergelijkbare eigenschappen die zich onderling kunnen voortplanten en vruchtbare
nakomelingen kunnen krijgen, horen tot dezelfde soort)
Levensgemeenschap= alle organismen (die onderling relaties hebben) in een bepaald gebied
Ecosysteem= een begrenst gebied waarin organismen met elkaar en met de levenloze natuur
relaties hebben.
Systeem aarde= een dynamisch systeem gevormd door alle fysische, chemische en biologische
processen op aarde en hun onderlinge interacties.
- Je kunt de levenskenmerken van een organisme benoemen en toelichten.
Een organisme heeft levenskenmerken(= Alle kenmerken, eigenschappen en processen die
typisch zijn voor het leven zoals we dat op aarde kennen)
o Opgebouwd uit één of meer cellen
o Groei
o Voortplanting
o Stofwisseling (opnemen, omzetten en afgeven van stoffen)
o Waarnemen van en reageren op veranderingen in de omgeving
o Organisatie van erfelijk materiaal
- Je kunt uitleggen hoe bij groei de verhouding tussen oppervlak en volume verandert. Je kunt
uitleggen wat dit voor gevolgen heeft voor de warmteproductie en warmteafgifte bij grote en
bij kleine dieren.
Als een voorwerp groter wordt, wordt zijn oppervlakte/volume verhouding kleiner
afgifte/opname stoffen en warmte verloopt bij een grote cel/ groot organisme langzamer.
- Je weet wat celdifferentiatie is en weet wanneer celdifferentiatie plaatsvindt. Je kunt
uitleggen wat het belang is van celdifferentiatie.
Celdifferentiatie= het ontstaan van cellen met een eigen vorm en functie, dit gebeurt in het
ontwikkelingsstadium van het embryo.
- Je kunt uitleggen wat stamcellen zijn en waar stamcellen normaal gesproken voor dienen.
Stamcellen= ongedifferentieerde cellen die blijven delen en nog tot alle celtypen kunnen
uitgroeien. Ze zorgen voor de aanmaak van gespecialiseerde cellen, zoals bijvoorbeeld
hartspiercellen, rode bloedlichaampjes en huidcellen.
, - Je kunt uitleggen op welke manier stamcellen (nu en in de toekomst) gebruikt kunnen worden
voor het genezen van diverse ziekten.
Uit dochtercellen kunnen artsen weefsel maken, zoals eilandjes van Langerhand of
zenuwweefsel. Door stamcellen te isoleren uit de patiënt zelf, bv uit het beenmerg, is het gevaar
op afstoting klein.
- Je kent de verschillende stamcelbronnen.
Embryonale cellen en cellen in het beenmerg
- Je weet dat het gebruik van embryonale stamcellen ethische dilemma’s oproept en kunt
argumenten voor en tegen het gebruik van embryonale stamcellen noemen .Je kunt in een
discussie over het gebruik van stamcellen je eigen standpunt verwoorden en ondersteunen
met argumenten.
Voor: het kan de gezondheid van een persoon verbeteren
Tegen: Je gebruikt cellen uit een levend wezen, dat er vervolgens aan dood gaat.
2.2. Cellen (CE)
Een cel produceert allerlei stoffen o.a. eiwitten.
Eiwitten:
1. Enzymen processen in de cel goed te laten verlopen
2. Speciale eiwitten (insuline, hemoglobine, spier-eiwitten)
Een eiwit is opgebouwd uit aminozuren. Elk type eiwit heeft een andere volgorde van aminozuren. In
de kern ligt op het DNA de code voor de volgorde van de aminozuren.
- Je kunt (m.b.v. Binas 79C) de onderdelen van een dierlijke cel herkennen, benoemen en weet
wat de functie is van alle onderdelen.
Ribosomen= hier worden aminozuren in de juiste volgorde aan elkaar gekoppeld tot een eiwit
(=eiwitsynthese)
Ruw ER= met ribosomen bewerkings- en transportsysteem voor eiwitten
Glas ER= zonder ribosomen productie van diverse vetachtige stoffen, tevens transportsysteem
Golgi-systeem= bewerking van eiwit of vet, sortering en verpakking in transportblaasjes.
Mitochondrium= energiecentrale van de cel
Lysosomen= blaasjes waarin verteringsenzymen zitten die versleten celorganellen kunnen afbreken
- Je kunt beschrijven langs welke route een eiwit gemaakt wordt en wordt afgeleverd op de
juiste plaats binnen of buiten de cel. Je kunt (m.b.v. Binas 79D) aangeven welke celorganellen
hierbij betrokken zijn en op welke wijze. * zie tekening*
- Je kunt beschrijven hoe een cel aan energie komt voor energievragende processen.
De cel gebruikt ATP(= energierijke stof) . Deze ATP ontstaat in de mitochondriën als er glucose
gedissimileerd(=verbrand) wordt.
- Je weet wat met het celskelet bedoeld wordt en wat de functie is van dit cel skelet
Cel skelet(=cytoskelet)= netwerk van eiwitdraden voor stevigheid en vorm. Wordt ook gebruikt
voor het transport van blaasjes.
- Je kent de verschillen in bouw tussen plantencellen en dierlijke cellen (gebruik Binas 79 B/C en
Binas 78) en kunt in een afbeelding een plantencel/dierlijke cel herkennen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rooswezenbeek. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 76462 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen