Samenvatting
Samenvatting boek: Mens en Recht hoofdstuk 14 (strafrecht)
In deze samenvatting wordt hoofdstuk 14 van het boek Mens en Recht samengevat. Dit hoofdstuk beschrijft het strafrecht.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 13 pagina's
Voorbeeld 3 van de 13 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
2 beoordelingen
Door: amberhartmankok • 1 jaar geleden
Door: simonegroenewegen • 5 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting Mens en Recht hoofdstuk 14 – StrafrechtStrafbaar feit (delict), is als iemand een wettelijke regeling overtreedt en daar een straf op
staat. In de wet staat precies geschreven welke menselijke gedragingen strafbaar zijn.
Niet iedere dader die een strafbaar feit heeft gepleegd, hoeft ook strafbaar te zijn. Wanneer
iemand bijvoorbeeld handelde uit zelfverdediging is hij niet altijd strafbaar.
Binnen het strafrecht geldt er bescherming voor de betrokkene. Dit omdat het strafrecht erg
ingrijpen kan zijn. Zo gelden er ook een aantal principes:
- Iemand kan niet gestraft worden voor een feit dat niet strafbaar is gesteld in de wet.
Dit wordt het legaliteitsbeginsel genoemd.
- Iemand kan niet tweemaal voor hetzelfde feit worden gestraft.
- Wanneer er een nieuw artikel in het Wetboek van Strafrecht wordt geschreven, kan
iemand niet met terugwerkende kracht worden veroordeeld.
In het Wetboek van strafrecht staan gedragingen van personen die verboden zijn (materieel
strafrecht). Deze beschreven gedragingen in de wet worden strafbepalingen genoemd. In het
wetboek staat ook beschreven wat voor soort straf er op dat delict staat en wat de maximale
hoogte is voor het strafbaar feit.
Naast het wetboek van strafrecht staan er ook strafbepalingen beschreven in andere
wetboeken. Denk hierbij aan:
- De Opiumwet (drugs, het is verboden drugs te verhandelen en te bezitten).
- De Vuurwapenwet (het bezitten van vuurwapens zonder vergunning is strafbaar).
- De Wet op de uitgebreide identificatieplicht (het niet kunnen identificeren door
personen van 14 jaar en ouder is strafbaar).
- De Wegenverkeerswet (verkeersovertredingen zijn ook strafbaar).
- Strafbare feiten in een provinciale of gemeentelijke verordening (denk hierbij aan:
tippelen, demonstreren zonder vergunning).
Misdrijven en overtredingen
Strafbare feiten zijn onder te verdelen in misdrijven en overtredingen. Een misdrijf is (vaak)
een ernstiger delict dan een overtreding. In boek 2 van het Wetboek van Strafrecht staan alle
misdrijven en in boek 3 staan alle overtredingen. In de Wegenverkeerswet staat bij alles
apart aangegeven of het een misdrijf of een overtreding is. Hieronder zullen de concrete
verschillen tussen misdrijven en overtredingen worden weergegeven:
Misdrijven Overtredingen
Behandeling door de rechtbank Behandeling door de kantonrechter
Dader krijgt meestal een strafblad Dader krijgt geen strafblad
Sanctie is gevangenisstraf Sanctie is hechtenis
Voorbereidingen van een misdrijf kan Voorbereidingen van een overtreding zij n
strafbaar zijn niet strafbaar
Medeplichtigheid is mogelijk Medeplichtigheid is niet mogelijk
Poging tot het plegen van een misdrijf is Poging tot het plegen van een overtreding is
strafbaar niet strafbaar
,Een poging om een misdrijf te plegen is strafbaar, omdat het proberen ervan al gevaarlijk is
of gevaar oplevert. Iemand kan voor een “poging tot” is strafbaar wanneer er aan de
onderstaande voorwaarden is voldaan:
- De dader moet de bedoeling hebben gehad een strafbaar feit te plegen;
- Er moet een begin van uitvoering van het misdrijf zijn gemaakt;
- De dader heeft zelf niet in de hand gehad dat het misdrijf is mislukt. Als het aan hem
had gelegen zou hij het misdrijf hebben gepleegd. In de wet wordt dit geen vrijwillige
terugtred genoemd.
Sommige handelingen die dienen om een strafbaar feit te plegen zijn ook strafbaar, ook al is
er nog geen begin gemaakt met de uitvoering van het strafbaar feit. Denk hierbij aan dat de
dader opzettelijk voorwerpen, stoffen informatiedragers, ruimten en vervoermiddelen
bestemd tot het begaan van een misdrijf verwerft, invoert, doorvoert, uitvoert of voorhanden
heeft.
Bij strafbare voorbereidingen en een strafbare poging wordt de maximale hoofdstraf van het
misdrijf met een derde verminderd.
Iemand heeft een strafbaar feit geleegd wanneer diegene aan alles wat er in de strafbepaling
beschreven staat, heeft voldaan. In de strafbepaling wordt het delict omschreven (dit wordt
in het strafrecht delictomschrijving genoemd).
Voorwaarden voor strafbaarheid
Iemand is pas strafbaar als er voldoende bewezen is dat aan de volgende vereisten is
voldaan:
- Alles wat er in de delictomschrijving staat vermeld, moet zijn bewezen;
- Het moet duidelijk zijn dat het gepleegde feit in strijd is met de wet/ met het recht ( het
feit moet wederechtelijk onrechtmatig zijn gepleegd).
- Het moet duidelijk zijn dat de verdacht schuld heeft aan het gepleegde feit. De
gedragingen moeten aan hem te wijten zijn.
Strafuitsluitingsgronden
Het kan zijn dat iemand een delict heeft gepleegd maar dat hij toch niet wederechtelijk
(onrechtmatig) geeft gehandeld en dus niet schuldig is. De verdachte is dan niet strafbaar
voor het gepleegde feit. Strafuitsluitingsgronden zijn:
- Rechtvaardigingsgronden
- Schulduitsluitingsgronden
Ze zijn te vinden in art. 39-44 WvSr.
Rechtvaardigingsgronden
De verdachte heeft in feite een goed excuus voor zijn handelen. Hij heeft niet onrechtmatig
gehandeld. Vindt de rechter ook dat er sprake is van rechtvaardigingsgrond en wordt het
excuus van de verdachte aanvaard, dan is de verdachte niet strafbaar. De rechter ontslaat in
zo’n geval de verdachte van rechtsvervolging (hij kan niet meer door de wet vervolgt worden
voor zijn gepleegde feit).
, De bekendste rechtvaardigingsgrond is noodweer. Bij noodweer heeft de verdachte gebruik
gemaakt van het recht om zich te verdedigingen. Een kanttekening aan noodweer is, is dat
het lastig is om de grenzen van noodweer vast te stellen. Hoever mag iemand gaan om zich
te verdedigen? Hiervoor spelen een aantal criteria een rol:
- Er moet sprake zijn van een concrete echte aanval of aanranding waar iemand
zichzelf tegen moet verdedigen. De angst voor aanval is niet voldoende om je te
verdedigen. De verdediging moet noodzakelijk zijn.
- De verdachte moet onmiddellijk op de aanval/ aanranding hebben gereageerd. Hij
mag geen tijd hebben gehad om na te denken.
- Het middel waarmee iemand zich heeft verdedigd moet in verhouding staan met de
ernst van de daad van diegene die hem aanvalt.
Schulduitsluitingsgronden
De twee bekendste schulduitsluitingsgronden zijn:
- Noodweerexces
- Ontoerekeningsvatbaarheid
Iemand heeft wel een strafbaar feit gepleegd, maar wordt door de rechter niet schuldig
bevonden en kan daardoor worden ontslagen van rechtsvervolging.
Het verschil tussen noodweer en noodweerexces is dat, iemand bij noodweerexces veel
meer geweld heeft gebruikt dan nodig was om zich te verdedigen. Er moet sprake zijn van
extreme agressie die is ontstaan door extreme angst of paniek die werd veroorzaakt door de
aanval/ aanranding.
Bij ontoerekeningsvatbaarheid is de verdachte niet schuldig, omdat het gepleegde feit hem
niet aangerekend kan worden omdat er sprake is van een gebrekkige geestelijke
ontwikkeling of een psychische stoornis bij de verdachte. Er moet wel een verband zijn
tussen de stoornis of gebrekkige ontwikkeling en het gepleegde delict.
De rechter bepaald aan de hand van het advies van de psychiater of andere
gedragsdeskundige of er sprake is van ontoerekeningsvatbaarheid. Hij stelt vast of de
verdachte geheel ontoerekeningsvatbaar of enigszins verminderd toerekeningsvatbaar is.
Andere schulduitsluitingsgronden zijn:
- Psychische overmacht
- Onbevoegd gegeven ambtelijk bevel
Verschillende daders bij een strafbaar feit
- Medeplegen ( een medepleger is een dader die bewust meewerkt om een strafbaar
feit te plegen en op die manier betrokken is. Hij heeft de bedoeling gehad om samen
met iemand het strafbaar feit te plegen. Het hoeft niet zo te zijn dat iemand hier van
te voren bewust afspraken over heeft gemaakt, maar op hert moment van het plegen
moeten ze elkaar hierover begrijpen. Medeplegers worden net zo gestraft als de
plegers van het strafbare feit.
- Uitlokking ( is wanneer een persoon een andere persoon uitlokt om een strafbaar
feit te plegen. Dit doet hij door beloften, giften, geweld, misbruik van gezag,
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ReneeMWD. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 64438 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen