Inleiding gezondheidsvoorlichting → Brug et al. (2017) hoofdstuk 1: p. 15 t/m 26
1. Je kunt aangeven wat de begrippen: analyseren, determinanten, gedragsverandering,
gezondheidsinterventie, voorlichtingscampagne en implementatie betekenen.
Gedragsverandering: verandering in een gedragsdeterminant
Gezondheidsinterventie: Dat kan dus een maatregel zijn, een training, een website, een
voorlichtingsfolder enz.., gericht op het bevorderen van gezondheid/gezond gedrag.
Analyse: (=ontleden/’uitpluizen’/uiteenzetten tot beter begrip).
is het grondig onderzoeken en het ontleden van iets.
Determinanten: een factor die bepalend is, dus bijvoorbeeld kennis.
implementatie: het uitvoeren van de geplande interventies/de campagnes. Het wordt in de praktijk
gebracht.
Voorlichtingscampagne: een campagne bestaat uit verschillende interventies die gericht zijn op
verschillende doelgrepen, het is belangrijk dat de interventies met elkaar samenhangen en hetzelfde
hoofddoel borgen.
2. Je kunt het verschil uitleggen tussen gezondheidsbevordering en gezondheidsvoorlichting.
Gezondheidsbevordering
is het koepelbegrip. Hierbinnen vallen ALLE interventies, activiteiten, voorzieningen en wetten die
als doel hebben bij te dragen aan een betere gezondheid van het individu/bevolking. dit is niet
vrijwillig. Dit wordt dus ook wel gezondheidspreventie genoemd. Denk bijvoorbeeld aan de wet: niet
rijden met alcohol op, is een preventie.
Gezondheidsvoorlichting
is een specifiek deel van de gezondheidsbevordering. Het zijn diverse activiteiten/interventies voor
een vrijwillige gedragsverandering. Voorbeelden zijn: bevolkingsonderzoek, vaccinatie programma’s
Patiëntenvoorlichting
is weer een specifiek onderdeel van gezondheidsvoorlichting de meest bekende hiervan is
voorlichting van een zorgverlener, in een één op één situatie, bijv. bij de huisarts, apotheek,
fysiotherapeut.
, 3. Je kunt het verschil tussen de begrippen universele, selectieve, geïndiceerde en zorg gerelateerde
preventie
benoemen je kunt elke vorm van deze preventie illustreren met een voorbeeld.
Als je gezondheidsbevordering of preventie in een doelgroep wil verdelen heb je deze groepen:
Neem het voorbeeld: corona
Universele preventie: gezonde bevolking kan dit ook wel populatie benadering noemen.
Wij moesten allemaal onze handen wassen en 1.5 meter afstand houden van elkaar is een algemene
preventie
Selectieve preventie: risicogroepen (hoog risico benadering)
Oudere mensen (in verpleeghuizen) en mensen met een aandoening extra voorzichtig zijn, of
geïsoleerd en geen bezoek
Geïndiceerde preventie: personen met beginnende klachten (hoog risico benadering)
Als je hoest/koorts hebt: binnen blijven
Zorg gerelateerde preventie: patiënten
Als je corona hebt: geïsoleerd en geen contact met anderen zonder bescherming
Deze kan je ook nog naar een ziektefase indelen, de preventie maatregelen:
Primair: (universeel) = voorkomen dat mensen ziek worden door promoten gezonde leefstijl en
gezonde omgeving (selectief of universeel)
Secundair: (selectief of geïndiceerd) = vroege opsporing van ziektes en daardoor eerder kunnen
behandelen
Tertiair: (zorg gerelateerd, dus bij patiënten) = complicaties en ziekteverergering voorkomen.
Extra:
6 stappen van gezondheidsverandering
Er zijn verschillende protocollen en planningsmodellen ontwikkeld die een GB’er kan helpen. Dit
model dwingt de voorlichter om op educatieve wijze gewenste uitkomsten terug te voeren naar
oorzaken en oplossingen.
Model voor Planmatige Gezondheidsvoorlichting en Gedragsverandering
1. analyse van gezondheidsproblemen
2. analyse van gedrag
3. analyse van determinanten van gedrag