Kinderen met Speciale Onderwijsbehoeften – Week 5
Samenvatting: Mitchell (2015)
Wat écht werkt: 27 evidence based strategieën voor het onderwijs
Strategie 3 – Sociale-vaardigheidstrainingen
“Leer leerlingen hoe ze positief moeten omgaan met anderen”
De Strategie
Social skills training, het trainen van sociale vaardigheden, is een reeks strategieën gericht
op het helpen van leerlingen met het invoeren en onderhouden van positieve interacties met
anderen. Sociale-vaardigheidstraining hangt samen met de context en de componenten van
motivatie van het leer- en onderwijsmodel.
Sociale-vaardigheidstraining is gericht op de inhoud van wat je onderwijst. In termen van
methoden of strategieën die toegepast worden om de leerlingen sociale vaardigheden bij te
brengen, moeten veel van de andere strategieën uit dit boek worden ingezet. Dat zijn
coöperatief leren (S1), peer-tutoring (S2), behavioristische benaderingen (S11),
gedragsfunctieanalyse (S12), directe instructie (S14), klassenklimaat (S22) en Schoolwide
Positive Behavior Support (S23.2).
Het Achterliggende Idee
Wat verstaan we onder sociale vaardigheden?
Sociaalvaardige mensen zijn in staat hun sociale omgeving te beheersen, omdat ze sociale
situaties begrijpen en er effectief op reageren. Ze bezitten de volgende eigenschappen:
Sociale gevoeligheid: het juist aanvoelen van de betekenis van een sociale
gebeurtenis, dat wil zeggen decoderen van sociale signalen en het begrijpen van sociale
processen zoals vriendschap en wederkerigheid.
Inlevingsvermogen: het kunnen “lezen” van mensen en begrijpen hoe zij de wereld
ervaren.
Sociaal inzicht: het begrijpen van sociale situaties en bevatten wat er in een sociaal
samenzijn gebeurt, het begrijpen van eigenschappen en motivaties van anderen.
Moreel oordeel: het evalueren van sociale situaties in relatie tot morele codes en
ethische principes.
Sociale communicatie: het begrijpen hoe ze effectief met anderen kunnen omgaan en
het gedrag van anderen kunnen beïnvloeden, een vaardigheid die zelfmonitoring en het
correct overbrengen aan anderen wat men denkt of voelt omvat.
Sociaal probleemoplossend vermogen: het oplossen van conflicten en het begrijpen
hoe het gedrag van anderen te beïnvloeden is om gewenste doelen te bereiken.
Waarom is sociale-vaardigheidstraining gewenst?
De meeste kinderen maken zich de sociale vaardigheden die in hun cultuur toepasselijk zijn,
vrij gemakkelijk eigen, maar enkelen lukt dat niet en dan moeten ze expliciet worden
aangeleerd. Sommige kinderen hebben een beperkte sociale perceptie en bezitten daarom
minder sociale vaardigheden, dat is met name het geval bij kinderen met autisme of
emotionele en/of gedragsstoornissen. Het is ook het geval bij leerlingen met ernstige
beperkingen, van wie er velen problemen hebben met het sluiten van betekenisvolle en
gelijkwaardige vriendschappen.
1
, De Strategie
Social skills training, het trainen van sociale vaardigheden, is een reeks strategieën gericht
op het helpen van leerlingen met het invoeren en onderhouden van positieve interacties met
anderen. Sociale-vaardigheidstraining hangt samen met de context en de componenten van
motivatie van het leer- en onderwijsmodel.
Sociale-vaardigheidstraining is gericht op de inhoud van wat je onderwijst. In termen van
methoden of strategieën die toegepast worden om de leerlingen sociale vaardigheden bij te
brengen, moeten veel van de andere strategieën uit dit boek worden ingezet. Dat zijn
coöperatief leren (S1), peer-tutoring (S2), behavioristische benaderingen (S11),
gedragsfunctieanalyse (S12), directe instructie (S14), klassenklimaat (S22) en Schoolwide
Positive Behavior Support (S23.2).
Het Achterliggende Idee
Wat verstaan we onder sociale vaardigheden?
Sociaalvaardige mensen zijn in staat hun sociale omgeving te beheersen, omdat ze sociale
situaties begrijpen en er effectief op reageren. Ze bezitten de volgende eigenschappen:
Sociale gevoeligheid: het juist aanvoelen van de betekenis van een sociale
gebeurtenis, dat wil zeggen decoderen van sociale signalen en het begrijpen van sociale
processen zoals vriendschap en wederkerigheid.
Inlevingsvermogen: het kunnen “lezen” van mensen en begrijpen hoe zij de wereld
ervaren.
Sociaal inzicht: het begrijpen van sociale situaties en bevatten wat er in een sociaal
samenzijn gebeurt, het begrijpen van eigenschappen en motivaties van anderen.
Moreel oordeel: het evalueren van sociale situaties in relatie tot morele codes en
ethische principes.
Sociale communicatie: het begrijpen hoe ze effectief met anderen kunnen omgaan en
het gedrag van anderen kunnen beïnvloeden, een vaardigheid die zelfmonitoring en het
correct overbrengen aan anderen wat men denkt of voelt omvat.
Sociaal probleemoplossend vermogen: het oplossen van conflicten en het begrijpen
hoe het gedrag van anderen te beïnvloeden is om gewenste doelen te bereiken.
Waarom is sociale-vaardigheidstraining gewenst?
De meeste kinderen maken zich de sociale vaardigheden die in hun cultuur toepasselijk zijn,
vrij gemakkelijk eigen, maar enkelen lukt dat niet en dan moeten ze expliciet worden
aangeleerd. Sommige kinderen hebben een beperkte sociale perceptie en bezitten daarom
minder sociale vaardigheden, dat is met name het geval bij kinderen met autisme of
emotionele en/of gedragsstoornissen. Het is ook het geval bij leerlingen met ernstige
beperkingen, van wie er velen problemen hebben met het sluiten van betekenisvolle en
gelijkwaardige vriendschappen.
Sociale vaardigheden zijn vooral tijdens de puberteit belangrijk, wanneer ontoereikende
sociale vaardigheden kunnen leiden tot een lage sociale status tussen leeftijdsgenoten en tot
een reeks negatieve gevolgen.
Wat is het doel van sociale-vaardigheidstraining?
Het doel van sociale-vaardigheidstraining is het aanleren van een aantal gedragingen zodat
leerlingen die gedraging kunnen toepassen die in een bepaalde sociale context gepast is.
Het is niet zo dat sociale-vaardigheidsprogramma’s altijd zullen leiden tot goede
vriendschapsbanden tussen alle leerlingen in de klas. Zulke banden zijn gebaseerd op een
heleboel andere factoren. Het is daarom belangrijk dat de doelen die gesteld worden met
sociale-vaardigheidstrainingen realistisch zijn.
2
