Dit is een samenvatting voor het vak 'basisvaardigheden professionele gespreksvoering kinder- en jeugdpsychologie' van de Universiteit Utrecht. Collegejaar 2021, specifiek geschreven voor het tentamen van 18/6/21. Het bevat álle e-modules en álle bijbehorende hoofdstukken uit Lang & Van Der Molen.
,Week 1: Professioneel communiceren
Module professioneel communiceren
Volgens Watzlawick zijn er drie basiskenmerken van communicatie:
- Je kunt niet niet communiceren
- Elke communicatie heeft een inhouds- en relatieaspect
Mensen communiceren tegelijkertijd over de inhoud als over hun onderlinge relatie
- Mensen communiceren zowel digitaal als analoog
Verbale communicatie is voor inhoudsniveau, nonverbale communicatie is om de
relatie te communiceren
Hargie heeft een model of interpersonal communication opgesteld:
Hierin zie je dat drie factoren steeds van invloed zijn op communicatie: het doel van de
communicatie, de context en constante feedback die je van de ander krijgt. Perceptie en
mediërende factoren (bijvoorbeeld cognities) beïnvloeden je respons.
Er zijn verschillende manieren waarop miscommunicatie kan ontstaan:
- Selectieve perceptie: je selecteert de informatie je op je afkomt waardoor je nooit alle
informatie binnen krijgt
- Subjectieve perceptie: je filtert informatie op basis van je ervaringen
- Vergissingen: onbedoelde of ongepaste reacties, bijvoorbeeld versprekingen
- Vergeten reacties: dat je bepaalde dingen vergeet te zeggen of vergeet te laten
merken. Bijvoorbeeld dat je vergeet te laten merken dat je luistert.
- Externe ruis: bijvoorbeeld anders geluiden waardoor je iemand niet goed hoort
- Interne ruis: dat je in je hoofd met iets anders bezig bent waardoor je niet luistert
(mediërende factoren)
- Incongruente informatie: bijvoorbeeld dat iemand ‘ja’ zegt maar ‘nee’ bedoelt.
Miscommunicatie door ambiguïteit is een specifieke vorm van miscommunicatie. Ambiguïteit
is wanneer taal op meer dan één manier geïnterpreteerd kan worden. Taal zit vol met
,ambiguïteit. Dit wordt echter niet altijd opgemerkt. Dit komt doordat mensen de context
gebruiken om de betekenis van woorden te achterhalen en omdat mensen coöperatief zijn
en de informatie afstemmen op wat de ander gelooft, denkt en weet.
Keysar is het niet eens dat miscommunicatie wordt voorkomen doordat mensen
elkaar goed in kunnen schatten en communicatie op elkaar afstemmen. Hij stelt dat mensen
juist egocentrisch zijn en dat ze elkaar helemaal niet in kunnen schatten, behalve in simpele
situaties of als het écht nodig is. Mensen reageren in de eerste instantie vanuit hun eigen
perspectief en delen de informatie die ze direct beschikbaar hebben vanuit hun eigen
geheugen (beschikbaarheidsheuristiek). Volgens Keysar merken met ambiguïteit niet op
doordat (1) naarmate mensen met elkaar omgaan ontwikkelen ze een gemeenschappelijke
taal waardoor ze elkaar begrijpen en (2) mensen overschatten hun vermogen om een
boodschap over te brengen. Ze denken dat ze door de ander worden begrepen, terwijl dit
vaak niet zo is.
De kans op miscommunicatie verminder je door:
- Goed voorbereid het gesprek in te gaan
- Gespreksvaardigheden te gebruiken
- Te controleren of de ander je heeft begrepen
Vivian Ta is van mening dat verbale communicatie (wat je zegt) is belangrijker dan
nonverbale communicatie (hoe je iets zegt).
Volgens Haige zijn er vier communicatiestijlen. Deze zijn in te delen op basis van
twee dimensies: snelheid en focus op de taak of focus op mensen. De vier
communicatiestijlen zijn:
- Directief: een snel en impulsief persoon wie gericht is op het afmaken van de taak
- Analytisch: je neemt de tijd om dingen goed te doen en je bent goed met feiten en
data.
- Vriendelijk: je vindt de gevoelens van anderen belangrijker dan die van jezelf.
- Expressief: je hebt veel energie en je bent creatief, maar soms maak je fouten.
, In de afbeelding is driver = directief en amiable = vriendelijk.
Module expertiseontwikkeling
Het succes van psychologen is afhankelijk van hun kunde en kennis van gespreksvoering.
Expertise is iets waarin je consequent beter presteert dan anderen. Er zijn drie visies op
expertiseontwikkeling: gerichte training leidt tot expertise, aangeboren talent leidt tot
expertise en veel uren maken leidt tot expertise.
Ericsson stelt dat ‘doelbewuste training’ verklaart waarom sommige mensen wel
expertise ontwikkelen en anderen niet. Doelbewuste training bevat vier componenten:
- Specifiek doel
- Intense focus op dat doel
- Directe feedback krijgen op je presteren
- Frequent buiten je comfortzone stappen
In de zin van een formule ziet dit er als volgt uit: ‘doelbewuste training = doelgericht oefenen
+ expert coaching’. Doelbewuste training is dus een combinatie van individuele training met
coaching van een expert.
Volgens Ericsson verschillen experts van andere mensen omdat ze sneller en
beter…
- inzicht en overzicht hebben in een complexe situatie
- inzien wat belangrijk is en wat niet in een complexe situatie
- kunnen inschatten wat er wel en wat er niet kan gebeuren in een complexe situatie
- beslissingen kunnen nemen in een complexe situatie
Er bestaat het geloof dat om een expert in iets te worden, je er 10.000 uur in moet stoppen.
Dit is echter onjuist, want dit zegt niets over hoe die 10.000 uur worden besteed.
Expertiseontwikkeling gaat om gerichte training.
Module feedback
Voordat je feedback gaat geven, moet je eerst controleren of de persoon aan wie je
feedback wilt geven überhaupt wel feedback wilt ontvangen. Ook moet je controleren of de
feedback wel aankomt. Als je ziet dat iemand verdrietig of met een andere emotie reageert,
benoem je dit om de emoties bespreekbaar te maken.
Terminologie:
- Feedup: dit is de gewenste situatie die moet worden bereikt.
- Feedback: informatie die verwijst naar iemands positie t.o.v. de gewenste positie
(kan positief of negatief zijn)
- Feedforward: informatie over acties die je moet ondernemen om deze discrepantie te
verminderen
Het combineren van deze drie dingen wordt ook wel ‘constructieve feedback’ genoemd.
Bij het geven van feedback heb je twee belangen:
- Instrumenteel belang: de feedbackgever wilt effect bereiken met zijn feedback
- Sociaal belang: je wilt met je feedback niet je relatie met de persoon schaden.
Maar welke factoren beïnvloeden de effectiviteit van feedback? Er zijn meerdere categorieën
van beïnvloedende factoren:
1. Kenmerken van de feedbackgever
- legitimiteit
- geloofwaardigheid
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper GH12. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
