Samenvatting
Samenvatting Psychiatrie voor juristen
- Instelling
- Rijksuniversiteit Groningen (RuG)
Samenvatting studieboek Psychiatrie voor juristen van dr. J. W. Hummelen & dr. M. W. Hengeveld - ISBN: 9789058982384
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 25 pagina's
Voorbeeld 3 van de 25 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
3 beoordelingen
Door: norivanduijnhoven • 6 jaar geleden
Door: xlau • 6 jaar geleden
Door: Jasperhilfiger • 8 jaar geleden
goed
Beschikbare oefenvragen
Oefenvragen
106 Oefenvragen
€2,99
7 verkocht
Enkele voorbeelden uit deze set oefenvragen
1.
Wanneer kan men spreken van een psychiatrische ziekte?
Antwoord: Als er sprake is van lijden en/of sociaal disfunctioneren. Sociale en culturele normen kunnen hierbij tevens een rol spelen
2.
In de Europese filosofische traditie worden de psychische functies in drie hoofdgroepen ingedeeld. Wat zijn deze drie hoofdgroepen?
Antwoord: Denken, voelen en willen. De psychiatrie gebruikt voor deze drie psychische hoofdfuncties de termen cognitieve, affectieve en conatieve functies.
3.
In grote lijnen is de psychiatrische diagnostiek in tweeën te delen: de anamnese en het eigenlijke onderzoek. Wat gebeurt er tijdens de anamnese?
Antwoord: Tijdens het opnemen van de anamnese observeert de psychiater de betrokkene, om de eventuele objectieve symptomen van een psychiatrische stoornis waar te nemen.
4.
Wat verstaat men onder aanvullend onderzoek?
Antwoord: In de algemene geneeskunde wordt veel gebruikgemaakt van laboratoriumonderzoek en allerlei vormen van beeldvormend onderzoek om de ziekte en oorzaken daarvan te bevestigen of te verwerpen. Dat wordt aanvullend onderzoek genoemd.
5.
Er worden twee verschillende typen psychiatrische diagnosen onderscheiden, welke zijn dit?
Antwoord: (1) de syndroomdiagnose oftewel descriptieve diagnose: deze diagnose is alleen beschrijvend en geeft geen informatie over de redenen en de manier van ontstaan; (2) de structuurdiagnose: deze diagnose beschrijft behalve de symptomen ook waardoor het syndroom ontstaan is.
6.
Wat is het verschil tussen de monistische en dualistische filosofische opvatting waar zij lichaam en geest betreft?
Antwoord: De monisten, gaan ervan uit dat er maar één werkelijkheid is en dat lichaam en geest verschillende verschijningsvormen daarvan zijn. De dualisten, menen dat er twee werkelijkheden zijn, die van de geest en die van het stoffelijke.
7.
De psychiatrie gaat uit van twee wetenschappelijke methoden, welke zijn deze?
Antwoord: De eerste methode gaat uit van meetbare materie die zich gedraagt volgens de natuurwetenschappelijke wetten en verklaringen. De geesteswetenschap gaat uit van gebeurtenissen die ene betrokkene beïnvloeden omdat ze een bepaalde betekenis hebben
8.
Wat kan worden verstaan onder de hermeneutische methode?
Antwoord: Hierbij wordt geprobeerd het gedrag van een betrokkene te begrijpen vanuit diens subjectieve belevingswereld en de daaraan verbonden betekenisverlening. Bij de hermeneutische benadering gaat het om de vraag: “Waarom handelt deze unieke persoon in deze specifieke situatie nu op deze wijze.”
9.
In het boek worden drie verschillende soorten gedragsdeskundigen genoemd. Welke drie zijn dit, en beschrijf de onderlinge verschillen.
Antwoord: Een psychiaters is tevens arts en is onder meer gespecialiseerd in het onderzoek naar lichamelijke oorzaken van de psychiatrische stoornissen en de neurobiologische behandeling hiervan, waaronder geneesmiddelen. Een psycholoog en sommige orthopedagogen zijn gespecialiseerd in psychologisch testonderzoek
10.
Wanneer spreekt men van een informed consent?
Antwoord: Als de betrokkene akkoord gaat nadat hij geïnformeerd is over, waar een behandeling uit bestaat en welke effecten hiervan verwacht mogen worden. Tevens dienen nadrukkelijk ook de mogelijke bijwerkingen en risico’s van een behandelmethode besproken te worden
Voorbeeld van de inhoud
Psychiatrie voor juristen.Hoofdstuk 1: Psychiatrische stoornis en diagnostiek.
Wat is een psychiatrische ziekte, wanneer is het een ziekte en is het een ziekte of een stoornis? De meeste
mensen weten wel wat een ziekte is. Je bent ziek wanneer je klachten en verschijnselen hebt. Voor
psychiatrische ziekten geldt hetzelfde: psychiatrische ziekten worden gekenmerkt door psychische klachten
en verschijnselen. Toch zijn er psychiatrische ziekten met lichamelijke klachten of verschijnselen. Omdat
deze klachten niet het gevolg zijn van een lichamelijke ziekte en gepaard gaan met psychische klachten,
worden ze beschouwd als symptomen van een psychiatrische ziekte.
Bij lichamelijke klachten en verschijnselen is het meestal wel duidelijk dat er sprake is van een ziekte: de
patiënt leidt eronder en kan niet goed functioneren. Voor psychiatrische ziekten geldt in principe hetzelfde:
er moet sprake zijn van lijden en/of sociaal disfunctioneren. Of psychische klachten en verschijnselen
beschouwd kunnen worden als psychiatrische ziekten wordt namelijk ook bepaald door sociale en culturele
normen. De grens tussen wel en geen ziekte is niet scherp.
Psychiaters beschouwen psychische klachten en verschijnselen als symptomen van stoornissen in de
zogeheten psychische functies van de hersenen. De psychische functies zijn complex, niet op één plaats in
de hersenen lokaliseerbaar, maar waarschijnlijk gebonden aan sterk wisselende en veranderende neuronale
netwerken.
Wanneer er sprake is van abnormaal functioneren van de hersenen, waardoor de opname en verwerking van
informatie en de invloed daarvan op het uiteindelijke gedrag ernstig verstoord wordt, is het gerechtvaardigd
om van ziekte te spreken. Het probleem is wel dat anders dan in de neurologie, het nog niet mogelijk is om
deze stoornissen in de hersenfuncties en de oorzaken hiervan objectief vast te stellen. Voor het
diagnosticeren van deze ziektebeelden zijn subjectieve ervaring en het sociale disfunctioneren van de
betrokkene dan ook belangrijk.
In de Europese filosofische traditie worden de psychische functies in drie hoofdgroepen ingedeeld: denken,
voelen en willen. De psychiatrie gebruikt voor deze drie psychische hoofdfuncties de termen cognitieve,
affectieve en conatieve functies.
Het doel van de psychiatrische diagnostiek is (1) het vaststellen of er sprake is van een ziekte; (2) zo ja,
welke ziekte; (3) wat de mogelijke oorzaken zijn; en (4) wat de aangewezen behandeling is. De psychiater
probeert te achterhalen welke psychische klachten en verschijnselen er zijn, en beschrijft die als
symptomen van stoornissen in de verschillende psychische functies. Aan de hand van het geheel van
psychiatrische symptomen kan de psychiater beoordelen of er sprake is van een psychiatrische stoornis, en
zo ja welke. Voor het vaststellen van de mogelijke oorzaken is de psychiater meestal aangewezen op het
verhaal van de betrokkene. Aan het einde van het diagnostische proces zal de psychiater een advies geven,
op basis van de aard en de ernst van de psychiatrische stoornis, voor de keuze van de setting en het type
van behandeling.
In grote lijnen is de psychiatrische diagnostiek in tweeën te delen: de anamnese (het vragen naar
psychiatrische klachten en mogelijke oorzaken) en het eigenlijke onderzoek (het vaststellen van
psychiatrische symptomen). Tijdens het opnemen van de anamnese observeert de psychiater de betrokkene,
om de eventuele objectieve symptomen van een psychiatrische stoornis waar te nemen.
In de algemene geneeskunde wordt veel gebruikgemaakt van laboratoriumonderzoek en allerlei vormen
van beeldvormend onderzoek om de ziekte en oorzaken daarvan te bevestigen of te verwerpen. Dat wordt
aanvullend onderzoek genoemd. Er is nog geen aanvullend onderzoek beschikbaar om psychiatrische
stoornissen vast te stellen.
Een psychiatrische diagnose heeft als doel het verklaren en begrijpen van de toestand van de betrokkene en
het inzetten van een doeltreffende behandeling. De diagnose omvat daarom een groot aantal aspecten. Er
worden twee typen diagnosen onderscheiden: (1) de syndroomdiagnose oftewel descriptieve diagnose: deze
diagnose is alleen beschrijvend en geeft geen informatie over de redenen en de manier van ontstaan; (2) de
structuurdiagnose: deze diagnose beschrijft behalve de symptomen ook waardoor het syndroom ontstaan is.
De structuurdiagnose gaat in op de somatische, psychologische en de sociale oorzaken. Daarom spreek men
wel van het biopsychosociale model. Hierbij wordt aandacht geschonken aan: (1) de factoren die iemand
kwetsbaar maken (predisponerende factoren); (2) factoren die een stoornis uitlokken (precipiterende
factoren); (3) factoren die de stoornis onderhouden of versterken (onderhoudende factoren).
,Idealiter is een classificatie gebaseerd op de beschrijving van het syndroom, de oorzaken, het ziekteproces
en de prognose van het ziektebeeld. Omdat deze zaken in de psychiatrie doorgaans nog niet met zekerheid
zijn vast te stellen, berusten de huidige psychiatrische classificatiesystemen grotendeels op
syndroomdiagnosen. Men spreekt dan van een descriptieve classificatie, die voornamelijk gebaseerd is op
het beschrijven van de symptomen. Een categoriale classificatie gaat ui van een kwalitatief onderscheid
tussen gezondheid en ziekte. In de psychiatrie hanteert men op dit moment categoriale
classificatiesystemen. Het gevaar van het categoriaal classificeren van de psychiatrische stoornissen is dat
er ten onrechte een te groot waarheidsgehalte wordt toegekend aan de betreffende indeling in
ziektebeelden. Een tweede bezwaar van de huidige classificaties is dat de psychiatrische stoornissen daarin
zijn opgesplitst in grote aantallen verschillende categorieën.
In het begin van dit hoofdstuk werd al aangegeven dat de scheiding tussen lichamelijk en psychisch
kunstmatig is. Dit lichaam- geestprobleem is altijd een van de belangrijkste filosofische vragen geweest.
Sommige filosofen, de monisten, gaan ervan uit dat er maar één werkelijkheid is en dat lichaam en geest
verschillende verschijningsvormen daarvan zijn. Andere filosofen, de dualisten, menen dat er twee
werkelijkheden zijn, die van de geest en die van het stoffelijke. De psychiatrie gaat uit van de twee
wetenschappelijke methoden, de natuurwetenschappelijke en de geesteswetenschappelijke. De eerste
methode gaat uit van meetbare materie die zich gedraagt volgens de natuurwetenschappelijke wetten en
verklaringen. De geesteswetenschap gaat uit van gebeurtenissen die ene betrokkene beïnvloeden omdat ze
een bepaalde betekenis hebben. Bij dezelfde betrokkene wordt op een materiewetenschappelijke manier
verklaar waarom, en op een betekeniswetenschappelijke manier begrepen waardoor een psychiatrische
stoornis ontstaat.
Een van de strafuitsluitingsgronden in het SR is art. 39 Sr. Ontoerekeningsvatbaarheid. De vraag is wat
hierbij onder een gebrekkige ontwikkeling en ziekelijke stoornis van de geestesvermogens moet worden
verstaan. Gedragsdeskundigen benoemen doorgaans een verstandelijke beperking en
persoonlijkheidsstoornissen als een gebrekkige ontwikkeling, en de overige psychiatrische stoornissen als
een ziekelijke stoornis.
De HR komt tot de conclusie dat de opvatting dat slechts een stoornis die is omschreven in de DSM kan
worden aangemerkt als een gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van de geestvermogens, te
beperkt en dus onjuist is. Verder wordt opgemerkt dat wanneer een stoornis wel als zodanig in het DSM
wordt aangeduid, dit evenmin betekent dat de rechter tot het oordeel dient te komen dat er sprake is van een
gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van de geestvermogens.
Naast een eventueel aanwezige stoornis kunnen ook contextuele factoren medebepalend zijn bij het gedrag
van een betrokkene. Gedrag wordt vrijwel nooit door een enkele factor bepaald. Binnen de psychiatrie
wordt gedrag oog geanalyseerd vanuit een zogeheten multifactorieel perspectief.
Een andere manier om het verschil in gedrag tussen twee betrokkenen met dezelfde stoornis te begrijpen is
een betekeniswetenschappelijke benadering. Hierbij gebruikt men wel de hermeneutische methode.
(hermeneutiek is de leer van de interpretatie). Hierbij wordt geprobeerd het gedrag van een betrokkene te
begrijpen vanuit diens subjectieve belevingswereld en de daaraan verbonden betekenisverlening. Bij de
hermeneutische benadering gaat het om de vraag: “Waarom handelt deze unieke persoon in deze specifieke
situatie nu op deze wijze.” Een manier hierbij is om aan de hand van wat de betrokkene vertelt, zich als
onderzoeker te verplaatsen in de beleving van de betrokkene en van daaruit het gesprek verder vorm te
geven om duidelijk te krijgen welke betekenis de situatie had voor de betrokkene. Een andere
informatiebron voor de betekenisverlening door betrokkene bestaat uit onderzoeken hoe zijn huidige wijze
van functioneren beïnvloed wordt door zijn levensgeschiedenis. Doordat in de psychiatrie steeds meer
belang wordt gehecht aan het op een objectieve manier vaststellen van de psychopathologie, is de aandacht
voor de hermeneutische methode afgenomen.
Rapportages Pro Justitia kunnen zowel uitgevoerd worden door psychiaters, als door psychologen en
orthopedagogen. In dit verband wordt de term gedragsdeskundigen gebruikt. Er zijn echter duidelijke
verschillen tussen de disciplines. Een psychiaters is tevens arts en is onder meer gespecialiseerd in het
onderzoek naar lichamelijke oorzaken van de psychiatrische stoornissen en de neurobiologische
behandeling hiervan, waaronder geneesmiddelen. Een psycholoog en sommige orthopedagogen zijn
gespecialiseerd in psychologisch testonderzoek. Bij rapportages besteden disciplines in het bijzonder
aandacht aan intelligentieonderzoek, de diagnostiek van de persoonlijkheidsstoornissen en de relatie tussen
opvoeding en psychologische ontwikkeling.
, Hoofdstuk 2: Behandelmethoden.
Ingeval een individu hulp zoekt voor een klacht, zal na een psychiatrisch onderzoek een diagnose worden
gesteld. Het is goed om te beseffen dat een diagnose nagenoeg nooit met absolute zekerheid kan worden
gesteld. Hierbij wordt de diagnose die het best past bij de klachten en de uitkomsten van het onderzoek, de
waarschijnlijkheidsdiagnose genoemd. Daarnaast worden bij een zogeheten differentiële diagnose nog
andere diagnosen vermeld die kunnen worden overwogen.
Het is belangrijk om de betrokkene te informeren over de diverse behandelmogelijkheden die er bestaan
om de aandoening te behandelen. Hierbij dient men in te gaan op waar een behandeling uit bestaat en
welke effecten hiervan verwacht mogen worden. Tevens dienen nadrukkelijk ook de mogelijke
bijwerkingen en risico‟s van een behandelmethode besproken te worden. Men spreekt van een informed
consent wanneer een betrokkene na deze informatie akkoord gaat met de geadviseerde behandeling.
Bij een behandeling kunnen verschillende onderdelen worden onderscheiden. Als eerste kan hierbij worden
genoemd de vraag in welke setting de behandeling plaatsvindt. Daarnaast kunnen bij een behandeling
medicijnen worden voorgeschreven. Medicijnen die het psychische functioneren beïnvloeden worden
psychofarmaca genoemd. Beïnvloeding van de klachten op een systematische wijze door psychologische
interventies wordt psychotherapie genoemd.
Een psychiatrische behandeling kan in verschillende settings plaatsvinden. Wanneer de betrokkene wordt
opgenomen spreken we van een klinische psychiatrische behandeling. Een psychiatrische opname heeft als
groot nadeel dat de betrokkene zijn eigen omgeving verlaat en het contact met de naasten hierdoor wordt
bemoeilijkt. Ook heeft een betrokkene bij een opname maar in beperkte mate regie over de invulling van
zijn activiteiten. Hierdoor kan, vooral bij een langer durende opname, zich een proces gaan ontwikkelen
waarbij een betrokkene steeds meer afhankelijk wordt in zijn functioneren van de hulpverleners en hij
inboet aan zelfstandigheid. Uiteindelijk kan, bij een langdurige opname, er een gedragspatroon ontstaan
bestaande uit een sterke passiviteit en afhankelijkheid waarbij de betrokkene nauwelijks meer tot
initiatieven komt. Dit gedragspatroon noemt men hospitalisatie. Bij een deeltijdbehandeling verblijft de
betrokkene thuis maar komt deze voor een of meer dagdelen naar een behandelcentrum. De meeste
behandelingen vinden ambulant laats. Hierbij komt de betrokkene voor de behandeling naar een polikliniek
van een ggz-instelling of naar de praktijk van een zelfstandig gevestigde psycholoog of psychiater.
Wanneer een geneesmiddel wordt voorgeschreven voor een andere indicatie of leeftijdsgroep waarvoor het
is geregistreerd, is er sprake van off-label gebruik.
Het is belangrijk om te beseffen dat de werking van psychofarmaca voortkomt uit de beïnvloeding van
chemische processen binnen het zenuwstelsel. Dat de werking van psychofarmaca verloopt via de
beïnvloeding van receptoren en neurotransmitters, verklaart ook waarom sommige psychofarmaca werken
tegen verschillende stoornissen.
Bij de psychotische patiënt speelt een overmatige activiteit van het dopamine-systeem een centrale rol.
Door blokkering van deze receptoren ontstaat in zekere mate een emotionele afvlakking. In de regel geldt
dat de bijwerkingen toenemen bij een hogere dosis en er wordt dan ook steeds gezocht naar de laagste
effectieve dosis bij een betrokkene. Het optreden van bijwerkingen kan een reden zijn voor de betrokkene
om geen antipsychoticum meer te willen gebruiken. Het gebruik van medicatie kan soms ook worden
ervaren als een verlies van controle. Naast het voorlichten over de mogelijke bijwerkingen zal de arts dan
ook wijzen op de te verwachten voordelen. Hierbij is het van groot belang om aan te sluiten bij wat de
betrokkene zelf als last ervaart. Wanneer een antipsychoticum geen effect heeft, dient men er ook op
bedacht te zijn dat een betrokkene mogelijk de medicatie niet inneemt. Ook wanneer een betrokkene onder
toezicht de medicatie inneemt, kan het nog heel lastig zijn om te boordelen of hij de medicatie heeft
doorgeslikt. Wanneer een antipsychoticum onvoldoende verbetering geeft zal men een ander middel
voorschrijven. Wanneer ook dit tweede antipsychoticum geen effect heeft op de psychotische symptomen
dan kan men nog het antipsychoticum clozapine voorschrijven. Dit is een middel waarbij er potentieel
ernstige bijwerkingen kunnen optreden zoals een daling van het aantal witte bloedlichaampjes, waardoor de
afweer tegen infecties wegvalt.
Antipsychotica worden niet alleen bij psychotische stoornissen voorgeschreven. Deze middelen kunnen
ook worden voorgeschreven bij onder meer een delirium, agressie bij persoonlijkheidsstoornissen,
dwangstoornissen of een autismespectrumstoornis.
Bijwerkingen van antipsychotica:
Bewegingsstoornissen.
Parkinsonisme.
Acute krampen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Yoniv. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,48. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen