Samenvatting inkoop
H1 Professionele inkoop
Taak van inkoopfunctie: “ervoor zorgen dat de juiste producten van de juiste kwaliteit op
de juiste tijd en op de juiste plaats in de juiste hoeveelheden tegen de juiste prijs
beschikbaar zijn voor de organisatie”.
Deze benadering kan in drie aspecten worden verdeeld:
1. Een technisch aspect: juiste producten met juiste kwaliteit
2. Een logistiek aspect: juiste tijd en juiste plaats
3. Een commercieel aspect: juiste prijs tegen laagste integrale kosten
Value Chain waardeketen van Porter:
Primaire activiteiten:
1. Inkomende logistieke activiteiten: het ontvangen, opslaan en intern
verspreiden van grondstoffen/basis ingrediënten van een product of dienst.
o Bepalend voor waardecreatie: de relatie met leveranciers.
2. Productie (of operations): het omzetten van deze grondstoffen of ingrediënten
in eindproducten of diensten.
o Bepalend voor waardecreatie: operationele systemen.
3. Uitgaande logistieke activiteiten: het leveren van producten en diensten aan
de klant.
o Bepalend voor waardecreatie: interne of externe opslag- en
distributiesystemen en vervoer.
4. Marketing en verkoop: het op de markt brengen van de producten en diensten
en beheren en genereren van klantrelaties.
o Bepalend voor waardecreatie: de voordelen van jouw producten en
diensten ten opzichte van concurrenten en de communicatie hierover.
5. Service: het behoud of het verhogen van de waarde van producten of diensten
richting klanten
o Bepalend voor waardecreatie: updates, installaties, reparaties, trainingen,
de levering van onderdelen, klantenservice, bereikbaarheid, etc.
1
,Ondersteunende activiteiten:
1. Infrastructuur (of organisatiestructuur): de activiteiten die zorgen voor de
gang van zaken, oftewel de structuur, van de organisatie.
o Bepalend voor waardecreatie: Administratieve, financiële en general
management-systemen die bepalen hoe een organisatie functioneert.
2. Personeelsmanagement (of HR-management): de focus op de ontwikkeling
van medewerkers.
o Bepalend voor waardecreatie: Het werven, trainen, coachen, belonen en
behouden van goede medewerkers.
3. Onderzoek en ontwikkeling (of technologische ontwikkeling): de focus op
de ontwikkeling van producten en diensten, intern en extern, zoals IT, technische
verbeteringen en nieuwe producten door nieuwe technologie.
o Bepalend voor waardecreatie: manieren om kosten te verminderen door
betere technologie, om up-to-date te blijven en om de meest innovatieve
producten te bieden.
4. Inkoop (of verwerving): het inkopen van producten of diensten om de klanten
te kunnen bedienen.
o Bepalend voor waardecreatie: relatiebeheer met leveranciers,
onderhandelingen over prijzen en outsourcingsafspraken.
De inkoopfunctie omvat: “het geheel van alle activiteiten die in organisaties worden
vervuld om producten (goederen en diensten) van externe bronnen te betrekken”.
De inkoopfunctie vereist: een externe oriëntatie gericht op de leveranciersmarkt & een
interne oriëntatie gericht op de interne klant (eigen organisatie).
Primaire taken inkoop:
- Zorgen voor continuïteit van het bedrijfsproces
- Reduceren van inkoop gebonden kosten
- Verminderen van strategische kwetsbaarheid op inkoopmarkten
- Leveren van bijdragen aan technische product- en procesvernieuwing
Vier fasen inkoopfunctie door David Burt:
1. Administratieve functie: bij het plaatsen en afhandelen van orders in opdracht van
gebruikers.
2. Mechanische functie: sluiten van transacties, meer oog voor commerciële aspecten.
3. Proactieve functie: inkopers nemen initiatieven, hebben een langetermijnvisie en
nemen het voortouw in leveranciersmanagement.
4. Professionele strategische functie: strategisch wapen in de concurrentiestrijd
geworden, inkoop veranderd in een ondernemende, extraverte functie.
Visie op inkoopfunctie door van Weele (2005):
1. Bestel oriëntatie: inkopers zijn verantwoordelijk voor het afhandelen van
bestelorders en zien toe op tijdige levering.
2. Commerciële oriëntatie: inkopers moeten aandacht besteden aan lage
inkoopprijzen, kostenreducties, kortingen, prijsonderhandelingen, etc.
3. Logistieke oriëntatie: inkopers zijn verantwoordelijk voor het veiligstellen van de
korte- en langetermijn inkoopbehoeften. De beoordeling van de inkoopprestaties
vindt hoofdzakelijk plaats op basis van prestatie-indicatoren op het gebied van
logistiek en kwaliteitszorg.
4. Strategische oriëntatie: men onderkent dat inkoop bijdraagt aan de versterking van
de concurrentiepositie van de onderneming op de eindmarkten.
Duurzaam inkopen: in alle fases van het inkoopproces wordt rekening gehouden met
milieu (door energie of materiaalgebruik) en sociale aspecten (eerlijke handel,
mensenrechten en bevorderen internationale arbeidsnormen).
2
,Schaarste: de niet-hernieuwbare grondstoffen (zoals fossiele brandstoffen, goud en
koper) worden verbruikt van een eindige voorraad, waardoor schaarste ontstaat.
Recycling en hergebruik zijn onontkoombaar. Betere productontwerpen, minder en
andere metaalgebruik, substitutie van schaarste door andere materialen, zoals
polymeren, maar natuurlijk ook minder gebruik voor producten met een langere
levensduur.
Vijfkrachten model van Porter:
- Concurrenten
- Toeleveranciers
- Nieuwe toetreders
- Afnemers
- Substituten
De fasen van het inkoopproces:
De inkoper is niet meer de volger van de inkoopvraag zoals die geformuleerd wordt door
zijn opdrachtgever, maar stelt vanuit zijn kennis van de markt en inhoudelijke kennis van
de in te kopen producten en diensten kritische vragen bij de oorspronkelijke
inkoopvraag.
De inkoopfunctie moet naadloos aansluiten bij de bedrijfsstrategie.
1. Specificeren
1. Functionele eisen: de exacte functies of gebruiksdoelen
2. Technische eisen: kenmerken van materialen die gebruikt worden,
afmetingen, gewichten, maximale geluidsniveaus
3. Logistieke eisen: beschikbaarheid, levertijden, servicegraad, verpakkingen,
onderhoud, transportwijze
4. Kwaliteitseisen: normen, toleranties, procedures bij afwijkingen, rapportages
5. Commerciële eisen: contractvorm, prijscondities, betalingswijzen, garantie
6. Milieuaspecten: CO2 uitstoot, gebruik chemische stoffen
3
, 7. Sociale aspecten: respecteren
mensen- en arbeidsrechten
Back-door-selling: als leveranciers in de
specificatiefase een voorkeurspositie en
voorkeursbehandeling bewerkstelligen,
bijvoorbeeld doordat vertegenwoordigers
buiten inkoop om, contact met de technische
diensten leggen die in de toekomst met de
producten gaan werken. Hierdoor kunnen
specificaties zodanig beïnvloed worden, dat
die leveranciers een betere uitgangspositie
hebben.
2. Selecteren
Leveranciers
- benaderen
Approved-vendor-list: voorkeuslijst van goedgekeurde leveranciers
e
- Prekwalificatie: 1 selectie van leveranciers (3-5) Offerte
(vaak uit Prekwalificatie Shortlist
- Shortlist: leveranciers van prekwalificatie komen hierop, waarbij in aanvragen
de offerte
aanvraag exact en uitvoerig de gewenste specificaties beschreven staan in het
approved-
programma ven eisen PVE.
- verndor-list)
Vervolgens besluit inkoop n.a.v. een ranking systeem met wie ze in zee gaan.
3. Contracteren
Verder onderhandelen n.a.v. offertes bij leveranciers is mogelijk. Een definitieve
leverancierskeuze wordt uiteindelijk gemaakt. Het contract legt de wilsovereenstemming
tussen de kopende organisatie en leverancier zo goed mogelijk vast. Soms omvat het
contract een inspanningsverplichting, maar de voorkeur gaat uit naar een
resultaatverplichting.
4. Bestellen + 5. Bewaken + 6. Nazorg
- Maverick buying: medewerkers of afdelingen kopen in buiten de bestaande
contracten om, dit gebeurt vooral bij grote bedrijven. Risico op prijsverhogingen.
- Participatiegraad: het percentage dat (per artikelgroep) onder contract wordt
ingekocht.
- Contractenbeheer: omvat het vastleggen, actualiseren en toegankelijk maken van
contractgegevens.
- Orderbewaking: vooral bewaken van levertijden, de geleverde hoevelelheden en
eventuele certificaten en documenten. Inrichting orderbewaking:
- Advance status check: voor kritische materialen en onderdelen wordt met de
leverancier een pad afgesproken, inclusief belangrijke mijlpalen en controle om
bij te houden of de leverancier nog op schema zit.
- Routine status check: een aantal dagen voordat levering moet plaatsvinden,
wordt een reminder gestuurd naar de leverancier en om een bevestiging
gevraagd.
- Exception expediting: er wordt pas ingegrepen als er ‘gepiept’ wordt in de
organisatie.
- Chasseren: verschillende soorten orders:
- Spoedorder: die niet waren voorzien en niet kunnen wachten
- Back orders: achterstallige orders die na de overeengekomen datum komen
- Split orders: een deel wordt eerder of later geleverd
- Nazorg door factuurcontrole: financiële administratie, vaak geautomatiseerd.
4