100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na betaling Zowel online als in PDF Je zit nergens aan vast
logo-home
Eerder door jou gezocht
Eerder door jou gezocht
logo
Samenvatting Mens en Milieu €4,49   In winkelwagen
Snel navigeren naar
Voorbeeld
  2.  
  3. VWO / Gymnasium
  4.  
  5. Biologie

Samenvatting

Samenvatting Mens en Milieu
 1 keer bekeken  0 keer verkocht

In dit document staat alles wat je nodig hebt aan informatie over Mens en Milieu wat je leert in VWO 5 en wat je ook nodig zult hebben bij je eindexamen.

Voorbeeld 2 van de 5  pagina's

Document informatie

  • Nee
  • Thema 3
  • 17 juni 2021
  • 5
  • 2020/2021
  • Samenvatting

Onderwerpen

Gekoppeld boek

book image

Titel boek:

Auteur(s):

  • Uitgave:
  • ISBN:
  • Druk:

Meer samenvattingen voor studieboek

Alles voor dit studieboek (73)

Geschreven voor

Alle documenten voor dit vak (5521)

Verkoper

avatar-seller
noadebever

Voorbeeld van de inhoud

Mens‌‌en‌‌milieu‌‌ ‌
‌
§1‌‌De‌‌relatie‌‌mens‌‌en‌‌milieu‌ ‌
‌
Ecosysteemdiensten→‌D ‌ iensten‌‌die‌‌en‌‌ecosysteem‌‌aan‌‌mensen‌‌levert.‌‌Een‌‌aantal‌‌
voorbeelden:‌‌verstrekken‌‌product‌‌(voedsel)‌‌,‌‌regulerende‌‌diensten‌‌(bestuiving‌‌gewassen)‌‌,‌‌
culturele‌‌diensten‌‌(recreatie)‌ ‌of‌‌een‌‌dienst‌‌die‌‌de‌‌eerder‌‌genoemde‌‌diensten‌‌ondersteunt‌‌
(kringloop‌‌van‌‌nutriënten‌‌in‌‌een‌‌ecosysteem).‌ ‌
‌
Het‌‌milieu‌‌heeft‌‌invloed‌‌op‌‌ons‌‌(zie‌‌hierboven),‌‌maar‌‌wij‌‌ook‌‌op‌‌het‌‌milieu.‌‌Denk‌‌maar‌‌aan‌‌
vervuiling,‌‌uitputting‌‌of‌‌aantasting.‌‌Dit‌‌komt‌‌niet‌‌alleen‌‌door‌‌de‌‌enorme‌‌bevolkingstoename‌‌
(hoge‌‌bevolkingsdruk)‌‌maar‌‌ook‌‌door‌‌de‌‌manier‌‌van‌‌leven.‌ ‌
‌
1900→‌‌industriële‌‌revolutie‌ ‌
Hierna‌‌gingen‌‌we‌‌machines‌‌gebruiken,‌‌afvalstoffen‌‌lozen,‌‌plastic‌‌produceren,‌‌grondstoffen‌‌
uitputten‌‌en‌‌meer‌‌broeikasgassen‌‌uitstoten.‌‌Ook‌‌kwamen‌‌er‌‌meer‌‌mensen,‌‌waardoor‌‌er‌‌
meer‌‌voedsel‌‌geproduceerd‌‌moet‌‌worden.‌‌Dit‌‌leidt‌‌weer‌‌tot‌‌massaproductie,‌‌dit‌‌heeft‌‌grote‌‌
gevolgen‌‌voor‌‌het‌‌milieu‌ ‌
‌
‌
§2‌‌Voedselproductie‌ ‌
‌
Mensen‌‌neuken‌‌teveel,‌‌wat‌‌weer‌‌leidt‌‌tot‌‌te‌‌veel‌‌mensen‌‌en‌‌natuurlijk‌‌moet‌‌iedereen‌‌weer‌‌
eten.‌‌Daarom‌‌wordt‌‌er‌‌veel‌‌nagedacht‌‌over‌‌hoe‌‌de‌‌voedselopbrengst‌‌zo‌‌hoog‌‌mogelijk‌‌
gemaakt‌‌kan‌‌worden.‌‌Dit‌‌kan‌‌door‌‌abiotische‌‌en‌‌biotische‌‌factoren‌‌voor‌‌groei‌‌en‌‌
ontwikkeling‌‌zo‌‌optimaal‌‌mogelijk‌‌te‌‌laten‌‌zijn.‌‌Bij‌‌voedingsgewassen‌‌kan‌‌dat‌‌door‌‌
bemesting,‌‌bodembewerking‌e ‌ n‌b
‌ escherming‌‌tegen‌‌ziekten‌‌en‌‌plagen.‌P ‌ lanten‌‌nemen‌‌
water‌‌en‌‌ionen‌‌op‌‌uit‌‌de‌‌bodem‌‌(nitraat,‌‌fosfaat,‌‌sulfaat,‌‌natrium,‌‌kalium‌‌en‌‌calcium).‌‌Deze‌‌
worden‌‌gebruikt‌‌als‌‌voedingsstoffen‌‌door‌‌de‌‌planten.‌‌Door‌‌de‌‌oogst‌‌van‌‌deze‌‌planten‌‌en‌‌
door‌‌de‌‌uitspoeling‌‌verdwijnen‌‌deze‌‌mineralen‌‌uit‌‌de‌‌kringloop‌‌van‌‌de‌‌grond.‌‌ ‌
‌
Uitspoeling→‌m ‌ ineralen‌‌zakken‌‌met‌‌het‌‌regenwater‌‌weg‌‌naar‌‌diepere‌‌lagen‌‌in‌‌de‌‌grond.‌‌
Dit‌‌kan‌‌worden‌‌tegengegaan‌ ‌door‌‌bemesting‌‌met‌‌zowel‌‌kunstmest‌‌als‌‌stalmest.‌‌Kunstmest‌‌
bestaat‌‌vooral‌‌uit‌‌stikstofhoudende‌‌mineralen‌‌(nitraat‌‌en‌‌fosfaat).‌‌Stalmest‌‌bestaat‌‌uit‌‌de‌‌
uitwerpselen‌‌van‌‌staldieren.‌‌De‌‌reducenten‌‌breken‌‌dit‌‌af‌‌en‌‌hierdoor‌‌komen‌‌de‌‌mineralen‌‌
vrij.‌‌Dit‌‌duurt‌‌dus‌‌langer.‌‌ ‌
‌
Voedingsgewassen‌‌worden‌‌vaak‌‌in‌‌een‌‌‌monocultuur‌v‌ erbouwd,‌‌dit‌‌wil‌‌zeggen‌‌op‌‌een‌‌
groot‌‌stuk‌‌land‌‌één‌‌gewas‌‌verbouwen.‌‌Dit‌‌maakt‌‌efficiënte‌‌van‌‌het‌‌land‌‌mogelijk‌‌maar‌‌
vergroot‌‌ook‌‌de‌‌kans‌‌op‌‌plagen‌‌en‌‌ziektes‌‌(groot‌‌voedselaanbod‌‌en‌‌makkelijke‌‌
verspreiding).‌‌Dit‌‌kun‌‌je‌‌op‌‌drie‌‌verschillende‌‌manieren‌‌bestrijden,‌‌mechanisch,‌ ‌chemisch‌‌
en‌‌biologisch.‌ ‌
‌
Mechanisch→‌‌vallen‌‌en‌‌vogelverschrikkers.‌‌Nadeel,‌‌je‌‌kan‌‌maar‌‌een‌‌beperkt‌‌aantal‌‌dieren‌‌
vangen‌‌of‌‌verjagen‌‌en‌‌ze‌‌zijn‌‌niet‌‌heel‌‌erg‌‌effectief.‌ ‌
‌
Chemisch→‌P ‌ esticiden‌‌‌(algemene‌‌naam),‌i‌nsecticiden‌‌‌(tegen‌‌insecten)‌‌en‌h ‌ erbiciden‌‌
(tegen‌‌onkruid).‌‌Voordeel,‌‌vaak‌‌effectief.‌‌Nadelen,‌‌soms‌‌niet‌‌soortspecifiek‌‌(doden‌‌gelijk‌‌
alles)‌‌en‌‌resistentie‌‌(vaak‌‌bij‌‌plagen,‌‌want‌‌evolutie).‌‌Verder‌‌is‌‌een‌‌aantal‌‌pesticiden‌‌
persistent,‌d ‌ it‌‌betekend‌‌dat‌‌ze‌‌niet‌‌afgebroken‌‌worden‌‌en‌‌dus‌‌ophopen‌‌in‌‌consumenten.‌ ‌
Dieren‌‌slaan‌‌pesticiden‌‌vooral‌‌op‌‌in‌‌vetweefsel‌‌waardoor‌‌ze‌‌in‌‌de‌‌volgende‌‌schakel‌‌in‌‌de‌‌
voedselketen‌‌komen.‌ ‌Het‌‌ophopen‌‌heet‌a ‌ ccumulatie.‌ ‌
Daar‌‌bovenop‌‌komt‌‌dat‌‌een‌‌aantal‌‌pesticiden‌‌terecht‌‌komen‌‌in‌‌onze‌‌sloten/rivieren‌‌en‌‌het‌‌
grondwater‌‌waardoor‌‌het‌‌water‌‌wordt‌‌vervuild.‌‌ ‌
‌

, Biologisch→‌‌Natuurlijke‌‌vijanden‌‌(predatoren,‌‌parasieten‌‌en‌‌ziekteverwekkers).‌‌ ‌
‌
Om‌‌plantenziektes‌‌te‌‌voorkomen‌‌zijn‌‌er‌‌ook‌‌biologische‌‌teeltmethoden,‌‌een‌‌voorbeeld‌‌is‌‌
vruchtwisseling‌‌(wisselteelt).‌‌‌Dit‌‌houdt‌‌in‌‌dat‌‌er‌‌nooit‌‌twee‌‌jaar‌‌achter‌‌elkaar‌‌hetzelfde‌‌
gewas‌‌op‌‌een‌‌bepaald‌‌stuk‌‌grond‌‌geteeld‌‌wordt.‌‌Op‌‌deze‌‌manier‌‌gaat‌‌de‌‌ziekte,‌‌die‌‌een‌‌
bepaald‌‌gewas‌‌nodig‌‌heeft‌‌om‌‌te‌‌overleven,‌‌dood.‌‌ ‌
‌
De‌‌voedselproductie‌‌kan‌‌ook‌‌verhoogd‌‌worden‌‌door‌‌de‌‌erfelijke‌‌eigenschappen‌‌van‌‌
voedingsgewassen‌‌en‌‌landbouwhuisdieren‌‌te‌‌veranderen.‌‌Hierbij‌‌wordt‌v ‌ eredeling‌‌
toegepast.‌‌Soort‌‌survival‌‌of‌‌the‌‌fittest‌‌maar‌‌dan‌‌door‌‌de‌‌mensen‌‌zelf‌‌gedaan‌‌in‌‌plaats‌‌van‌‌
de‌‌natuur.‌‌ ‌
‌
Een‌‌belangrijk‌‌gedeelte‌‌van‌‌de‌‌veeteelt‌‌vindt‌‌plaats‌‌in‌‌de‌i‌ntensieve‌‌veehouderij‌a ‌ ka‌‌de‌‌
bio‌‌industrie.‌M ‌ egastallen,‌‌kutlevens,‌‌weinig‌‌ruimte‌‌en‌‌vies.‌‌Dus‌‌moest‌‌veranderen‌‌onder‌‌
druk‌‌van‌‌de‌‌publieke‌‌opinie.‌‌ ‌
‌
§3‌‌Duurzame‌‌ontwikkeling‌‌en‌‌kringlopen‌ ‌
‌
Duurzame‌‌ontwikkeling→‌i‌s‌‌ontwikkeling‌‌die‌‌aansluit‌‌op‌‌de‌‌behoeften‌‌van‌‌het‌‌heden‌‌
zonder‌‌het‌‌vermogen‌‌van‌‌toekomstige‌‌generaties‌‌om‌‌in‌‌hun‌‌eigen‌‌behoeften‌‌te‌‌voorzien‌‌in‌‌
gevaar‌‌te‌‌brengen.‌‌ ‌
→‌‌schaarste‌‌van‌‌de‌‌hulpbronnen‌‌(zowel‌‌nu‌‌als‌‌toekomst)‌ ‌
‌
De‌‌aarde‌‌is‌‌niet‌‌oneindig,‌‌grondstoffen‌‌kunnen‌‌opraken‌‌en‌‌onze‌‌atmosfeer‌‌heeft‌‌een‌‌
opnamecapaciteit.‌‌ ‌
‌
→‌k ‌ oolstofkringloop‌ ‌
Koolstof‌‌in‌‌de‌‌lucht→‌‌CO‌2‌‌
(0,04%)‌ ‌
Koolstof‌‌in‌‌cellen→‌‌alle‌‌
moleculen‌‌van‌‌organische‌‌stoffen‌‌
(koolwaterstoffen)‌ ‌
‌
Autotrofe‌‌organismen‌‌kunnen‌‌de‌‌
koolstof‌‌uit‌‌de‌‌lucht‌‌halen‌‌en‌‌hier‌‌
glucose‌‌van‌‌maken.‌‌Dit‌‌
gebruiken‌‌ze‌‌tijdens‌‌de‌‌
dissimilatie,‌‌de‌‌vrijgekomen‌‌CO‌2‌ ‌
af‌‌aan‌‌de‌‌lucht.‌‌ ‌
‌
Op‌‌het‌‌land‌‌zijn‌‌planten‌‌de‌‌belangrijkste‌‌producenten,‌‌in‌‌de‌‌zeeën‌‌en‌‌oceanen‌‌zijn‌‌dat‌‌
cyanobacteriën‌‌en‌‌algen→‌‌80%‌‌van‌‌het‌‌plankton.‌ ‌
‌
detritus→‌v‌ erzamelnaam‌‌voor‌‌alle‌‌dode‌‌resten‌‌en‌‌andere‌‌afvalproducten‌‌van‌‌organismen.‌‌ ‌
→‌‌organische‌‌stoffen‌‌hierin‌‌worden‌‌door‌d ‌ ierlijke‌‌afvaleters,‌‌schimmels‌e ‌ n‌h
‌ eterotrofe‌‌
bacteriën‌a ‌ fgebroken‌‌bij‌‌de‌‌dissimilatie,‌‌hierbij‌‌ontstaat‌‌koolstofdioxide.‌‌Autotrofe‌‌
organismen‌‌kunnen‌‌dit‌‌dan‌‌weer‌‌opnemen.‌‌ ‌
‌
Fossiele‌‌brandstoffen‌(‌ steenkool,‌‌aardolie‌‌en‌‌aardgas)‌‌bevatten‌‌koolstofverbindingen‌‌die‌‌
miljoenen‌‌jaren‌‌geleden‌‌door‌‌producenten‌‌zijn‌‌gevormd.‌‌Als‌‌deze‌‌brandstoffen‌‌verbrand‌‌
worden‌‌komt‌‌de‌‌koolstof‌‌in‌‌de‌‌koolstofkringloop‌‌terecht.‌‌ ‌
‌
→‌‌
Stikstofkringloop‌ ‌
‌

Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:

Verzekerd van kwaliteit door reviews

Verzekerd van kwaliteit door reviews

Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!

Snel en makkelijk kopen

Snel en makkelijk kopen

Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper noadebever. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 67096 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€4,49
  • (0)
  Kopen