Samenvatting
Biologie samenvatting Nectar Vwo5 H13 hormonen
Biologie samenvatting Nectar Vwo 5 Hoofdstuk 13 hormonen
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 9 pagina's
Voorbeeld 2 van de 9 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Biologie hoofdstuk 13 Hormonen13.1 Hormoonklieren
Hormoonklieren activeren organen en weefsels met hormonen. Alleen cellen met een receptor voor
dat hormoon reageren. Ze werken allen bij doelwitorganen- weefsels.
Exocriene klieren maken producten die in het uitwendige milieu terecht komen (zweet). Hormonen
werken endocrien en geven stoffen aan het bloed af. Ze kunnen meerdere processen tegelijkertijd
beïnvloeden. Zoals de testes en ovaria: voor het stimuleren van celdeling in delen van het lichaam,
ontwikkeling secundaire geslachtskenmerken, gedrag.
Ook klieren als hypothalamus, hypofyse, schildklier, bijschildklieren, bijnieren en alvleesklier
beïnvloeden meerdere weefsels.
Hormonen zijn betrokken bij veel processen:
- Celdeling (groei)
- Vorming geslachtscellen
- Melkproductie van zogende vrouwen
- Osmotische waarde van het bloed
- Lichaamstemperatuur
- Vertering van voedsel
- Slaap-waak ritme
Het zenuwstelsel zorgt voor een goede samenwerking. Coördinatie gebeurt in de hypofyse.
Hypofyse = centrale hormoonklier
Uitlopers van neuronen uit de hypothalamus stimuleren de
achterkwab > geven neurohormonen. Hormonen uit de
achterkwab stimuleren gladde spieren en nieren. De
voorkwab maakt zelf hormonen die andere
hormoonklieren tot actie aanzetten.
De hypofyse werkt dus samen met het zenuwstelsel. Boven
de hypofyse zit de hypothalamus > deze controleert het
endocriene stelsel. Als reactie op informatie uit het
lichaam, activeren neuronen uit de hypothalamus de
voorkwab van de hypofyse met behulp van
releasing- hormonen (RH’s).
FSH-RH bijvoorbeeld stimuleert de
afgifte van FSH, die het echte werk
gaat doen
Andere neuronen uit de hypothalamus geven
inhibiting-hormonen (IH’s) af aan de
voorkwab, ze remmen de productie af.
, Weer andere neuronen
produceren
neurohormonen. Deze
komen via de achterkwab
in de bloedbaan. Een
voorbeeld is ADH of
oxytocine. Voor deze
hormonen is de
achterkwab enkel een
afgifteplaats.
Eicellen
FSH activeert de eicellen. Het zorgt ervoor dat de follikels gaan groeien
Oestradiol > stimulering
en dat de primaire oöcyten de meiose hervatten. Hormonen uit de
ontwikkeling vrouwelijke
follikels (oestradiol) zorgen voor een juiste verdeling van de
secundaire geslachtskenmerken
chromosomen tijdens de meiose.
(borstgroei, vetafzet)
BPA en vruchtbaarheid
Wanneer BPA aan de oestradiolreceptoren bindt, wordt het patroon van de
oestradiol concentratie verstoord. Hoge BPA concentratie > minder
geschikte eicellen.
13.2 Reacties van cellen op hormonen
Groeien gebeurt heel gecontroleerd. De hypothalamus geeft heel je leven
GRH af (groei releasing hormoon). Deze stof leidt in de hypfyse tot afgifte
van groeihormoon GH. GH stimuleert bijvoorbeeld de deling van
kraakbeencellen.
Maar die invloed is indirect
GH werkt namelijk via de lever (een hormoonklier). Die maakt IGF (insulin like growth factor). In de
kindertijd werkt IGF op de groeischijven. Na de pubertijd verdwijnen de groeischijven, dat betekent
het einde van de groei.
Je reactie op stress verloopt ook in stappen:
Uit de hypothalamus komt CRH vrij (corticotropine releasing hormoon)
Dit zet in de hypofyse de productie van ACTH in gang (adrenocorticotroop hormoon)
ACTH stimuleert in de bijnierschors de productie van verschillende hormonen, cortisol
bijvoorbeeld
Cortisol verhoogt de glucosespiegel > stelt de energietoevoer naar de cellen veilig
Bij een hoge temperatuur en grote zweetproductie daalt de bloeddruk reageren de nieren, lever,
hypothalamus en bijnierschors. ADH uit de hypothalamus en aldosteron uit de bijnierschors regelen
het watergehalte van het lichaam.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emmatenkoppel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 81113 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen