Samenvatting
Samenvatting Biologie voor jou 6VWO H1 voeding
Duidelijke en puntsgewijze samenvatting over H1: voeding uit biologie voor jou 6vwo.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting biologie H1: voedingParagraaf 2; voedingsmiddelen en voedingsstoffen
Voedingsmiddelen: alles wat je eet of drinkt. Ze bevatten voedingsstoffen. Zes groepen:
1. Eiwitten: polymeren van aminozuurmoleculen. Gesplitst in aminozuurmoleculen en
opgenomen in bloed (bij vertering), door het lichaam vervoerd en in cellen bij
eiwitsynthese weer aan elkaar gekoppeld. 20 aminozuren. 12 zelf maken als er niet
genoeg is, door lever uit andere aminozuren: aminogroep wordt overgeplaatst =
transaminering, 8 zijn essentieel in voeding. Het zijn bouwstoffen voor cel en weefsel.
Ze reguleren processen: transport, signalen overbrengen, chemische reacties. Niet
gebruikte worden gedissimileerd, er ontstaat ureum uit de aminogroep dat wordt
uitgescheiden via urine. Er ontstaan ook stoffen die gedissimileerd kunnen worden voor
energie, dan is het een brandstof (bij overschot aan eiwitten en te weinig glucose).
2. Koolhydraten: mono-, di-, en polysachariden. Het zijn brandstoffen. Te veel
opgeslagen in lichaam, deel omgezet in glycogeen en opgeslagen in lever en spieren,
grootste deel omgezet in vet en opgeslagen onder huid of rondom organen. Soms zijn
het bouwstoffen, zoals bij DNA, RNA of celmembranen.
Voedingsvezels: stoffen die niet door enzymen worden verteerd. Vooral koolhydraten
afkomstig uit celwanden plantaardige voedingsmiddelen. Een deel kan in de darmen
door bacteriën worden afgebroken. Belangrijk omdat ze darmwerking en stoelgang
bevorderen en ze zorgen voor een sneller verzadigd gevoel.
3. Vetten: opgebouwd uit glycerolmolecuul + 3 vetzuurmoleculen (triglyceriden). Verzadigd
(max. aantal H en rechte keten, geen dubbele bindingen dierlijke vetten) en
onverzadigd (niet max. H en dus 1 of meer dubbele bindingen (enkelvoudig/meervoudig)
en geen rechte keten plantaardige vetten en vis)
Cholesterol: celmembranen en bloedplasma, aangemaakt door lever, klein deel via
voeding. Verzadigde vetzuren bevorderen afzetting cholesterol tegen binnenkant
bloedvaten nauwer, vooral als ze zijn beschadigd hart- en vaatziekten.
Onverzadigde vetzuren verminderen de afzetting en kunnen leiden tot het verminderen
van de al afgezette hoeveelheid aan de wanden kans op ziekte kleiner. Bijna alle
vetten kun je zelf maken, maar een paar essentiële vetzuren. Het zijn brandstoffen, als
er te veel is, opgeslagen onder huid of rondom organen. Heeft warmte-isolerende
functie. Soms bouwstof, membranen.
4. Water: lichaam 60% water. Belangrijke bouwstof voor lichaamscellen en oplosmiddel
voor stoffen (osmotische waarde). Ook transportmiddel bvb in bloed. Belangrijk bij
lichaamstemperatuur, door verdamping, uitgeademde lucht, urine en ontlasting raakt
het lichaam water kwijt. Aangevuld met ontstane water bij dissimilatie en drinken.
Ineens veel water kwijt levensgevaarlijk.
5. Mineralen: zouten, nodig voor processen in het lichaam. Ionen hiervan bouwstoffen.
Calcium goed voor botweefsel. Sommigen in zeer geringe hoeveelheid nodig =
spoorelementen (fluor, zwavel, ijzer), vaak bestandsdelen van enzymen/hormonen.
6. Vitaminen: voedingsstoffen die dienstdoen als co-enzym, nodig voor stofwisseling. Er
kunnen gebrekziekten ontstaan als je te weinig neemt. Sommigen neem je op als
provitaminen, dit zijn stoffen waar je lichaam vitaminen uit kan maken. Aangegeven met
een letter. B is verzameling van verschillende: vitamine-b-complex. Andere met cijfers
achter de letter. B en C oplosbaar, dus kan het lichaam deze niet of nauwelijks opslaan.
, Te veel urine. A, D en K oplosbaar in vet, kunnen dus maar in beperkte mate
opgeslagen worden. A grote voorraad in lever. Te veel vitaminen ziek.
Paragraaf 3; gezonde voeding
Variatie is gezond, juiste hoeveelheden en verhoudingen. Let op additieven, dat zijn
toegevoegde stoffen, en deze zijn soms schadelijk in grotere hoeveelheden.
Schijf van vijf, vijf groepen voedingsmiddelen. Elke dag uit elk vakje iets.
Eet gezond, beweeg genoeg, eet niet te veel, minder verzadigd vet, eet veel groente, fruit en
brood, ga veilig met voedsel om.
Hoeveelheid voedsel die je nodig hebt, is afhankelijk van energiebehoefte (afhankelijk van
geslacht, leeftijd, gewicht, milieutemp., lichamelijke inspanning).
Paragraaf 4; voedsel conserveren
Conserveren: voedingsmiddelen langer houdbaar houden door omstandigheden voor micro-
organismen zo ongunstig mogelijk te maken. Meerdere manieren: lage temperatuur
bewaren (enzymen niet actief), invriezen (enzymen inactief, bij ontdooien wel sneller actief,
dus snel klaarmaken).
Hoge temperatuur: micro-organismen dood, door enzymen die denatureren. Bij
pasteuriseren gaan de meesten dood (verhitten tot 72 graden), bij steriliseren vrijwel alles
dood (verhitten tot 120 graden). Door UHT-sterilisatie wordt houdbaarheid nog langer (135
graden, micro-organismen en resten ervan dood).
Luchtdicht verpakken: zodat er geen micro-organismen uit de lucht op kunnen komen/niet
kunnen groeien door gebrek aan zuurstof.
Gasverpakken: verpakt in verpakking met één gas of met combinatie van gassen. Blijft er
verser uitzien, langer houdbaar en minder conserveringsmiddel nodig. CO2 (remmende
werking groei), N2 en O2 gebruikt.
Conserveermiddelen: suiker, zout of zuur toevoegen, langer houdbaar.
Andere additieven toegevoegd voor betere eigenschappen: kleurstoffen zien er
aantrekkelijker uit, emulgatoren mengen water en vet (mayo), antioxidanten beschermen
voedsel tegen zuurstof waardoor smaak niet bederft, smaakversterkers als kruiden of
kunstmatige toevoegingen die de smaak versterken. Mogen pas worden gebruikt als ze
onderzocht zijn en geen gezondheidsproblemen opleveren. Dan krijgen ze een E-nummer.
Schadelijk in grote hoeveelheden: daarom aanvaardbare dagelijkse inname (ADI).
Voedselbereiding: hygiëne, houdbaarheidsdatum, zo lang mogelijk in koelkast, was je
handen, schone spullen gebruiken, voorkom kruisbesmetting, hou rauw en gekookt eten
apart en was alles goed.
Voedselvergiftiging kun je oplopen als micro-organismen op voedsel schadelijke stoffen
produceren. Als het in je darm terecht komt en je darmwand geprikkeld of aangetast wordt
heb je een voedselinfectie. Komen vooral voor op dierlijke producten, zoals vlees, vis, ei en
zuivel. Soms ook op groenten/fruit, sommigen kun je dan ook beter niet rauw eten zoals
taugé, daar zit soms salmonella op, al geven deze een ernstiger ziektebeeld dan een normale
voedselvergiftiging.
Paragraaf 5; het verteringsstelsel van de mens
In darmkanaal vertering van voedsel, grote moleculen klein gemaakt met enzymen die via
cellen in de darmwand worden opgenomen in het bloed. In het lichaam kunnen van deze
kleine moleculen dan weer grote worden gemaakt.
In wand heel darmkanaal kringspieren en lengtespieren. Door afwisselend samentrekken
van deze ontstaat darmperistaltiek waardoor de voedselbrij wordt voortgeduwd en gekneed
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mandydejong4. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 51662 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen