Hoofdstuk 1. Het Recht:
1.2 Omschrijving en doel van het recht:
Belangrijkste doel van het recht:
Het ordenen van de samenleving en het geven van regels om conflicten op te lossen
zodat de orde kan terugkeren. Door deze regels kan het samenleven van mensen ordelijk
verlopen.
Het recht is het geheel van overheidsregels dat de samenleving ordent.
1.3 Rechtsgebieden:
Het recht wordt ingedeeld in verschillende onderdelen:
1. Staatsrecht: (belangrijkste = grondwet)
Geeft grondregels voor de organisatie van de staat. Het bied een beschrijving van de
verschillende organen van de staat, van hun onderlinge verhouding en van de relatie
tussen burger en overheid. (Onderlinge verhoudingen regering en 2de kamer / positie
staatshoofd)
Het organisatieplaatje van de overheid.
2. Bestuursrecht: (Algemene wet bestuursrecht = belangrijkste)
Geeft de regels over de bestuurstaak van de overheid. De ordenende taak van de
overheid. Bestuursrecht geeft de regels voor de uitoefening van de bestuurstaak. (zorgen
voor milieu, onderwijs, welzijn en gezondheid)
Bestuursrecht is de overheid in actie.
3. Strafrecht:
Beschrijft de verboden gedragingen waarop straf staat. De wetgever neemt een bepaalde
gedraging op in het strafrecht als hij vind dat deze gedraging de rechtsorde zozeer
schendt, dat een betreffende reactie van de overheid moet volgen.
De overheid beschikt over een opsporingsapparaat (politie) die de overtreders van de
strafbepaling opspoort.
4. Burgerlijk recht: ( Privaatrecht / civielrecht)
Regelt de rechtsverhouding tussen burgers onderling.
Personen- en familie recht (boek 1): Gaat over familierechtelijke verhoudingen in
en buiten het gezin. De rechten hieruit zijn niet op geld waardeerbaar en kunnen
niet overgedragen worden,.
Vermogensrecht (boek 2): Beschrijft alle rechten waaruit een vermogen is
opgebouwd, en beschrijft de rechten en plichten die uit die vermogensrechten
voortvloeien.
- Erf recht: Beschrijft wat er gebeurt met het vermogen van een overledene.
Rechtspersonenrecht (boek 3-8): Zijn organisaties en bedrijven die zelfstandig aan
het rechtsverkeer deelnemen. Het vermogen van de rechtspersoon staat los van
het vermogen van de bestuurders van deze rechtspersoon.
Het recht kan ook worden ingedeeld naar onderwerp. Vreemdelingenrecht, milieurecht,
verkeersrecht etc. Deze indeling op onderwerp loopt dan dwars door de rechtsgebieden
heen. Uit de verschillende rechtsgebieden worden dan de onderdelen voor het onderwerp
gehaald.
1.4 Publiekrecht en Privaat recht:
,Publiekrecht:
Als de overheid een geheel eigen taak of positie in een bepaald rechtsgebied heeft.
Privaatrecht:
Heeft de overheid geen specifieke taak. Rechtsverhouding tussen burgers onderling.
Binnen publiekrecht beschikt de overheid over specifieke bevoegdheden om het
gemeenschappelijk belang van alle burgets goed te kunnen behartigen. Deze
bevoegdheden kunne ze medewerking van burgers en organisaties afdwingen.
1.5 Materieel recht en formeelrecht:
In strafrecht, bestuurrecht en burgerlijk recht wordt onderscheid gemaakt in:
Materieelrecht:
Beschrijft de rechten en plichten van mensen en instellingen. (strafrecht)
Formeelrecht:
Beschrijft hoe het materieel recht gehandhaafd wordt. (strafvordering)
1.6 Overige indeling van het recht:
Nationaal recht:
Regels die alleen gelden in het grondgebied van een land.
Internationaal recht:
Beschrijft de rechtrelaties tussen staten onderling (verdragen)
Objectief recht:
Rechtsregels in wetten en verdragen
Subjectief recht:
De rechten en bevoegdheden die mensen aan het objectieve recht ontlenen.
Hoofdstuk 2. Rechtsbronnen:
De plaatsen waar het recht te vinden is worden rechtsbronnen genoemd. We kennen er 4:
1. De wet
2. Jurisprudentie
3. Het internationaal verdrag
4. De gewoonten
, 2.2 De wet:
Alle wetten samen vormen de belangrijkste vindplaats van het recht. De wet is de eerste
rechtsbron.
Verschillende overheidsorganen hebben wetgevende bevoegdheden.
Wet heeft verschillende betekenissen:
Wet in formele zin: (hier staat altijd het woordje wet in vermeld)
Is een besluit afkomstig van regering en volksvertegenwoordiging samen, dat
volgens een vaste procedure tot stand is gekomen. Formeel besluit van de
hoogste wetgever
Wet in materiële zin:
Alle algemeen verbindende overheidsvoorschriften, ongeacht welk wetgevend
overheidsorgaan het voorschrift heeft gemaakt. Materieel algemeen geldend.
Als een overheidsregel een algemene werking heeft, of voor een bepaalde groep mensen
geld spreek je van wet in materiële zin. Deze worden gemaakt door:
Regering en volksvertegenwoordiging samen (wet)
Regering (Algemene maatregel van bestuur AMvB)
Minister (ministeriële regeling)
Provinciale staten (provinciale verordening)
Gemeente raad (gemeentelijke verordening APV)
Bestuur van waterschap (waterschapsverordening)
Besturen van andere openbare lichamen (bijv Sociaal economische raad SER)
Deze twee wetten overlappen elkaar gedeeltelijk. De meeste wetten in formele zin
hebben algemene werking en zijn dus ook wetten in materiële zin.
Wetten in formele zin scheppen het wettelijk kader en de uitwerking van deze wetten
wordt overgelaten aan de lager gelegen regelgevers. En zijn dus wetten in materiële zin.
2.3 jurisprudentie:
Is de verzameling van alle rechterlijke uitspraken die onze rechters in de loop van de
jaren hebben gedaan. Hierin staan niet alleen oplossingen voor en bepaald geval, maar er
wordt ook uitleg gegeven aan wetteksten. Vooral de uitleg van ons hoogste rechtscollege
(De Hoge Raad) wordt veel gebruikt als rechtsbron.
2.4 Het internationale verdrag:
Een verdrag dat door ons land is ondertekend en is goed gekeurd door de volks
vertegenwoordiging, wordt na bekendmaking in het Tractatenblad verbindend. Dit houdt
in dat de tekst van het verdraag deel is gaan uitmaken van onze nationale wetgeving.
2.5 De gewoonten:
Zijn is sommige gevallen een rechtsbron. Het moet dan gaan om gewoonten / gebruiken
die echt ingeburgerd zijn door veel mensen (de betrokkenen) en als recht worden
ervaren.
Is vooral in het statrecht en het burgerlijk recht van belang.
Hoofdstuk 3. Volksvertegenwoordiging en regering:
Staat:
Is een samenleving van mensen die wonen op een bepaald stuk grond waar bepaalde
rechtsregels gelden, die zo nodig door dwang kunnen worden gehandhaafd.
(kenmerken staat: Grondgebied, inwoners en bepaalde vorm van overheidsgezag)
Bronnen staatsrecht:
Wet
Grondwet: Hierin staat structuur van het NL staatsbestel vastgelegd
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper HBeemert. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,48. Je zit daarna nergens aan vast.